مرضیه برومند، از چهره‌های شاخص تئاتر عروسکی، دبیر شانزدهمین دوره جشنواره‌ای با همین محوریت است؛ جشنواره‌ای که «تهران- مبارک» نام دارد و بناست با حضور عروسک‌های غول‌پیکر، امروز عصر در یک کارناوال در تئاتر شهر افتتاح شود. با مرضیه برومند، درباره برنامه‌های این جشنواره گفت‌وگوی کوتاهی کردیم.
شانزدهمین دوره جشنواره تئاتر عروسکی به دبیری شما با شعار «آسمان عروسک‌ها آبی است» از اول شهریور آغاز به کار می‌کند. این جشنواره در پی چیست؟
جشنواره تئاتر عروسکی موقعیتی برای افراد علاقه‌مند و دست‌اندرکاران این ژانر نمایشی است تا تجربه کنند و تجربه‌شان را در معرض دید عموم بگذارند و درعین‌حال کارهای دیگر هنرمندان این حوزه را تماشا کنند. جشنواره ما رقابتی نیست، اما امسال تصمیم داریم اگر دستاورد خاصی در هر زمینه‌ای دیدیم، از آن تقدیر کنیم. این دستاورد خاص می‌تواند یک عروسک ویژه، یک نمایش‌نامه خوب، یک دکور قابل‌توجه یا یک ایده نو و خلاقانه باشد.
تغییر و تحولات این دوره در مقایسه با دوره‌های پیش جشنواره چه بوده؟
این دومین‌بار است که من دبیر این جشنواره‌ام و خب حتما من تغییراتی کرده‌ام و بیشتر با فضا آشنا شده‌ام و طبیعتا این تغییرات من، روی جشنواره هم اثر گذاشته. درضمن این‌بار زمان بیشتری داشتیم و توانستیم برنامه‌ریزی بهتری هم داشته باشیم. گروه‌ها هم وقت بیشتری برای برنامه‌ریزی و تمرین داشتند و این تمرین بیشتر در نتیجه کار کاملا مشهود است و کارها به نسبت دوره گذشته از کیفیت بالایی برخوردارند. بنابراین تغییر کیفی در این دوره مشهود است.
باتوجه به اینکه مدیریت سالن‌ها از اجراهای عروسکی کمتر استقبال می‌کنند و معمولا به آنها فرصت اجرای عمومی نمی‌دهند، آیا این جشنواره اسباب اجرای عمومی نمایش‌های پذیرفته‌شده را نیز فراهم می‌کند؟
استقبال سالن‌ها از اجراهای عروسکی کم نیست. تئاتر شهر قبلا چنین محدودیتی گذاشته بود که به کار عروسکی اجرا ندهد. شاید چون کار عروسکی را مترادف با کار کودک دیده بودند، برای آن‌جایی در نظر نداشتند. اگرچه نمایش عروسکی کودک هم می‌تواند در تئاتر شهر جا داشته باشد. منتها قبلا محدودیتی سلیقه‌ای اعمال شده بود که با توجه به مدیریت آقای پیمان شریعتی در تئاتر شهر، به نظرم این محدودیت نیز کلا از بین می‌رود. همه تئاترها حق دارند در سالن‌ها، باعدالت به رقابت با یکدیگر بپردازند. مسلما اگر نمایش‌های عروسکی از کیفیتی برخوردار باشند که تماشاگر را به خود جذب کنند، بی‌شک مسئولان سالن از این اجراها استقبال هم می‌کنند. اگرچه من معتقدم تئاتر، تئاتر است و به خط‌کشی عروسکی و غیرعروسکی قائل نیستم. تئاتر صرف‌نظر از اینکه برای اینکه حرفش را بهتر و درست‌تر بزند و تأثیر بگذارد، از چه مدیوم و ابزاری استفاده می‌کند، تئاتر است. اصلا مهم نیست یک کارگردان از چه وسیله‌ای برای اجرایش استفاده می‌کند، مهم توانایی او برای تأثیرگذاری با نمایش است. البته من معتقدم با استفاده از عروسک مفاهیم، بهتر منتقل می‌شوند و تئاتر غنی‌تری به دست می‌آید.
فکر می‌کنید به چه علت معمولا اجراهای عروسکی کم‌طرفدارند؟ در طول سال گروه‌های کمی را می‌بینیم که اجراهای عروسکی آماده کنند و به صحنه ببرند... .
پروداکشن نمایش عروسکی گران است و البته پردردسر. اگرچه همیشه کارهای عروسکی خوب و مطرح توانسته‌اند اجرای عمومی داشته باشند و از استقبال خوبی هم برخوردار بوده‌اند. اجرای عروسکی، کار تخصصی‌تری است و طبیعی است که تعدد آن کمتر باشد. سالن‌گرفتن در ایران و تهران برای همه گروه‌ها کار سخت و دشواری است و این دشواری مختص کارهای عروسکی نیست. همه تئاترها دچار همین معضلند. با همه این ماجراها، ما سال گذشته توانستیم برای دو اجرای جشنواره، اجرای عمومی در فرهنگ‌سرای نیاوران بگیریم که البته گروه‌ها در فرهنگ‌سرا بسیار اذیت شدند.
آیا در چنین شرایطی تئاتر عروسکی سالنی مجزا نیاز ندارد؟
مسلما جایی باید باشد که گروه‌ها بتوانند در آن تجربه کنند. هر گروهی اگر سالن اختصاصی در اختیار داشته باشد حتما کار بیشتری تولید می‌کند. منتها الان شرایط برای همه یکسان است و آن گروهی که نمی‌تواند بیننده را جلب کند آسیب می‌بیند. دست‌اندرکاران تئاتر عروسکی اگر در نظر داشته باشند که با مخاطب معنا پیدا می‌کنند، مطمئنا طوری کار می‌کنند که اجرایشان مخاطب پیدا می‌کند.
∎