سرویس سیاست مشرق - مهرماه سال گذشته، دولت از بسته جدید خود برای سیاست گذاری در فروش نفت رونمایی کرد.
این بسته که بعدها با نام "قراردادهای جدید نفتی" یا "IPC" شناخته شد از همان ابتدا اعتراض نمایندگان مجلس و کارشناسان اقتصادی و فعالان حوزه انرژی را به دنبال داشت.
از آن زمان تاکنون گروهها و افراد مختلفی به ارائه پیشنهادات خود برای تصحیح الگوی جدید قراردادهای نفتی پرداختند که نهایتا وزارت نفت با اصلاح بندهایی از این قراردادها، آن را نه برای تصویب بلکه برای مغایرت نداشتن با قانون در مردادماه به مجلس فرستاد.
اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهور و رئیس ستاد فرماندهی اقتصادمقاومتی در این باره اعلام کرده بود، حدود 150 بند از مفاد این بسته دولت، مورد بازنگری قرار گرفت و حذف شد.
اما بسیاری از کارشناسان براین باورند با وجود این موارد هنوز ایرادات و اشکالات بسیاری بر این نوع قراردادها وارد است.
پیش از این اعلام شده بود در جلسه روز یکشنبه مجلس شورای اسلامی، بیژن زنگنه سکاندار وزارت نفت دولت حسن روحانی قرار است جزئیات این قراردادها را برای نمایندگان ملت تشریح کند. بنا بر آنچه اعلام شده، قرار است جلسه مجلس که بررسی قراردادها دستور کار آن است، به صورت غیرعلنی برگزار شود که این موضوع واکنش کارشناسان و نمایندگان را در بر داشته است.
نمایندگان و کارشناسان معتقدند سیاست محرمانه سازی دولت به ضرر مردم و موجب ایجاد فساد در کشور و از بین رفتن شفافیت اقتصادی خواهد شد.
در ادامه به مواضع تعدادی از نمایندگان مجلس و کارشناسان حوزه انرژی درباره برگزاری جلسه غیرعلنی بررسی قراردادهای نفتی در مجلس اشاره خواهیم کرد.
توکلی: به نمایندگان محترم مجلس هشدار میدهم نگذارند قراردادهای نفتی پنهان از مردم رقم بخورد
چند ماهی است که بحث جدی بین وزارت نفت و بسیاری از صاحب نظران اقتصادی، حقوقی، امنیتی و فنی بر سر الگوی جدید نفتی جریان دارد. متأسفانه به اندازه اهمیت خطیر این موضوع، مردم در این بحث وارد نشدهاند.حرف منتقدان این بود که مصوبه دولت الگوی کاملاً نامناسبی است که اگر اجرایی شود، سود بسیار زیاد و غیرمتعارفی را نصیب بیگانگان میکند که از منابع مالی دولت میکاهد؛
به جای جوانان تحصیلکرده ما، جوانان فرانسه، انگلیس، هلند و ایتالیا را از بیکاری نجات میدهد؛ به سرعت ظرفیتهای فنی و تخصصی صنعت نفت موجود در داخل را از کار میاندازد؛ با دوره طولانی حضور خارجی (20 تا 57 سال!) بیگانگان به بارسازی و یارگیری از بین وادادگان و وطن فروشان دست میزنند؛ و بالاخره هر وقت نپسندیدند، با کودتا دولت را ساقط میکنند و دیکتاتوری جدیدی را حاکم میسازند.
با این همه، اگر 13 محور مشکل دار IPC اصلاح بشود، منتقدان آن را برای میادینی که در ارتباط با آنها فاقد تجربه هستیم (مانند میادین مشترک آبهای عمیق دریای خزر و دریای عمان) قابل قبول میدانند.
علاوه بر این، منتقدان مدعی بودند و هستند که درباره مخازن و میادین دیگر با تجزیه نیازهای هر کدام، هر چه را که در داخل قابل تأمین است همین جا و بقیه را در بازارهای خاص هر کدام میشود تهیه کرد و به هیچ وجه محتاج دادن امتیازهای موجود در IPC نیستیم. وزارت نفت میگوید ما باید کار را به خارجی بسپاریم چون ایرانی به موقع تمام نمیکند؛ سرمایه ندارد؛ گران تمام میکند؛ فناوری ندارد. علاوه بر اینها، ما مدیریت عمومی را بلد نیستیم.
«هشدار به مجلس درباره قراردادهای نفتی؛ جلسه یکشنبه را علنی کنید »
روز یکشنبه قرار است در جلسه غیرعلنی غیررسمی مجلس، آقای مهندس زنگنه برای نمایندگان صحبت کنند.
این موضوع بسیار مهمتر از آن است که جلسه غیررسمی برای آن گرفته شود. جلسه را علنی و رسمی کنید. از کودتای 28 مرداد عبرت بگیرید.
آگاه باشید! این موضوع با سرنوشت یکایک ایرانیان برای نیم قرن آینده و شاید هم بیشتر پیوند خورده است! برادرانه به نمایندگان محترم مجلس هشدار میدهم نگذارند چنین امر خطیری پنهان از مردم رقم بخورد.
عضو کمیسیون انرژی: الگوی جدید قراردادهای نفتی مغایر با منافع ملی است
خادمی با اشاره به اینکه جلسه غیر علنی مجلس روز یکشنبه به منظور بررسی قراردادهای جدید صنعت نفت خلاف مصالح ملی است گفت: با توجه به اینکه بنا به دلایل و مستندات عقلی،عرفی و قانونی، بنابراین بررسی این قراردادها باید با حضور کارشناسان و متخصصان صنعت نفت به صورت علنی در مجلس شورای اسلامی مورد بررسی قرار گیرد تا ملت شریف ایران نسبت به آنچه در رابطه با دارایی ملی آنها و نسل های آتی در صحن علنی مجلس می گذرد مطلع باشند.
خادمی تصریح کرد:این حق مردم است که به عنوان صاحبان اصلی نفت، در جریان گفت وگوهای مخالفان و موافقان قرار دادهای جدید صنعت نفت باشند تا بدانند که الگوی قرار دادی IPC، قرار است آینده صنعت نفت کشور را چگونه رقم بزند.
بیانیه 150 تشکل بسیج دانشجویی: قرارداردها باید به تأیید مجلس برسد
در این بیانیه آمده است: آنچه که امروز موجب نگرانی گشته است عدم روشنگری و پاسخگویی مسؤلین ذیربط نسبت به مسأله قرارداد های نفتی است و بایستی مجلس شورای اسلامی بنا بر وظیفه قانونی خود و باتوجه به اصول 76 و77 قانون اساسی که حق تحقیق و تفحص در تمامی مسایل کشور را برعهده دارد و نیز تاکید بر این نکته که تمامی عهد نامهها و قرارداردهای خارجی در جمهوری اسلامی باید به تأیید مجلس شورای اسلامی برسد، با بررسی صحیح و جامع این پرونده، مانع از بروز اتفاقات و خسارات غیر قابل جبران به منافع ملی و استقلال نفتی کشور شود.
از همین رو از جنابعالی به عنوان ریاست محترم مجلس شورای اسلامی درخواست میشود تا این قراردادها را به صورت مشخص در صحن علنی و با نظر کارشناسان این حوزه مورد بررسی قرار داده و مردم شریف ایران را در جریان این بررسی قرار دهید.
از شما انتظار میرود که در این مورد نیز همانند موارد مشابه گذشته با رویکردهای جناحی نظر نمایندگان ملت به بازی گرفته نشود.
عضو کمیسیون انرژی: 15 ایراد قراردادهای نفتی باید اصلاح شود
بهرام نیا با بیان اینکه 15 ایراد بزرگ مدل جدید قراردادهای نفتی باید اصلاح شود، گفت: اگر قرار است فردا وزیر نفت بهصورت غیرعلنی درباره قراردادهای نفتی صحبت کند، ضرورت دارد که پس از این جلسه یک جلسه بهصورت علنی برگزار شود تا مردم از جزئیات قراردادها باخبر باشند.
وی با ابراز اینکه نمایندگان مجلس بر جزئیات این قراردادها نقد دارند، افزود: ایرادهای اعلام شده در قراردادهای جدید نفتی برگرفته از نظر کارشناسان، متخصصان و صاحبنظران است.
عضو کمیسیون انرژی اضافه کرد: کشور نیازمند به IPC است، اما باید بعد از برگزاری جلسه غیرعلنی، یک جلسه با حضور وزیر بهصورت علنی برگزار شود. مردم باید موضوعات را لمس کنند، چرا که حرف اول و آخر را مردم میزنند و به همین دلیل باید در جریان امور قرار گیرند. دولت بدون اصلاحات مد نظر نمیتواند رضایت مجلس را کسب کند.
موسوی لارگانی: قراردادهای نفتی موجب خدشهدار شدن آبروی نظام میشود
نماینده مجلس با بیان اینکه قراردادهای جدید نفتی موجب خدشهدار شدن آبروی نظام میشود، افزود: نباید اجازه داد این قراردادها با شرکتهای استعمارگر و وابسته به استکبار منعقد شود، چرا که استقلال کشور ما را زیر سؤال میبرد.
نایبرئیس کمیسیون اقتصادی مجلس با خطاب قرار دادن دولت، تصریح کرد: در مرتبه اول از وزیر نفت خواسته شده تا سریعاً این قراردادها لغو شود، چون به نفع کشور و ملت نیست که این قرارداد ادامه پیدا کند. اگر دولت توجهی به این درخواست نمیکند، نمایندگان از ابزارهای دیگر خود برای لغو این قرارداد استفاده میکنند.
وی تأکید کرد: البته نمایندگان ملت بدنبال این هستند که موضوع قراردادهای جدید نفتی با تعامل حل و فصل شود اما اگر وزیر نفت دولت به هشدارها توجه نکند، مطمئن باشید حتماً وارد بحث استیضاح وی خواهیم شد.
رئیس کمیسیون انرژی: مشکلی برای برگزاری علنی جلسه وجود ندارد
فریدون حسنوند نماینده مجلس شورای اسلامی با اشاره به جلسه غیرعلنی مجلس با وزیر نفت در مورد قراردادهای نفتی طی فردا اظهار داشت: بر اساس آیین نامه داخلی مجلس، وزیر میتواند درخواست جلسه غیرعلنی دهد اما از نظر ما مشکلی برای علنی بودن آن وجود ندارد زیرا مسئله خاصی نیست که نخواهیم علنی مطرح نشود.
وی ادامه داد: اگر مردم و افکار عمومی در جریان مسائل قرار گیرند بهتراست اما دولت به دلیل اینکه شاید در این جلسه مسائلی مطرح شود که لازم نیست رقبای نفتی ایران از آن مطلع باشند، ترجیح داد غیر علنی برگزار شود.
رئیس کمیسیون انرژی مجلس خاطرنشان کرد: به لحاظ شکلی علنی بودن یا نبودن این جلسه مهم نیست اما در جلسه فردا احتمالاً رئیس کمیسیون تلفیق نتیجه دومین بررسی قراردادهای جدید نفتی را برای نمایندگان تشریح میکند.
ابوترابی: طبق این قراردادها 56 سال اختیار نفت و گاز ما دست خارجیها میافتد
ابوترابی با اشاره به جلسه غیرعلنی فردای مجلس برای برسری الگوی جدید قراردادهای نفتی گفت: جلسه غیرعلنی فردای مجلس برای بررسی این قراردادها به این معناست که ما بار دیگر مردم ایران را نامحرم بدانیم و این کار بسیار اشتباهی است.
وی افزود: باید جلسه فردا برای بررسی الگوی جدید قراردادهای نفتی به صورت علنی برگزار شود و دیگر اینکه این موضوع با یک جلسه یک ساعته و صحبت آقای وزیر حل نمیشود بلکه باید موضوع در کمیسیونهای تخصصی به طور مفصل مورد بحث و بررسی قرار گیرد.
نماینده مردم نجفآباد در مجلس شورای اسلامی گفت: مسئولین میخواهند این موضوع را در یک جلسه غیر علنی جمع کنند و بعد هم بگویند که ما موضوع قراردادهای نفتی را در مجلس مطرح کردیم و مجلس نیز با آن موافقت کرد که این کار فایدهای ندارد و این موضوع باید به صورت کارشناسی و نه در یک دو روز بلکه در مدت طولانیتر مورد بررسی قرار گیرد.
ابوترابی خاطرنشان کرد: طبق این قراردادها کشور ما 56 سال بناست تا اختیار نفت و گاز را دست خارجیها بدهد و نسلهای بعدی ما نیز متاثر از این قراردادها خواهد بود و ما نباید عجله کنیم و تنها در یک جلسه غیرعلنی موضوع را خاتمه دهیم.
وی در پایان افزود: جلسه فردا باید علنی باشد تا مردم بفهمند چه اتفاقی در این خصوص در حال رخ دادن است و ثانیا کار باید به صورت کارشناسی و با صبر و حوصله بسیار انجام شود.
سخنگوی کمیسیون انرژی: رهنمودهای رهبر انقلاب در این قراردادها رعایت نشد
نماینده مجلس با اشاره به موضوع قراردادهای جدید نفتی، اظهار کرد: با توجه به نظر کارشناسان در بخشی از این قراردادها ابهاماتی وجود دارد از جمله اینکه رهنمودهای رهبر معظم انقلاب رعایت نشده و باید این ابهامات رفع شود.
وی افزود: کمیسیون انرژی مجلس در کنار نظرات کارشناسی کمیتهای مستقل از منتقدین، دبیر هیئت تطبیق مجلس، وزیر نفت و مدیران نفتی تشکیل داده تا این موارد را پیگیری کنند.
قره خانی تاکید کرد: در این قراردادها مواردی که با رهنمودهای رهبر معظم انقلاب یا مصالح نظام مغایرت داشته باشد باید اصلاح شود. نگرانیهایی در این قراردادها احساس میشود که امیدواریم آنها نیزبهزودی مرتفع شود.
وی با بیان اینکه کمیسیون انرژی مجلس تا اصلاح ابهامات قراردادهای جدید نفتی موضوع را پیگیری خواهد کرد، گفت: شورای عالی انرژی، کمیسیون انرژی و وزارت نفت چندین جلسه برگزار کردند و برای تکمیل این جلسات و روند اصلاحیات قراردادها، فردا از وزیر نفت دعوت شد تا درباره موارد مبهم در صحن علنی مجلس توضیحات لازم را ارائه دهد.
عضو کمیسیون انرژی: قراردادهای نفتی به استقلال کشورمان خدشه وارد میکند
نماینده ایذه درباره غیرعلنی برگزار شدن جلسه زنگنه با نمایندگان درباره قراردادهای جدید نفتی، اظهار کرد: بسیار عجیب است که این جلسه را غیرعلنی برگزار میکنند و هیچ ضرورتی برای این کار وجود ندارد و نباید این کار انجام شود.
وی با بیان اینکه موضوع قراردادهای نفتی به استقلال سیاسی و اقتصادی کشورمان حداقل تا 32 سال خدشه وارد میکند، گفت: نهتنها مردم اطلاعی از این قراردادها ندارند بلکه متأسفانه اطلاعات را به نمایندگان مردم هم ندادهاند چرا که اگر مردم و نمایندگان از موضوع این قراردادها آگاه شوند اجازه نخواهند داد که چنین قراردادهایی منعقد شود.
خادمی با ابراز اینکه این قراردادها خیانتبار است، گفت: دشمن در 8 سال جنگ تحمیلی و چندین سال تحریم نتوانست کاری از پیش ببرد از این رو مطمئن باشند نمایندگان مردم نمیگذارند با دو برگ کاغذ چنین خیانتی صورت بگیرد.
وی با تأکید بر اینکه این قراردادها شیوهای مندرآوردی است که معلوم نیست از طرف خارجیها نوشته شده و از طرف انگلیسیها پیگیری میشود، گفت: هیچ دولتی که 4 یا 8 سال بر سر کار است حق ندارد در مورد 32 سال آینده ایران تصمیم بگیرد.
این عضو کمیسیون انرژی مجلس با اشاره به نقش هیئت رئیسه مجلس در مورد قراردادهای نفتی گفت: امیدواریم رئیس و اعضای هیئت رئیسه مجلس نگذارند چنین اتفاقی بیفتد چرا که نمایندگان هیئت رئیسه را انتخاب کردهاند که از منافع مردم و نظام دفاع کنند.
رئیس کمیته قرار دادهای کمیسیون انرژی: بررسی غیرعلنی قراردادهای نفتی بر خلاف مصالح کشور است
رئیس کمیته حقوقی و قرار دادهای کمیسیون انرژی مجلس با انتقاد از مهر محرمانه قراردادهای نفتی گفت: بررسی این قراردادها در جلسه غیرعلنی و مخفیانه و با سرعت اشتباه است. ملت ایران محرم مسئولان هستند.
ناصری نژاد دانست و اظهار داشت: نماینده هیات تطبیق مصوبات در جلسه کمیسیون انرژی اعلام کرد هیات هنوز به جمعبندی کاملی در خصوص این قراردادها نرسیده، اما شخصا با این قراردادها مخالف هستم.
عضو کمیسیون انرژی مجلس ادامه داد: یکی از اعضای کمیته انرژی مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز در خصوص این قرارداد ها به کمیسیون گزارش داد و اعلام کرد که مجمع تشخیص هم در این خصوص هنوز به جمعبندی نرسیده است.
وی تصریح کرد: جلسات بررسی قراردادهای نفتی چه به صورت علنی و چه غیرعلنی برگزار شود، از منافع کشورمان به نفع هیچ جناح و گروهی عقب نشینی نمیکنیم.
اکبری: در سالگرد کودتای 28 مرداد جلسه مجلس را به علنی برگزار کنید
کارشناس مخازن نفتی گفت: انتظار داریم در سالگرد کودتای 28 مرداد جلسه مربوطه در مجلس را به صورت رسمی و علنی و شفاف برگزار کنند تا مردم و کارشناسان اتفاقاتی را که میافتد، ببینند چرا که نفت یک موضوع ملی و مربوط به همه مردم است.
وی تاکید کرد: حل شدن پشت پرده مسئله هیچ مشکلی را برطرف نمیکند چرا که انتقادات همه نهادهای نظارتی پابرجاست و با جلسه محرمانه برطرف نمیشود.
این کارشناس نفتی ادامه داد: منتقدین 16 صفحه استدلالهای حقوقی درباره اشکالات IPC تقدیم هیات تطبیق قوانین مجلس کردند و انتظار میرود این ایرادات در هیات اعلام وصول شود.
عضو کمیسیون اجتماعی: این قراردادها خام فروشی را در کشور ما نهادینه میکند
نماینده مردم بروجرد با اشاره به الگوی جدید قراردادهای نفتی، اظهار داشت: با توجه به الگوی جدید قراردادهای نفتی و اتفاق نامبارکی که در حال صورت گرفتن است، همه ما موظف هستیم که نسبت به این مسئله واکنش جدی نشان دهیم وگرنه ممکن است زمان از دست برود و نظام و کشورمان متحمل خسارت سنگین و جبران ناپذیری شود.
وی افزود: قراردادهای نفتی که اکنون در شرُف انعقاد است، قرارداد بین ایران و شرکت خارجی است که اصرار هم دارند که مجلس شورای اسلامی در این زمینه ورود پیدا نکند. اما باید بگوییم ما امثال جلساتی که فردا قرار است در مجلس برگزار شود را جلساتی صوری و نمایشی میدانیم چراکه این ها جلساتی نیست که گره از کار ملت باز کند.
نماینده مردم بروجرد در مجلس شورای اسلامی همچنین تصریح کرد: در درجه اول بنده موافق این هستم که چنین جلساتی به صورت علنی برگزار شود چرا که مردم نامحرم نیستند. مردم ولی نعمت ما هستند و باید در جریان قضایا قرار گیرند پس نباید به گونه ای باشد که یک سرپوش بر سر قضیه بگذاریم و تنها شرایطی را فراهم کنیم که بگویم مجلس هم در این زمینه ورود پیدا کرده است.
«معنایی ندارد که ما قراردادی ببندیم که 32 الی 57 سال استخراج، 25 سال توسعه و بهره برداری و 25 سال اجازه تمدید بدهد. کدام عقل سلیمی اجازه میدهد که یک کشور با این همه توانمندی 32 الی 57 سال افسار اختیار اقتصاد خود در حوزه نفت را به کشورهای بیگانه واگذار کند.»
گودرزی عنوان کرد: این قراردادها در حقیقت خام فروشی را در کشور ما نهادینه میکند. رهبر معظم انقلاب نیز مکرر با ادبیات مختلفی اشاره فرمودند که خام فروشی نکنید؛ طبق آماری که متخصصین در حوزه نفتی ارائه میدهند از نفت خام حدود 200 هزار محصول میتوان تولید کرد که متاسفانه در کشور ما تنها 2 هزار محصول از نفت خام تولید میشود.
گودرزی با بیان اینکه الگوی جدید قراردادهای نفتی فاجعه بار است، گفت: ما هنوز از گرفتاری کرسنت خلاصی پیدا نکردیم و حال یک قرارداد این چنینی ببنیدم فاجعه بار است. 20 میلیارد دلار جریمه کرسنت است.
این نماینده اضافه کرد: از دل این قراردادها کرسنتها بیرون خواهد آمد لذا چنین قراردادهایی ناقض اقتدار ملی ماست که ظرفیت داخلی ما را تحقیر میکند و در حقیقت تحقیر دانشمندان ما و نهادینه کردن خام فروشی در کشور را به دنبال دارد. قراردادهای جدید اقتصادی خلاف اصل اقتصاد مقاوتمی است لذا ما معتقدیم اگر قرار است جلسهای برگزار شود باید کاملا علنی باشد و مردم در جریان آن قرار بگیرند که زیر پوست نهادهای کشور و چراغ خاموشی اتفاقات خسارت باری نیفتد.
زاکانی: غیرعلنی بودن مجلس در بررسی قراردادهای نفتی برای کشور مخاطرهآمیز است
نماینده دوره نهم مجلس شورای اسلامی نسبت به برگزار شدن جلسه بررسی مجلس آن هم به صورت غیر علنی هشدار داد.