سایت مثلث آنلاین: مرتضی مکی/ کارشناس مسائل اروپا : همه پرسی روز پنج شنبه انگلیس درباره ماندن یا خارج شدن این کشور از اتحادیه اروپا دارای ابعاد گستردهای در سطح داخل انگلیس، اروپا و جهان بود. در سطح داخلی، این همه پرسی شاید یکی از مهمترین تحولاتی که این کشور در چند دهه گذشته تجربه کرده است، به شمار آید. در سطح رسانههای اروپا گفته میشود که همه پرسی خروج انگلیس مهمترین تحول پس از فروپاشی دیوار برلین در 25 سال گذشته بود. اولین نتیجه این همه پرسی نیز استعفای دیوید کامرون از رهبری حزب و نخست وزیری انگلیس بود؛ کامرون با اعلام نتیجه همه پرسی گفت فقط تا 3 ماه آینده که کنگره سالانه حزب محافظه کار در ماه اکتبر برگزار خواهد شد در مقام نخست وزیری باقی میماند تا جانشین او انتخاب شود.
از نظر اقتصادی نیز شاید نتیجه کوتاه مدت این همه پرسی، سقوط ارزش پوند به میزان 11 درصد بود که گفته میشود در 30 سال گذشته بی سابقه بوده است.
یکی دیگر از اثرات این همه پرسی را میتوان آغاز فرآیند جدیدی از تجزیه طلبی در اسکاتلند و ایرلند شمالی دانست.
خانم نیکولا استرجن، وزیر اول اسکاتلند و رهبر حزب ملی گرای این کشور پس از اعلام نتایج همه پرسی تاکید کرد که تلاشهایش را برای برگزاری همه پرسی دومی با هدف جدایی از انگلیس و پیوستن به اتحادیه اروپا همزمان با آغاز مذاکرات انگلیس با اتحادیه اروپا برای خروج شروع خواهد کرد.
در ایرلند شمالی نیز که مردم آن همچون اسکاتلندیها با اکثریت قوی به باقی ماندن انگلیس در اتحادیه اروپا رای داده بودند، اعلام شد که تلاشهایی را برای وحدت دو ایرلند آغاز خواهند کرد. اسکاتلندیها و ایرلند شمالیها در این همه پرسی با رای قاطعی خواستار باقی ماندن در اتحادیه اروپا شدند.
از سوی دیگر طبق یکی از پیمانهای اتحادیه اروپا، شهروندان 38 کشور عضو این اتحادیه میتوانند آزادانه در میان کشورهای عضو اتحادیه رفت و آمد کنند. اما اگر فرایند جدایی انگلیس از اتحادیه اروپا کامل شود طی 2 تا 7 سال آینده، مردم ایرلند شمالی این فرصت را از دست خواهند داد تا همچون امروز آزادانه به ایرلند جنوبی رفت و آمد کنند.
یکی دیگر از پیامدهای همه پرسی انگلیس در سطح داخلی این کشور، تقویت موقعیت حزب ملی استقلال با دیدگاههای مهاجرستیزانه و ضداتحادیه اروپاست.
این حزب اولین حزب در انگلیس بود که موضوع به همه پرسی گذاشتن باقی ماندن یا خروج انگلیس از اتحادیه اروپا را مطرح کرد و دیوید کامرون در رقابتهای انتخاباتی برای اینکه حزب ملی استقلال را از عرصه سیاسی این کشور به حاشیه براند شعار موضوع به همه پرسی گذاشتن جدایی انگلیس را مصادره کرد و خود مدعی این موضوع در انگلیس شد.
در سطح اتحادیه اروپا نیز اعلام نتایج به همه پرسی گذاشتن ماندن یا خروج انگلیس از اتحادیه یک شوک سیاسی بزرگ را به دولتهای این کشور به خصوص آلمان و فرانسه، قدرت های محور در این اتحادیه وارد آورد.
پروژه همگرایی اروپایی تاکنون با موتور محرکه فرانسه و آلمان پیش رفته بود و خروج انگلیس از اتحادیه اروپا به عنوان یکی از قدرتهای بزرگ اقتصادی و نظامی اروپایی ضربه بزرگی را به پروژه همگرایی اروپایی وارد کرد. رهبران راست افراطی و ضد اتحادیه اروپا در کشورهای مختلف اروپایی از نتایج همه پرسی انگلیس استقبال کردند. مارین لوپن، رهبر حزب جبهه ملی فرانسه و گیرت وایلدرز، رهبر حزب آزادی هلند از جمله چهرههای راست گرای افراطی اروپایی بودند که خواستار به همه پرسی گذاشتن ماندن یا خروج کشورشان از اتحادیه اروپا شدند. برخی دولتهای راست و شکاک اتحادیه اروپا نیز مانند دولت لهستان، مجارستان، اسلوواکی، چک از جمله کشورهایی هستند که منتقد سیاستها و تصمیمات بروکسل هستند. لذا آنها موضوع بازنگری در پیمانهای اتحادیه اروپا و پروژه همگرایی اروپایی را مطرح کردهاند. به هر حال همه پرسی خروج انگلیس از اتحادیه اروپا چالش بزرگی را در کنار چند چالش دیگر پیش روی اتحادیه اروپا همچون بحران مالی، موج پناهجویان به اروپا، تهدیدات تروریستی و تنش با روسیه اضافه کرد. در سطح جهانی نیز رای مردم انگلیس به خروج از اتحادیه اروپا بازتاب منفی داشت. بازار سهام در چین، ژاپن، کره جنوبی و کشورهای بزرگ شرق آسیا به شکل کم سابقهای سقوط کرد. دولت چین برای جلوگیری از کاهش ارزش یوآن، 25 میلیارد دلار به بازارهای مالی تزریق کرد. دولت کره جنوبی بازار سهام خود را بست و دولتهای بسیاری از کشورهای جهان نیز نشست اضطراری تشکیل دادند. در نهایت اینکه مجموعه واکنشها به رای روز پنج شنبه مردم انگلیس نشان میدهد که انگلیس وارد فصل جدیدی از تاریخ حیات سیاسی خود شده است.