گروه دیپلماسی - مهدی یزدی: ایران و تروئیکای اروپایی با موضوع مکانیسم ماشه امروز در ژنو به مصاف یکدیگر خواهند رفت.
به گزارش مردم سالاری آنلاین ،چانهزنیهای امروز تاثیر مستقیم بر فرآیند پرونده اتمی ایران خواهد گذاشت.
به گزارش رسانهها، ایران و سه کشور اروپایی عضو برجام (انگلیس، آلمان و فرانسه) به همراه اتحادیه اروپا دور جدید گفتوگوهای خود را در سطح معاونان وزرای خارجه در ژنو برگزار خواهند کرد.در این دور، همچون نشستهای پیشین، ریاست هیأت ایرانی بر عهده «مجید تختروانچی» و «کاظم غریبآبادی» خواهد بود.
نمایندگان سه کشور اروپایی نیز در سطح مدیران سیاسی وزارت خارجه حضور خواهند داشت و از سوی اتحادیه اروپا معاون مسئول سیاست خارجی این اتحادیه شرکت میکند.
ماجرا از کجا آغاز شد؟ پس از گفتوگوی تلفنی روز جمعه اول شهریورماه «سید عباس عراقچی» وزیر امور خارجه ایران با همتایان اروپایی خود و هماهنگکننده سیاست خارجی اتحادیه اروپا، طرفین توافق کردند این نشست روز سهشنبه در ژنو برگزار شود. آخرین دور مذاکرات پیشتر در سوم مردادماه در محل کنسولگری ایران در استانبول انجام شده بود. همچنین رسانه آسوشیتدپرس به نقل از یک منبع مطلع خبر داد که به موازات این تماس تلفنی، مقامات آژانس بینالمللی انرژی اتمی در وین با مقامات ایرانی دیداری داشتهاند.
رویارویی سخت
این مذاکرات در شرایطی برگزار میشود که سه کشور اروپایی عضو برجام ایران را تهدید کردهاند در صورت عدم تغییر رویکرد تهران، مکانیزم ماشه را تا پایان ماه میلادی فعال کنند. ایران در مقابل معتقد است با توجه به عدم پایبندی طرفهای اروپایی به تعهدات برجامی، اقدام آنان برای فعالسازی این مکانیزم از اساس فاقد اعتبار است.
همچنین مواضع سه کشور اروپایی در قبال تجاوز نظامی رژیم صهیونیستی و آمریکا و نیز درخواست برای «غنیسازی صفر»، به گفته مقامات ایرانی، عملاً آنان را از جایگاه مشارکتکننده در برجام خارج کرده و صلاحیت استفاده از چنین سازوکاری را از آنان سلب میکند.
با وجود این، سه کشور اروپایی استدلالهای حقوقی خود را مطرح کردهاند و به همین دلیل، یک تقابل حقوقی میان آنان و ایران، چین و روسیه ـ که مشروعیت اقدام اروپاییها را رد میکنند ـ شکل گرفته است. در موضوع تمدید برجام نیز ایران تأکید دارد که وقتی این سه کشور حق توسل به مکانیزم ماشه را ندارند، طبیعتاً از حق تمدید آن نیز برخوردار نیستند.
پیش از گفتوگوها: «کاظم غریبآبادی» معاون وزیر خارجه ایران، روز جمعه از گفتوگوی تلفنی خود با همتای چینیاش درباره تحولات هستهای و تنظیم مواضع مشترک با روسیه خبر داد.او در پیامی در شبکه اجتماعی ایکس اعلام کرد: «امروز با آقای ما جائوشو، معاون وزیر و قائممقام وزارت خارجه چین، تلفنی گفتوگو و درباره اجلاس هفته آینده سران سازمان همکاری شانگهای، آخرین تحولات موضوع هستهای، مذاکرات و قطعنامه ۲۲۳۱ و نیز هماهنگی مواضع ایران، چین و روسیه رایزنی کردیم.» وی افزود: «چین بر ضرورت حلوفصل سیاسی و دیپلماتیک مسائل تأکید و اعلام کرد نقش سازنده خود را ادامه خواهد داد.»
همچنین روز جمعه، در گفتوگوی تلفنی وزیر خارجه ایران با همتایان اروپایی و هماهنگکننده سیاست خارجی اتحادیه اروپا، عراقچی مواضع تهران را درباره سازوکار موسوم به اسنپبک تشریح کرد و ضمن تأکید بر عدم صلاحیت قانونی و اخلاقی سه کشور اروپایی برای توسل به این سازوکار، نسبت به عواقب چنین اقدامی هشدار داد.
عراقچی در گفتوگو با همتایان اروپایی خود تأکید کرد: «جمهوری اسلامی ایران همانگونه که در دفاع از خود مقتدرانه عمل میکند، مسیر دیپلماسی را نیز هیچگاه ترک نکرده و برای هر راهحل دیپلماتیکی که حقوق و منافع مردم ایران را تضمین کند، آمادگی دارد.»
وزیر خارجه ایران در واکنش به طرح اروپاییها برای تمدید قطعنامه ۲۲۳۱ بهمنظور ایجاد فرصت بیشتر برای دیپلماسی نیز تصریح کرد: «این تصمیم اساساً باید توسط شورای امنیت سازمان ملل اتخاذ شود و جمهوری اسلامی ایران ضمن بیان دیدگاههای اصولی خود، در این روند نقشی ندارد.»
اروپاییها تهدید کردهاند که تا اواخر ماه اوت یعنی چند روز دیگر، بهدنبال فعالسازی مکانیزم ماشه خواهند رفت؛ سازوکاری که به گفته مقامات ایرانی، در صورت فعالسازی، تأثیرات اقتصادی چندانی بر ایران ندارد اما از لحاظ سیاسی ممکن است باعث تاثیراتی داشته باشد. ایران تاکید کرده که همواره به تعهدات خود پایبند بوده و این اروپاییها هستند که از این سازوکار بهعنوان اهرم فشار استفاده میکنند و قصد دارند موضوعات را به جای حلوفصل، به سمت تقابل پیش ببرند. اگر توافقی برای تمدید مهلت تا سه ماه پس از ۱۸ اکتبر حاصل شود، این امر مانع از آن نخواهد بود که اروپا در روزهای بعد، حتی بلافاصله پس از آغاز دوره تمدید، اقدام به ارسال نامه اعلام تخلف کند. ماهیت تمدید به گونهای است که دست اروپا را برای استفاده از مکانیسم ماشه در هر زمان نمیبندد؛ بلکه صرفاً ضرب الاجل جدید تعیین میکند که از لحظه تمدید تا آن زمان اروپا میتواند اقدام کند. بنابراین اگرچه تهران میتواند با پذیرش شروط اروپایی در عمل سطح پایینی از همکاری با آژانس بینالمللی انرژی اتمی یا گفتوگو با ایالات متحده را دنبال کند، اما باید این واقعیت را در نظر گیرد که در طول دوره تمدید نیز اروپا میتواند به استناد معیارهای خود هر لحظه اقدام به ارائه گزارش تخلف به شورای امنیت کند.
واقعیت دیگر آن است که اروپا نیز چارهای جز تعیین تکلیف در بازه زمانی مقرر ندارد. ضربالاجل ۱۸اکتبر یک نقطه عطف حقوقی است که رد شدن از آن بدون اقدام، به معنای خروج نهایی پرونده هستهای ایران از دستور کار شورای امنیت و غیرقابل بازگشت شدن قطعنامههای پیشین علیه ایران خواهد بود.
چنان وضعیتی، غرب را در موقعیتی قرار میدهد که در صورت نیاز به اعمال فشار جدید علیه ایران، ناگزیر از همراهی چین و روسیه و تحمل ریسک وتوی احتمالی آنها خواهند شد؛ شرایطی که برای غرب به هیچوجه مطلوب نیست.
از همین رو میتوان پیشبینی کرد که اگر تفاهمی میان ایران و اروپا حاصل نشود، اروپاییها نهایتاً در مسیر بازگرداندن قطعنامهها گام برخواهند داشت؛ هرچند با اکراه و به رغم ملاحظات سیاسی و امنیتی خود. در این میان، ایران نیز با مجموعهای از چالشها روبرو خواهد بود.
به گزارش مردم سالاری آنلاین ،چانهزنیهای امروز تاثیر مستقیم بر فرآیند پرونده اتمی ایران خواهد گذاشت.
به گزارش رسانهها، ایران و سه کشور اروپایی عضو برجام (انگلیس، آلمان و فرانسه) به همراه اتحادیه اروپا دور جدید گفتوگوهای خود را در سطح معاونان وزرای خارجه در ژنو برگزار خواهند کرد.در این دور، همچون نشستهای پیشین، ریاست هیأت ایرانی بر عهده «مجید تختروانچی» و «کاظم غریبآبادی» خواهد بود.
نمایندگان سه کشور اروپایی نیز در سطح مدیران سیاسی وزارت خارجه حضور خواهند داشت و از سوی اتحادیه اروپا معاون مسئول سیاست خارجی این اتحادیه شرکت میکند.
ماجرا از کجا آغاز شد؟ پس از گفتوگوی تلفنی روز جمعه اول شهریورماه «سید عباس عراقچی» وزیر امور خارجه ایران با همتایان اروپایی خود و هماهنگکننده سیاست خارجی اتحادیه اروپا، طرفین توافق کردند این نشست روز سهشنبه در ژنو برگزار شود. آخرین دور مذاکرات پیشتر در سوم مردادماه در محل کنسولگری ایران در استانبول انجام شده بود. همچنین رسانه آسوشیتدپرس به نقل از یک منبع مطلع خبر داد که به موازات این تماس تلفنی، مقامات آژانس بینالمللی انرژی اتمی در وین با مقامات ایرانی دیداری داشتهاند.
رویارویی سخت
این مذاکرات در شرایطی برگزار میشود که سه کشور اروپایی عضو برجام ایران را تهدید کردهاند در صورت عدم تغییر رویکرد تهران، مکانیزم ماشه را تا پایان ماه میلادی فعال کنند. ایران در مقابل معتقد است با توجه به عدم پایبندی طرفهای اروپایی به تعهدات برجامی، اقدام آنان برای فعالسازی این مکانیزم از اساس فاقد اعتبار است.
همچنین مواضع سه کشور اروپایی در قبال تجاوز نظامی رژیم صهیونیستی و آمریکا و نیز درخواست برای «غنیسازی صفر»، به گفته مقامات ایرانی، عملاً آنان را از جایگاه مشارکتکننده در برجام خارج کرده و صلاحیت استفاده از چنین سازوکاری را از آنان سلب میکند.
با وجود این، سه کشور اروپایی استدلالهای حقوقی خود را مطرح کردهاند و به همین دلیل، یک تقابل حقوقی میان آنان و ایران، چین و روسیه ـ که مشروعیت اقدام اروپاییها را رد میکنند ـ شکل گرفته است. در موضوع تمدید برجام نیز ایران تأکید دارد که وقتی این سه کشور حق توسل به مکانیزم ماشه را ندارند، طبیعتاً از حق تمدید آن نیز برخوردار نیستند.
پیش از گفتوگوها: «کاظم غریبآبادی» معاون وزیر خارجه ایران، روز جمعه از گفتوگوی تلفنی خود با همتای چینیاش درباره تحولات هستهای و تنظیم مواضع مشترک با روسیه خبر داد.او در پیامی در شبکه اجتماعی ایکس اعلام کرد: «امروز با آقای ما جائوشو، معاون وزیر و قائممقام وزارت خارجه چین، تلفنی گفتوگو و درباره اجلاس هفته آینده سران سازمان همکاری شانگهای، آخرین تحولات موضوع هستهای، مذاکرات و قطعنامه ۲۲۳۱ و نیز هماهنگی مواضع ایران، چین و روسیه رایزنی کردیم.» وی افزود: «چین بر ضرورت حلوفصل سیاسی و دیپلماتیک مسائل تأکید و اعلام کرد نقش سازنده خود را ادامه خواهد داد.»
همچنین روز جمعه، در گفتوگوی تلفنی وزیر خارجه ایران با همتایان اروپایی و هماهنگکننده سیاست خارجی اتحادیه اروپا، عراقچی مواضع تهران را درباره سازوکار موسوم به اسنپبک تشریح کرد و ضمن تأکید بر عدم صلاحیت قانونی و اخلاقی سه کشور اروپایی برای توسل به این سازوکار، نسبت به عواقب چنین اقدامی هشدار داد.
عراقچی در گفتوگو با همتایان اروپایی خود تأکید کرد: «جمهوری اسلامی ایران همانگونه که در دفاع از خود مقتدرانه عمل میکند، مسیر دیپلماسی را نیز هیچگاه ترک نکرده و برای هر راهحل دیپلماتیکی که حقوق و منافع مردم ایران را تضمین کند، آمادگی دارد.»
وزیر خارجه ایران در واکنش به طرح اروپاییها برای تمدید قطعنامه ۲۲۳۱ بهمنظور ایجاد فرصت بیشتر برای دیپلماسی نیز تصریح کرد: «این تصمیم اساساً باید توسط شورای امنیت سازمان ملل اتخاذ شود و جمهوری اسلامی ایران ضمن بیان دیدگاههای اصولی خود، در این روند نقشی ندارد.»
اروپاییها تهدید کردهاند که تا اواخر ماه اوت یعنی چند روز دیگر، بهدنبال فعالسازی مکانیزم ماشه خواهند رفت؛ سازوکاری که به گفته مقامات ایرانی، در صورت فعالسازی، تأثیرات اقتصادی چندانی بر ایران ندارد اما از لحاظ سیاسی ممکن است باعث تاثیراتی داشته باشد. ایران تاکید کرده که همواره به تعهدات خود پایبند بوده و این اروپاییها هستند که از این سازوکار بهعنوان اهرم فشار استفاده میکنند و قصد دارند موضوعات را به جای حلوفصل، به سمت تقابل پیش ببرند. اگر توافقی برای تمدید مهلت تا سه ماه پس از ۱۸ اکتبر حاصل شود، این امر مانع از آن نخواهد بود که اروپا در روزهای بعد، حتی بلافاصله پس از آغاز دوره تمدید، اقدام به ارسال نامه اعلام تخلف کند. ماهیت تمدید به گونهای است که دست اروپا را برای استفاده از مکانیسم ماشه در هر زمان نمیبندد؛ بلکه صرفاً ضرب الاجل جدید تعیین میکند که از لحظه تمدید تا آن زمان اروپا میتواند اقدام کند. بنابراین اگرچه تهران میتواند با پذیرش شروط اروپایی در عمل سطح پایینی از همکاری با آژانس بینالمللی انرژی اتمی یا گفتوگو با ایالات متحده را دنبال کند، اما باید این واقعیت را در نظر گیرد که در طول دوره تمدید نیز اروپا میتواند به استناد معیارهای خود هر لحظه اقدام به ارائه گزارش تخلف به شورای امنیت کند.
واقعیت دیگر آن است که اروپا نیز چارهای جز تعیین تکلیف در بازه زمانی مقرر ندارد. ضربالاجل ۱۸اکتبر یک نقطه عطف حقوقی است که رد شدن از آن بدون اقدام، به معنای خروج نهایی پرونده هستهای ایران از دستور کار شورای امنیت و غیرقابل بازگشت شدن قطعنامههای پیشین علیه ایران خواهد بود.
چنان وضعیتی، غرب را در موقعیتی قرار میدهد که در صورت نیاز به اعمال فشار جدید علیه ایران، ناگزیر از همراهی چین و روسیه و تحمل ریسک وتوی احتمالی آنها خواهند شد؛ شرایطی که برای غرب به هیچوجه مطلوب نیست.
از همین رو میتوان پیشبینی کرد که اگر تفاهمی میان ایران و اروپا حاصل نشود، اروپاییها نهایتاً در مسیر بازگرداندن قطعنامهها گام برخواهند داشت؛ هرچند با اکراه و به رغم ملاحظات سیاسی و امنیتی خود. در این میان، ایران نیز با مجموعهای از چالشها روبرو خواهد بود.