مریم شهبازی
بی‌هیچ اغراقی، یکی از مهم‌ترین پایه‌هایی که تولیدات سینمایی به روی آن استوار می‌شوند، فیلمنامه نویسی است. بخشی از ساختار فیلم که شاید تا همین یک دهه قبل برای عامه مردم چندان شناخته شده نبود، البته نه اینکه ندانند که فیلمنامه چیست و نویسنده‌‌اش چه می‌کند؛ نه! بلکه اغلب از میزان اثر گذاری فیلمنامه و به اصطلاح عامیانه‌اش (داستان فیلم) در ارتباط با موفقیت آن باخبر نبودند. اما حالا چند سالی‌ست که اوضاع و احوال قدری متفاوت شده؛ به لطف برنامه‌های مختلف نقد سینمایی- تلویزیونی و از طرفی صفحات فرهنگی رسانه‌ها، دیگر کمتر مخاطبی را می‌توان یافت که نداند یک فیلمنامه خوب چه نقش مهمی در موفقیت یک اثر ایفا می‌کند. حالا اغلب مردم می‌دانند که تنها بازی خوب بازیگران یا فعالیت سایر عوامل فیلم نیست که منجر به درخشش یا حتی شکست اثری می‌شود؛ بلکه قبل از هر عاملی، یک فیلم موفق را می‌توان مدیون فیلمنامه و هنر نویسنده یا نویسندگانش دانست. با توجه به این مسأله شاید بد نباشد در کنار همه خبرهایی که این روزها از فیلم‌های جشنواره فیلم فجر و کارگردانان و بازیگرانشان می‌شنوید و می‌خوانید قدری هم با افرادی آشنا شوید که با قلم آنان سنگ نخست این بناهای سینمایی شکل گرفته شده است. به این بهانه در این گزارش تا حد امکان شما را با فیلمنامه نویسان فیلم‌های شرکت کننده در جشنواره سی و چهارم فیلم فجر آشنا می‌کنیم.
نگاهی گذرا به کارنامه فیلمنامه نویسان بخش سودای سیمرغ
این که جشنواره هر سال چند بخش دارد و عنوان‌هایش چیست حرف تازه‌ای نیست. بنابراین به جای تکرار مکررات قبل از همه به سراغ بخش سودای سیمرغ و معرفی فیلمنامه نویسان این بخش به ترتیب فهرست ارائه شده در سایت جشنواره می‌رویم.
در این بخش امسال بیست و دو فیلم به رقابت می‌پردازند که «آب نبات چوبی» نخستین فیلم آن در این فهرست است. اطلاعات چندان دقیقی درباره سهیلا نصر، نویسنده زن این فیلم در فضای مجازی وجود ندارد با این تفاسیر او به عنوان مشاور کارگردان در ساخت چهار فیلم «میرم بابا بخرم»، «شیخ صالح»، «آب نبات چوبی» و «بابا نان داد» حضور داشته است. علاوه بر این نصر نوشتن فیلمنامه پنج فیلم «جبار سرجوخه فراری»، «شیخ صالح»، «آب نبات چوبی»، « بابا نان داد» و «غلام ژاندارم» را به عهده داشته که این نشان می‌دهد او پیش از این نیز تجربه‌های متعددی در سینمای کشور کسب کرده است. فرهاد توحیدی هم نویسنده فیلم سینمایی «امکان مینا» است. توحیدی فارغ التحصیل ادبیات دراماتیک از دانشکده هنرهای دراماتیک است که حدود سال 1355 فعالیت هنری خود را آغاز کرد. وی نزدیک به 35 سال است که به طور جدی در عرصه سینما و تلویزیون به نویسندگی مشغول است. توحیدی نگارش فیلمنامه چهارده فیلم سینمایی از جمله «شهر موش‌های 2»، «مرد عوضی»، «مربای شیرین»، «بی‌وفا»، «توکیو بدون توقف» و «خماری» را بر عهده داشته است. شاید جالب باشد که بدانید از این فیلمنامه نویس کشورمان مجموعه شعری با عنوان «مربای شیرین» نیز منتشر شده است.
امیر عربی هم یکی از فیلمنامه نویسانی است که امسال با نگارش داستان فیلم «آخرین بار کی سحر رو دیدی ؟» در جشنواره حضور دارد. این نویسنده جوان برخلاف حیطه‌ای که در آن مشغول فعالیت شده فارغ‌التحصیل مهندسی کامپیوتراست. عربی نویسندگی را با سریال «گاو صندوق» ساخته مازیار میری آغاز کرد و بعد از آن هم نویسندگی سه فیلم« آخرین بار کی سحر رو دیدی؟»، «یک عاشقانه ساده» و «سعادت آباد» بر عهده گرفت.
مانی حقیقی امسال فیلمنامه «اژدها وارد می‌شود»، فیلمی را نوشته که خودش کارگردانی آن را هم بر عهده دارد. وی فارغ التحصیل کارشناسی فلسفه از دانشگاه مک‌گیل،کارشناسی ارشد فلسفه از دانشگاه گولف و کارشناسی ارشد مطالعات فرهنگی از دانشگاه ترنت است. او پنج کارگردانی، شش نویسندگی، هفت بازیگری و تهیه کنندگی یک فیلم را تا به امروز برعهده داشته است. «بادیگارد» فیلم دیگر این فهرست است که ابراهیم حاتمی کیا هم نویسندگی فیلمنامه و هم کارگردانی آن را بر عهده داشته است. با وجود آنکه این بازیگر، کارگردان و فیلمنامه نویسی سینما احتیاج چندان به معرفی ندارد قدری هم از او می‌گوییم. حاتمی‌کیا فعالیت‌های سینمایی خود با ساخت مستند و فیلم کوتاه درباره سینما جنگ شروع کرد. از او تا به امروز فیلم‌های مشهوری همچون دیده‌بان، مهاجر، آژانس شیشه‌ای، از کرخه تا راین، به نام پدر، به رنگ ارغوان و «چ» برنده جایزه از جشنواره فیلم فجر شده است.
فیلم به دنیا آمدن هم در بخش سودای سیمرغ امسال شرکت دارد. کارگردانی و نویسندگی این فیلم را هم یک نفر، یعنی محسن عبدالوهاب برعهده دارد. عبدالوهاب از سال 1359 با ساختن مستند و بعد از آن کار داستانی خود را آغاز کرد. وی طی این سال‌ها مسئولیت‌های مختلفی از جمله کارگردانی، برنامه‌ریزی، دستیار کارگردانی،گروه کارگردانی، نویسندگی و تدوینگری را برای فیلم‌های متعددی بر عهده داشته است. از مشهورترین ساخته‌های سینمایی او می‌توان به «گیلانه» و «خون بازی» اشاره کرد.
مصطفی کیایی هم امسال چون سال‌های گذشته حضور پررنگی در جشنواره فیلم فجر به عنوان یک کارگردان و نویسنده دارد. از وی امسال فیلم « بارکد» در بخش سودای سیمرغ شرکت دارد که شاید جالب باشد بدانید که یاسربختیاری، خواننده مشهور به (یاس) خوانندگی آن را بر عهده دارد. از این کارگردان جوان و پرکار سینمای ایران نیز فیلم‌هایی همچون «عصر یخبندان»، «ضد گلوله»، «بعد از ظهر سگی» و «خط ویژه» تا امروز اکران شده است. علاوه بر این وی کار نویسندگی چند مجموعه تلویزیونی را هم به عهده داشته است. کیایی فیلمنامه اغلب فیلم‌هایش را خود می‌نویسد.
«خشم و هیاهو» هم در جشنواره امسال کارگردان و فیلمنامه نویس مشترکی دارد. هومن سیدی هم در زمره کارگردانان جوان جشنواره امسال است که با این فیلم شانس خود را برای دریافت سیمرغ امتحان می‌کند. ورود سیدی به دنیای هنر هفتم هم همراه با ساخت چند فیلم کوتاه بود. وی تا به امروز کارگردانی سیزده فیلم سینمایی را بر عهده داشته است. شاید جالب باشد که بدانید فیلم« سیزده» او با سرمایه‌گذاری بابک زنجانی ساخته شد که به خاطر حاشیه‌های زنجانی این فیلم از جشنواره برلین حذف شد! سیدی علاوه بر این در مجموعه‌ها و فیلم‌های تلویزیونی و تئاترهای مختلفی نیز به عنوان بازیگر حضور داشته است.
مهران کاشانی هم فارغ‌التحصیل رشته‌ای متفاوت از دنیای هنر، مهندسی مکانیک است. او امسال با نویسندگی فیلمنامه « دختر» در جشنواره حضور دارد. از کاشانی به عنوان فیلمنامه نویس، فیلم‌های مختلفی همچون «آواز گنجشک‌ها»، «دیگری» و «خانه روشن» تولید شده است. علاوه بر این او سابقه فعالیت به عنوان بازیگر را هم در رزومه کاری خود ثبت کرده است. کاشانی از اعضای اصلی شورای مرکزی کانون فیلمنامه‌نویسان سینمای ایران نیز است.
کار دیگری که در جشنواره امسال با کارگردانی و نویسندگی یک هنرمند شرکت دارد، فیلم سینمایی «دلبری» است. از سید جلال اشکذری که تا به این جای گزارش از تمام افرادی که معرفی شدند جوان‌تر است تا به امروز کارگردانی دو فیلم «دلبری»، «خانه‌ای کنار ابرها» و همچنین ساخت یک مجموعه تلویزیونی آماده پخش و چند تله فیلم را بر عهده داشته است.
مسعود ده نمکی یکی از کارگردان‌های پرحاشیه سینما هم امسال با « رسوایی2»در جشنواره حضور دارد. او علاوه بر کارگردانی، نویسندگی این کار را هم برعهده دارد. ده‌نمکی در دهه ۱۳۷۰ از اعضای فعال انصار حزب الله بوده که همزمان به عنوان روزنامه‌نگار در نشریه یالثارات و سردبیر در چند نشریه دیگر حضور داشته است. از ده‌نمکی فیلم های اخراجی‌ها با استقبال مردم روبه‌رو شد.
«زاپاس» هم امسال یکی از فیلم‌های جشنواره است که کارگردان و فیلمنامه نویس مشترکی دارد. برزو نیک‌نژاد بیش از دو دهه است که در سینما و تلویزیون مشغول فعالیت است و با کارگردانانی همچون حمدحسین لطیفی و سیروس مقدم فعالیت داشته است. نام نیک‌نژاد با کارگردانی مجموعه تلویزیونی «دودکش» بر سر زبان‌ها افتاد.فیلمنامه فیلم «سیانور» را مسعود احمدیان نوشته که در سابقه کاری خود فعالیت‌های مختلف فرهنگی از قبیل دبیری نخستین جشنواره مستقل فیلمنامه‌نویسی انقلاب اسلامی و سرپرستی بنیاد سینمایی فارابی دارد. وی که نگارش فیلمنامه‌های «جعبه موسیقی» و «دموکراسی تو روز روشن» را در کارنامه خود دارد، از سال ۸۶ تا ۹۰ مدیر دفتر جشنواره بنیاد فارابی و دبیر بیست و سوم و بیست و چهارمین جشنواره‌های فیلم‌های کودکان و نوجوانان بوده است.
ابراهیم ابراهیمیان کارگردان و نویسنده فیلمنامه فیلم «عادت نمی‌کنیم» هم یکی از سینماگران جوان این دوره به شمار می‌آید. ابراهیمیان فعالیت سینمایی خود را از سال 1392 با فیلم ارسال یک آگهی تسلیت برای روزنامه آغاز کرد. «عادت نمی‌کنیم» دومین ساخته سینمایی وی به شمار می‌آید.
کیومرث پوراحمد و فرید مصطفوی به طور مشترک نگارش فیلمنامه سینمایی «کفش‌هایم کو؟» را به عهده داشته‌اند. علاوه بر این پوراحمد کارگردانی این فیلم را هم بر عهده داشته است. او که کارش را با نقدنویسی آغاز کرده و از ۱۳۵۳ با دستیاری در مجموعه تلویزیونی آتش بدون دود وارد سینما شد. فیلم شب یلدا الهام‌گرفته از زندگی خود اوست. وی در فیلم‌های سینمایی و تلویزیونی متعددی به عنوان کارگردان و فیلمنامه نویس حضور داشته است.
«لانتوری» که از ابتدای ساخت با مشکلات متعددی روبه‌رو شد عنوان فیلمی‌ست که کارگردانی و نویسندگی آن را رضا درمیشیان بر عهده داشته است. درمیشیان هم با وجود آنکه سن و سال چندانی ندارد اما تا به امروز به عنوان..
ادامه در صفحه 23