سازمان ملل متحد سه شنبه ششم بهمن ماه از نمایندگان دولت سوریه و گروه‌های مخالف دعوت کرد برای آغاز دور تازه ای از مذاکرات صلح موسوم به ژنو 3 به شهر به سوییس سفر کنند. در بیانیه سازمان ملل به نام گروه‌ها و شمار شرکت کنندگان از گروه‌های مسلح و غیرمسلح مخالف دولت سوریه اشاره ای نشده بود. علت اصلی این اقدام این بود که تا روز‌سه‌شنبه هیچ کس نمی‌دانست دقیقاً کدام گروه‌ها با کدام مواضع و با چه رویکردهایی قرار است در این نشست حضور یابند.

در زمانی که رسیدن به راه حل سیاسی در سوریه بیشتر از همیشه دور از دسترس به نظر می‌رسد، نماینده سازمان ملل در سوریه سعی داشت با تعریف کلی از مخالفان سوریه راه برای حضور تعداد بیشتری از گروه‌های معارض و مخالف در این نشست را باز کند اما کارشکنی‌های عربستان مانع از به نتیجه رسیدن به این رویکرد شد و در نهایت معارضان مورد حمایت عربستان، از شرکت در این نشست سر باز زدند.
نشست ژنو 3 که پیش از این قرار بود دوشنبه پنجم بهمن ماه برگزار شود، به دلیل به توافق نرسیدن طرف‌های درگیر بر سر فهرست گروه‌های شرکت کننده در این نشست، در تاریخ مقرر برگزار نشد و به روز جمعه نهم بهمن ماه موکول شد.
در نشست ژنو 2 که آبان ماه برگزار شد گفت وگو میان مخالفان و دولت سوریه برای تشکیل یک دولت انتقالی و تصویب قانون اساسی تازه و پس از آن، برگزاری انتخابات ریاست جمهوری مورد توافق 19 کشور شرکت کننده در این نشست قرار گرفت. به همین دلیل ژنو 2 به نقطه عطفی در بحران سوریه تبدیل شد چرا که شرکت کنندگان پذیرفتند که این بحران راه حلی سیاسی دارد و آینده سوریه باید به دست مردم این کشور مشخص شود.
با وجود این، در ژنو 2 مشخص نشد که کدام گروه‌ها حق شرکت در گفت وگوهای سوری-سوری را دارند و این موضوع به نشست‌های آتی موکول شد؛ مساله ای که فضای ابهام را بر فرایند حل بحران سوریه حاکم ساخته و بر پیچیدگی ابعاد این بحران افزوده است. از یک سو دولت سوریه، ایران و روسیه بر این باورند که نباید با تروریست‌ها وارد گفت و گو شد و از‌سوی دیگر عربستان اصرار دارد نماینده گروه‌های ترویستی نیزدر این نشست‌ها حضور داشته باشند.
چالش تعیین گروه‌های سوری میانه رو که از حق شرکت در گفت وگوهای سوری-سوری برخوردار باشد زمانی مساله‌سازتر می‌شود که بدانیم بیشتر گروه‌های حاضر در سوریه سلاح به دست دارند و از اندیشه‌های تکفیری پیروی می‌کنند. بنابراین جستن گروه‌های میانه رو که بتوانند در آینده سوریه مشارکت یابند امری بسیار دشوار است.
عربستان سعودی تلاش دارد 2 گروه «جیش الاسلام» و «احرار الشام» را به عنوان نمایندگان بخشی از مردم سوریه در گفت وگوهای صلح این کشور شرکت دهد. این در حالی است که این 2 گروه پس از «داعش» و «جبهه النصره» از مهم‌ترین گروه‌های مسلح افراطی در سوریه به شمار می‌آیند که با توجه به نگاه تکفیری آن‌ها، هرگونه مشارکت این 2 گروه در آینده سوریه منجر به تداوم افراطی گری، تنش و درگیری در سوریه خواهد شد. از این رو دولت‌های سوریه و روسیه و ایران مخالفت خود را با شرکت این 2 گروه در نشست ژنو 3 اعلام کرده‌اند و آن‌ها را در فهرست گروه‌های تروریستی قرار داده‌اند.

  ابهام در حضور کردها
ترکیه و روسیه نیز بر سر مشارکت دادن یا ندادن کردها اختلاف‌های جدی با یکدیگر دارند. روسیه معتقد است که کردهای سوریه از مهم‌ترین گروه‌های حافظ نظم در سوریه هستند و در صف مبارزان با داعش قرار دارند. به نظر می‌رسد آمریکا نیز با چنین رویکردی موافق باشد. در مقابل، ترکیه هرچند اعلام کرده است با حضور کردهای سوریه در گفت‌وگوها مشکلی ندارد اما با حضور گروه کردی موسوم به «اتحادیه دمکراتیک کردستان سوریه .پ.گ) در مذاکرات صلح سوریه به شدت ابراز مخالفت کرده است چرا که از نظر ترکیه این گروه شاخه حزب کارگران کردستان در سوریه است؛ گروهی که در فهرست گروه‌های تروریستی ترکیه قرار دارد. این درحالی است که اتحادیه دمکراتیک کردستان سوریه از مهم‌ترین گروه‌های کرد سوری است که از سازماندهی مناسبی برای مبارزه با داعش برخوردار است و بخش بزرگی از مقاومت مردم کوبانی نیز بر دوش این گروه بود.

  چرا کارشکنی‌های عربستان اهمیت ندارد؟
با وجود اینکه کارشکنی‌های عربستان برای مذاکرات صلح سوریه، نتیجه و آینده این مذاکرات را با ابهام رو به رو کرده است، می‌توان انتظار داشت که هر قدر تلاش‌ها برای رسیدن به راه حل سیاسی طول بکشد، دست دولت سوریه در این گفت‌و‌گوها باز تر خواهد شد چرا که در صحنه نبرد میدانی این دولت و ارتش سوریه هستند که بالاترین میزان پیروزی و آمادگی برای دفاع از این کشور را در برابر تروریست‌ها به نمایش گذاشته‌اند. ارتش سوریه توانسته است موفقیت‌های بسیاری در میدان نبرد با تروریست‌ها به دست آورد و بخش‌های زیادی از خاک این کشور را از کنترل این گروه‌ها خارج سازد. به همین دلیل از موضع برتری در مقابل آن‌ها برخوردار است. این موفقیت‌ها باعث تقویت پایه‌های دولت سوریه شده است.
در شرایط کنونی اما مقاومت ارتش و دولت سوریه در مقابل تلاش‌های براندازانه برخی کشورهای درگیر در بحران سوریه منجر به ایجاد وضعیتی شده که کشورهایی مانند عربستان را مجبور به تن دادن به راه حل سیاسی کرده است. در چنین چارچوبی بود که نشست ژنو 2 توانست به موفقیت‌هایی دست یابد و شرکت کنندگان بر سر حداقل‌هایی به توافق برسند.
طبیعی است که دولت سوریه هرگونه دستور کار خارجی را در‌باره گفت و گوهای سوریه رد کرده و تاکنون ثابت کرده است که با جدیت با قطعنامه‌های سازمان ملل تعامل دارد و تعامل آن مبتنی بر در پیش گرفتن راه حل سیاسی تحت نظارت بین المللی و تأکید بر قبول اصل مشارکت و حضور در ژنو است. دولت سوریه همچنین تمایل خود برای اجرای قطعنامه سازمان ملل را نشان داده است و مشوق در پیش گرفتن راهکار سیاسی بوده است. با این حال در آستانه نشست ژنو 3، نقشه نبردها در سوریه از پیشروی روزافزون ارتش سوریه در برابر گروه‌های تروریستی و آزادسازی مناطق مختلف از اشغال گروه‌های تروریستی و حرکت پرشتاب حومه لاذقیه به سمت ساحل امنیت و ثبات پس از شکست‌های پیاپی گروه‌های تروریستی تکفیری حکایت دارد.

  مذاکره در وضعیت ابهام
روز گذشته اما مذاکرات ژنو در حالی برگزار شد که مسئولان برگزاری این نشست تنها می‌دانستند که این نشست برگزار خواهد شد. آن‌ها نمی‌دانستند چه کسانی سرانجام در این نشست شرکت می‌کنند و دستور کار در این باره چیست. «احمد فوزی» سخنگوی «بان کی مون» دبیر کل سازمان ملل در یک کنفرانس خبری بار دیگر همچون دیگر مسئولان سازمان ملل تأکید کرد که مذاکرات ژنو سویس درباره سوریه روز جمعه تشکیل خواهد شد اما اینکه چه کسانی قرار است در آن شرکت کنند و اینکه دقیقاً چه زمانی و در کجا تشکیل خواهد شد هنوز نامشخص است!
وی ادامه داد: تمام سعی خود را برای توقف جنگ و خونریزی انجام می‌دهیم تا کمک‌های انسان‌دوستانه بتواند به سوریه برسد. اصرار سازمان ملل برای آغاز نشست ژنو 3 در حالی است که معارضان سوریه، تأکید کرده‌اند که در این مذاکرات شرکت نخواهند کرد و پنجشنبه شب «ریاض الحجاب» رئیس هیأت معارضان سوری، تأکید کرد که تا ضمانت‌های لازم در مورد ساز و کار صحیح مذاکرات داده نشود در این نشست حضور نخواهیم داشت. برهان غلیون از دیگر شخصیت‌های بارز معارضان، نیز تأکید کرده بود که معارضان نباید در این مذاکرات حضور یابند،چرا که این نشست یک دام است.
«ریاض الحجاب» رئیس هیأت مذاکره کننده معارضان سوریه نیز روز گذشته در گفت‌وگو با شبکه العربیه اعلام کرد که این هیأت به ژنو خواهد رفت اما در گفت وگوها شرکت نخواهد کرد. وی مدعی شد: قبل از اینکه دغدغه‌های ما در مورد مسائل انسانی در سوریه حل نشود ما وارد میز گفت‌وگوها نمی‌شویم و معارضان پیش شرط قائل نمی‌شوند بلکه حقوق مردم سوریه را طلب می‌کنند. ریاض الحجاب که روزگاری نخست وزیر سوریه بود ادامه داد: در مذاکرات ژنو به علت شرایط بین‌المللی کنونی، فرصتی برای نیل به صلح نمی‌بینم. او بار دیگر برکناری «بشاراسد» را تنها راه حل بحران سوریه دانست و گفت: تا وقتی که بشار اسد حضور دارد، بحران متوقف نخواهد شد و جز با برکناری اسد نمی‌توان بر داعش چیره شد.
ریاض الحجاب ادامه داد: اسامی که «دی میستورا» برای حضور در هیأت معارضان ارائه داده است، نماینده معارضان نیستند و وی برنامه ایران و روسیه را در حمایت از دولت بشار اسد دنبال می‌کند.
سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا نیز روز چهارشنبه گذشته از معارضان سوری خواسته بود که فرصت را مغتنم شمرده و بدون طرح پیش‌شرط، برای مذاکرات صلح به ژنو بروند. با‌این حال به نظر می‌رسد عربستان تمام توان خود را برای به شکست کشاندن مذارات به کار برده و حاضر نیست در این راه همکاری‌ای داشته باشد.