ایرباس غول هوایی اروپا
ایرباس پس از بوئینگ دومین شرکت هواپیماسازی جهان است و دفتر مرکزی آن در شهر تولوز فرانسه قرار دارد، هر چند که در کشورهای آلمان، انگلستان، اسپانیا، چین، ژاپن و آمریکا نیز دفاتری دارد. در اواسط دهه 1960 کشورهای فرانسه، انگلستان و آلمان غربی در پی عقب ماندن از تولیدات و صنایع بزرگ هواپیما سازی نسبت به آمریکا، طراحی و ساخت یک هواپیمای مسافربری کاملا اروپایی با ظرفیت ۳۰۰ نفر مسافر و ماموریتهای نزدیک برد و میان برد را آغاز نمودند و نام آن را ایرباس اروپایی یا بهطور رسمی A300 اعلام کردند. از ویژگیهای هواپیمای ایرباس میتوان به سیستم پیشرفته الکترونیکی و رایانهای کابین آن اشاره کرد.
سرآغاز
ایرباس نخست به صورت کنسرسیومی از شرکتهای هوافضای اروپایی، با هدف رقابت با شرکتهای آمریکایی چون بوئینگ، مکدانل داگلاس و لاکهید، بنیان گذاشته شد. با وقوع جنگ جهانی دوم بسیاری از زیرساختهای صنعتی اروپا، از جمله صنعت هوایی آسیب دید اما از سوی دیگر نبردهای هوایی موجب رشد و شکوفایی صنعت هوایی از جمله در آمریکا شد. سابقه تاسیس صنایع ایرباس به سال 1970 میلادی برمیگردد که با سهام شرکتهای فرانسوی، آلمانی، بریتانیایی و هلندی آغاز بهکار نمود.
عملکرد ایرباس
شرکت ایرباس در سال 2015 میلادی 1036 فروند هواپیما سفارش گرفته و 635 هواپیما نیز به مشتریان خود تحویل داده است. این میزان سفارش در مقایسه با سالهای پیشین رشد اندکی نشان میدهد. شرکت ایرباس در سال 2014، 629 فروند و در سال 2013، 626 فروند هواپیما تحویل مشتریان داده بود. طبق گزارش ماه دسامبر 2015 این شرکت هواپیمایی، 60 درصد سفارشهای هواپیما در ماه دسامبر را در اختیار داشته است. بیشترین سفارش این شرکت متعلق به هواپیماهای A320 بوده که بیش از 12 هزار سفارش داشته است. در مجموع شرکت ایرباس تا تاریخ 31 دسامبر 2015 تعداد 16307 هواپیما سفارش گرفته است که 816 فروند مربوط به هواپیماهای A300 و A310، 12411 فروند مربوط به هواپیماهای مدل A320، 2761 مورد مربوط به هواپیماهای A330، A340 و A350 و 319 فروند نیز مربوط به هواپیماهای مدل A380 بودهاند. مجموع ارزش این شرکت تا پایان دسامبر 2015 به 3/ 996 میلیارد دلار رسید. مجموع هواپیماهای تحویل داده شده توسط این شرکت تا 31 دسامبر 2015 به 9520 فروند رسیدهاند و 8672 هواپیما نیز در حال ساخت هستند. این شرکت عظیم بالغ بر 138600 کارمند دارد و در 170 نقطه از دنیا شعبه ایجاد کرده است.آمار فروش هواپیماهای شرکت ایرباس در سالهای پیشین در جدول (1) آمده است. میانگین قیمتهای ایرباس در سال 2015 در جدول صفحه بعد آمده است. گرانترین هواپیمای ایرباس، A380-800 است که قیمت آن به 428 میلیون دلار میرسد. ارزانترین هواپیمای این شرکت نیز هواپیمای A318 است که 3/ 74 میلیون دلار به فروش میرسد.
جدول (2)
نبرد غولها
مقایسه ایرباس با سایر شرکتها نشان میدهد که این شرکت اکنون در وضعیت خوبی قرار دارد، اگر چه در مجموع اقتصاد اروپا در سال جاری با مشکلات اقتصادی فراوانی دست به گریبان بوده است. در جدول 3 آمار فروش هواپیماهای بوئینگ در فاصله سالهای 2015-2003 آمده است. همانطور که مشخص است در مقایسه این دوغول صنعت هواپیمایی از سال 2008 به بعد تنها در سال 2012 سفارشات بوئینگ بیش از ایرباس بوده و در سایر سالها ایرباس مشتری بیشتری نسبت به بوئینگ داشته است. البته از نظر تحویل اوضاع کمی متفاوت است. از سال 2003 تا 2011 تعداد تحویلهای ایرباس بیش از بوئینگ بوده اما از سال 2012 تا 2015 یعنی در 4 سال اخیر بوئینگ تعداد تحویلهای بیشتری داشته است.جدول (3)
میانگین قیمتهای بوئینگ در سال 2014 در جدول زیر آمده است. گرانترین هواپیمای بوئینگ، بوئینگ 777 x9 است که قیمت آن به 7/ 388 میلیون دلار میرسد. ارزانترین هواپیمای این شرکت نیز هواپیمای بوئینگ 737-700 است که 3/ 74 میلیون دلار به فروش میرسد. بهطور میانگین هواپیماهای بوئینگ گرانتر از هواپیماهای ایرباس هستند، اگر چه گرانترین هواپیمای ساخت این دو شرکت متعلق به ایرباس است. از نظر تحویل هواپیما، ایرباس تاکنون در مجموع 9520 فروند تحویل داده درحالیکه بوئینگ 17216 فروند هواپیما را به مشتریان خود تحویل داده است. تا تاریخ 31 دسامبر 2015 از مجموع 5222 هواپیمای تحویل داده شده به قاره اروپا توسط بوئینگ و ایرباس، 2162 فروند مربوط به ایرباس و 3060 فروند مربوط به بوئینگ بودهاند. در خاورمیانه نیز حدود 48 درصد تحویلها مربوط به ایرباس و 52 درصد مربوط به بوئینگ بوده است. در واقع 496 هواپیما متعلق به شرکت ایرباس و 544 هواپیما متعلق به بوئینگ بوده است.
ایرباس در آسیا
ایرباس پیش از این در بازارهای آسیایی عملکرد خوبی داشته است. برای مثال آژانس هواپیمایی «ایندیگو» با سفارش 530 فروند هواپیمای مسافرتی به ایرباس رکورد سفارش به این شرکت هواپیماسازی اروپایی را شکست. ارزش این قرارداد 24 میلیارد یورو برآورد میشود. این شرکت در مرداد ماه امسال، سفارش خرید 250 فروند هواپیمای میانبرد مدل جدید A320neo را به این شرکت داده بود. در مجموع، این شرکت 530 هواپیما از خانواده A320 سفارش داد که صد فروند از آن، از مدل A320 بود که پیش از این تحویل این آژانس داده شد و 430 فروند از نوع مدرنتر A320neoبودند. این بیشترین میزان سفارش یکبارهای است که شرکت هواپیماسازی «ایرباس» در تاریخ خود تجربه کرده است. اکنون نیز ایران با سفارش 114 هواپیمای ایرباس سفارش بزرگی را به این غول هواپیماسازی ارائه کرده است.
نظرات مسوولان در مورد خرید هواپیماهای ایرباس بنا بر گفتههای عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی، از میان 256 فروند هواپیمای مسافرتی، حدود 40 درصد از هواپیماهای کشور زمینگیر هستند و بسیاری از آنها نیز سن بالایی دارند. با توجه به این اظهارات، جایگزینی آنها با هواپیماهای ایرباس جدید میتواند کارایی ناوگان هوایی کشور را متحول کند. وزیر راه و شهرسازی در همین رابطه با اشاره به نهایی شدن قرارداد خرید 114 فروند ایرباس در آینده نزدیک عنوان کرد: این قرارداد که در روزهای آینده به شکل قطعی نهایی خواهد شد، به خرید هواپیماهای مسافرتی نوساز اختصاص پیدا میکند که امیدواریم با برنامهریزیهای صورت گرفته در طول ماههای آینده طبق شرایط ممکن تمام آنها وارد ایران شوند. عباس آخوندی در گفتوگو با خبرنگاران اعلام کرده است که اولین محموله از هواپیمای جدید خریداری شده توسط ایران تا ماه مارس(اسفند) به ایران تحویل داده میشود و علاوهبر هواپیماهای ایرباس از بوئینگ نیز خریداری صورت خواهد گرفت.
از سوی دیگر سخنگوی شرکت ایرباس در بیانیهای بدون اشاره به هرگونه گفتوگو با ایران ایر بیان کرده است که این شرکت با بررسی تحولات اخیر و با تبعیت کامل از تمام مقررات بینالمللی در حال بررسی مسیر پیش روی خود است. مدیر سازمان هواپیمایی کشوری ایران، علی عابدزاده، نیز میگوید که اکنون 16 شرکت هواپیمایی در ایران فعال هستند و باید به توسعه و نوسازی ناوگان خود بپردازند. او در ادامه میگوید که ایران باید ظرف دهه جاری 150 هواپیمای دارای 250 تا 300 صندلی بخرد.
