صاحب‌خبر - گروه نفت و انرژی- بهای طلای سیاه در ماه‌های اخیر با روند نزولی مواجه بوده و ورود نفت به کانال 30 دلاری منجر به نگرانی شدید کشورهای تولیدکننده نفت شده است و با توجه به اینکه بودجه اکثر کشورهای صادرکننده نفت مابین 40 تا 50 دلار بسته شده، تثبیت نفت در محدوده فعلی یا تداوم نزول قیمتی نفت اقتصاد این کشورها را با خطر کسری بودجه مواجه می‌کند، روشن است که هرگونه کاهش یا افزایش غیر نرمال در بازارهای جهانی نفت می‌تواند تاثیری شگرف در اقتصاد و افق‌های اقتصادی و صنعتی کشور داشته باشد.
طبق گزارش صندوق بین‌المللی پول، بازگشت بشکه‌های نفت ایران به بازارهای جهانی تاثیر زیادی بر اقتصاد جهان خواهد گذاشت که می‌توان در این میان به احتمال کاهش 5 تا 15 دلاری هر بشکه نفت اشاره کرد.
بنا بر این گزارش، تجدید حیات صادرات نفت ایران در سال 2016 می‌تواند عواقب وخیمی را برای قیمت نفت داشته باشد که حتی بیشتر از سقوط اخیر بازار نفت است.
در این گزارش تاکید شده است، بی‌شک بازگشت نفت ایران که دارنده چهارمین دارنده ذخایر نفت دنیاست تاثیر بسیاری بر بازار جهانی خواهد گذاشت. این کشور خاورمیانه که عضو کشورهای صادرکننده نفت است به زودی با اضافه کردن 500 هزار بشکه نفت‌خام در هر روز به بازار در سال 2016 این کاهش را در قیمت‌های جهانی رقم خواهد زد.
در گزارش صندوق همچنین به رونمایی از 70 پروژه صنعت نفت اشاره شده که به سرمایه‌گذاران غربی پیشنهاد شده است.
سازمان کشورهای عضو اوپک اخیرا در گزارشی اعلام کرد که بخش انرژی جهانی با از سرگیری قدرت صادرات نفت ایران که در سال آینده اتفاق خواهد افتاد،احتمالا از مدل‌های جدیدی استفاده می‌کنند. به هر حال تحلیلگران می‌گویند که از سرگیری صادرات نفت‌خام ایران بر بازار تاثیر خواهد گذاشت و ایران به‌زودی به شرایط عادی قبل از تحریم‌ها برمی‌گردد.
گزارش صندوق بین‌المللی پول در حالی منتشر شده که هفته گذشته نیز آژانس بین‌المللی انرژی گزارشی درباره افزایش تولید نفت و کاهش قیمت‌ها منتشر کرد.
در گزارش این صندوق همچنین اشاره شده، زمانی که قدرت‌های بزرگ درسال 2011 تصمیم گرفتند که به دلیل پرونده هسته‌ای ایران را از بازار جهانی نفت دورکنند، میلیون‌ها بشکه نفت ایران روی کشتی در حال حمل برای صادرات بود.
در این گزارش همچنین آمده است: به دنبال توافق تابستان گذشته بر سر پرونده هسته‌ای ایران که محدودیت ایران را در صادرات نفت به بازار جهانی برمی‌دارد، قیمت نفت در بازار جهانی به دلیل حضور این کشور دارنده ذخایر غنی رو به کاهش گذاشت.
صندوق بین‌المللی پول همچنین در پیش‌بینی سال آینده خود تاکید کرده اگر حضور ایران همچنان در بازار صادرات جهانی برقرار باشد باید انتظار کاهش قیمت‌های بیشتر را داشت مگر آنکه اوپک به نظام سهمیه بندی بازگردد و سقف تولید اعضا از جمله ایران را محدود کند.
ضرر 500 میلیارد دلاری کشورهای حاشیه خلیج فارس
ارزیابی صندوق جهانی پول نشان داد که اقتصاد کشورهای حاشیه خلیج فارس در اثر فروپاشی قیمت نفت500 میلیارد دلار در سال 2015 آسیب دید.
گزارش صندوق جهانی پول نوشت: سال 2015 سپری شد در حالی که آرزوی کشورهای نفتخیر در مورد بهبود قیمت‌ها به ویژه در نیمه دوم سال‌جاری آن‌گونه که در اواخر 2014 پیش‌بینی می‌کردند، تحقق نیافت.
در این گزارش آمده است: کشورهای منطقه خاورمیانه در اثر متلاشی شدن قیمت نفت به شدت آسیب دیدند. البته به استثنای ترکیه که از این فروپاشی بهره‌های مثبتی برد زیرا این کشور صرفا وارد‌کننده نفت است.
طبق این گزارش، هرچند کشورهای تولیدکننده نفت در منطقه خاورمیانه زیر سقف یک سازمان واحد یعنی اوپک قرار دارند اما به دلیل اصرار بر بالا نگه‌داشتن سقف تولید که منجر به افزایش عرضه و کاهش قیمت شده است، با یکدیگر در نبرد به‌سر می‌برند.
این موضوع مشکلات اقتصادی بسیاری برای این کشورها از قبیل کسر بودجه، مجبور شدن برخی از آنها به کاهش یارانه و گرفتن وام از داخل و خارج را به همراه داشته است.
ایران از روند نزولی قیمت نفت آسیب نمی‌بیند
معاون وزیر نفت با اشاره به کم‌هزینه بودن تولید نفت در ایران اظهار داشت: ادامه روند نزولی قیمت نفت نمی‌تواند روند صادرات نفت کشورمان را با مشکلی مواجه کند.
رکن‌الدین جوادی با تاکید مجدد بر اینکه ایران پس از لغو تحریم‌ها، سهم خود را از بازار جهانی نفت می‌گیرد، گفت: همکاری نکردن اعضای اوپک در این زمینه می‌تواند منجر به ادامه روند نزولی قیمت جهانی نفت شود.
وی با یادآوری اینکه اعضای اوپک باید در چارچوب سهمیه تعیین‌شده تولید کنند زیرا ایران پس از لغو تحریم‌ها افزایش تولید نفت خود را آغاز می‌کند، تصریح کرد: همان‌طور که قبلا نیز اعلام کرده‌ام، آمادگی داریم ظرف یک هفته پس از لغو عملی تحریم‌ها، ظرفیت صادرات روزانه نفت‌خام کشور را ۵٠٠ هزار بشکه افزایش دهیم و در کمتر از شش ماه نیز این ظرفیت را به بیش از دو میلیون بشکه می‌رسانیم.
مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران در پاسخ به این سوال که آیا بازار جهانی نفت برای این میزان افزایش صادرات نفت ایران کشش دارد یا خیر، عنوان کرد: در صورتی که اعضای اوپک به سهمیه‌های خود پایبند باشند، بازار جهانی نفت کشش دارد.
وی همچنین در پاسخ به این سوال که با توجه به پیشی گرفتن عرضه بر تقاضای نفت در شرایط فعلی بازار جهانی، ایران چگونه می‌تواند سهم خود را پس بگیرد، گفت: در حال حاضر توافق‌هایی را با خریداران برای فروش نفت خود انجام داده‌ایم و ممکن است با همکاری نکردن اعضای اوپک در این زمینه، قیمت نفت بیش از پیش آسیب ببیند و کاهش یابد.
جوادی درباره میزان اثرپذیری صادرات نفت‌خام ایران از ادامه روند نزولی قیمت جهانی نفت گفت: با توجه به کم‌هزینه بودن تولید نفت در ایران، ادامه روند نزولی قیمت نفت نمی‌تواند صادرات نفت کشور را با مشکلی مواجه کند.
به گفته وی آزادسازی صادرات نفت‌خام آمریکا و به طور کلی افزایش عرضه نفت در بازار جهانی نیز کشورهایی را می‌تواند بیشتر تحت تاثیر قرار دهد که نفت را با قیمت تمام شده بالایی تولید می‌کنند.جوادی همچنین درخصوص اینکه آیا فروش نفت به قیمت پایین توسط نیروهای تروریستی داعش می‌تواند به روند نزولی قیمت نفت دامن بزند یا خیر، عنوان کرد: براساس اطلاعات رسانه‌ای و آمار نشریات حرفه‌ای که در این زمینه منتشر شده است، این میزان فروش در حدی نیست که بتواند بازار جهانی را متاثر کند و بعید می‌دانم نقشی داشته باشد.
طی روزهای گذشته وزیر نفت عراق نیز به اصرار اوپک بر ادامه سیاست محدود نکردن تولید نفت با وجود افت قیمت جهانی نفت اشاره کرد و خواستار در نظر گرفتن تمهیداتی خاص در این زمینه شد.از طرفی تولیدات نفت شیل آمریکا بازار نفت را با خطر جدی مواجه کرده که نه‌تنها موجب کاهش تقاضا شده است بلکه با لغو منع قانون صادرات نفت آمریکا و ورود این نوع نفت به عرضه‌های جهانی و انتظار صعود قیمت نفت در کوتاه‌مدت بعید به نظر می‌رسد.∎