ارتش عراق در ماه‌های اخیر بارها سخن از باز‌پس‌گیری شهر رمادی از چنگ "دولت اسلامی" (داعش) به میان آورده بود، بی آنکه وعده خود را عملی کند. حال اما به نظر می‌رسد که نیروهای عراقی تا عملی کردن وعده خود فاصله‌ی چندانی ندارند.

عملیات نیروهای عراقی که سه‌شنبه گذشته (۱۵ دسامبر) آغاز شده بود، با شدت هرچه تمام‌تر ادامه دارد. مقامات ارتش عراق روز شنبه (۲۶ دسامبر / ۵ دی) اعلام کردند که بیشتر مناطق شهر رمادی را از ستیزه‌جویان "دولت اسلامی" پس گرفته‌اند و با پیشروی به سمت قلب شهر می‌کوشند تا آخرین منطقه را که همچنان تحت تصرف این جهادگرایان است، پس بگیرند.

به گزارش خبرگزاری رویترز ارتش عراق تا کمتر از یک کیلومتری ساختمان‌های دولتی پیشروی کرده‌اند.

رویترز همچنین به نقل از مقامات نظامی عراق گزارش داد که حدود ۱۲۰ خانواده از طریق راه‌های امن موفق به گریز از رمادی شده‌اند ‌و در حال حاضر در اردوگاهی در حبانیه به سر می‌برند که در شمال رمادی واقع است.

بیشتر بخوانید: مهلت ۷۲ ساعته ارتش عراق به ساکنان رمادی برای ترک شهر

خبرگزاری آلمان نیز به نقل از یکی از سخنگویان نیروهای عراقی گفت که "دولت اسلامی" در مرکز رمادی تله‌های انفجاری کار گذاشته و در ساختمان‌های شهر محموله‌های انفجاری تعبیه کرده است تا جلوی پیشروی سربازان عراقی گرفته شود.

عملیات انتحاری و همچنین مقاوت تک‌تیرانداز‌های "دولت اسلامی" نیز سبب کندی پیشروی نیروهای دولتی عراقی در رمادی شده است.

حیدر عبادی، نخست‌وزیر عراق روز جمعه (۲۵ دسامبر) ضمن اشاره به موفقیت‌آمیز بودن عملیات نیروهای این کشور علیه "دولت اسلامی" گفت که ارتش پس از بازپس‌گیری رمادی از دست این جهادیون راهی موصل خواهد شد، تا این شهر را نیز از چنگ "دولت اسلامی" آزاد سازد.

نخستین وزیر عراق حدود یک هفته پیش از آن در آستانه آغاز عملیات کنونی نیز با قاطعیت اظهار داشته بود: «ما وجب به وجب از خاک عراق را باز پس خواهیم گرفت. عراق با چالش‌های زیادی روبروست، اما اگر ما با یکدیگر همکاری کنیم، به موفقیت دست خواهیم یافت.»

صباح النعمان، سخنگوی مرکز ضد‌ تروریسم عراق در آستانه آغاز حمله در گفت‌وگو با رسانه‌های خبری حتی وعده داده بود که "شهر رمادی در عرض ۷۲ ساعت از داعشی‌ها پاکسازی می‌شود".

اهمیت نمادین بازپس‌گیری رمادی

از نظر تحلیل‌گران فتح دوباره رمادی نه تنها موفقیتی استراتژیک خواهد بود، بلکه اهمیتی نمادین در جنگ با "دولت اسلامی" دارد.

رمادی واقع در ۱۱۰ کیلومتری غرب بغداد و مرکز استان انبار است. "دولت اسلامی" دو سال پیش در اینجا شکل گرفت و در این منطقه که مثلث سنی‌نشینان است، از تنش حاکم میان سنی‌مذهبان و شیعیان عراق سود جست.

سنی‌مذهبان در آن زمان به سیاست‌های تبعیض‌آمیز نوری مالکی، نخست‌وزیر وقت عراق اعتراض داشتند و تلاش‌های اعتراض‌آمیز آنان در مواردی حتی با سرکوب خشونت‌آمیز نیروهای دولتی روبرو می‌شد. این روند سبب شد که بسیاری از سنی‌مذهبان مخالفان دولت به جمع هواداران "دولت اسلامی" بپیوندند.

با توجه به تحولات دو سال اخیر نگاه مردم به "دولت اسلامی" نیز تغییر کرده است. یکی از کارشناسان مؤسسه‌ی تحقیقاتی و اطلاعاتی IHS در آمریکا در گفت‌وگو با دویچه وله به فاصله گرفتن بسیاری از قبایل سنی‌مذهب عراق از "دولت اسلامی" اشاره کرده است.

به گفته‌ی او مسئله بر سر آن است که ارتش عراق در جریان عملیات باز‌پس‌گیری رمادی تا چه اندازه برای حفظ جان غیرنظامیان این شهر تلاش خواهد کرد. پیش‌تر نگرانی‌هایی از خطر استفاده‌ی "دولت اسلامی" از مردم به عنوان سپر انسانی ابراز شده بود.

کارشناس مؤسسه IHS بر این باور است که کم و کیف توجه و شیوه برخورد ارتش عراق با غیرنظامیان رمادی در مناسبات آتی سنی‌مذهبان و شیعه‌مذهبان تأثیرگذار خواهد بود.

شبه‌نظامیان شیعه در دوران اخیر در عملیات گوناگونی ارتش تضعیف‌شده‌ی عراق را همراهی کرده بودند، اما عملکرد و رفتار خشونت‌آمیز آنها علیه غیر نظامیان سنی‌مذهب نیز بحث‌‌های زیادی به دنبال داشت و سبب شد که بی‌اعتمادی سنی‌مذهبان به حکومت عراق بر جای خود باقی بماند.

به همین خاطر نیز این بار شبه‌نظامیان سنی‌مذهب هستند که نیروهای امنیتی و نظامی عراق در عملیات رمادی را همراهی می‌کنند. حملات آنها همچنین مورد پشتیبانی هوایی نیروهای آمریکا قرار دارد که می‌کوشند، مواضع "دولت اسلامی" را هدف قرار دهند. گفته می‌شود که شبه‌نظامیان شیعه در خطوط دوم جبهه فعالیت دارند.

اگر "دولت اسلامی" از رمادی رانده شود، مناطق تحت کنترل "دولت اسلامی" شاهد کاهشی روزافزون خواهد بود. طبق پژوهشی که مؤسسه تحقیقاتی و اطلاعاتی IHS انجام داده، "دولت اسلامی در سال ۲۰۱۵ حدود ۱۴ درصد از مناطق تحت کنترل خود در مرز عراق و سوریه را از دست داده است".

بیشتر بخوانید: عقب‌نشینی داعش و پیشروی کردها در عراق و سوریه در سال ۲۰۱۵

افزون بر این باید در نظر داشت که "دولت اسلامی" روز به روز محبوبیت خود را از دست می‌دهد. نتایج یک نظرسنجی جدید که از سوی مرکز عربی پژوهش‌ها و مطالعات سیاسی صورت گرفته، نشان می‌هد که ۸۹ درصد اعراب مخالف "دولت اسلامی" و ایدئولوژی آن هستند.