گروه فرهنگی "رویکرد": اگر تجربه حضور در شبکه های ارتباطی نوینی مانند لاین، وایبر، واتساپ و تلگرام و ... را داشته باشید حتما با استیکر ها یا برچسب های این شبکه های ارتباطی برخورد کرده اید. برچسب هایی که گاهی به جای کلام و گاهی به عنوان نشانی از حسّ نویسنده پیام بر صفحه نقش می بندند.شکلک هایی که کارکردشان مشخص کردن لحن جملات و کلام نویسنده پیام و انتقال حس خوشحالی، غم، تعجّب، عصبانیت و حتّی نشان دادن محبّت او به مخاطب است.

طراحی این استیکر ها در شبکه های مختلف تقریبا در یک قالب ثابت و با استفاده از نمادها و شکلک های مشخص است. اما آنچه مهم است ویژگی های خاص برخی از این برنامه ها و نرم افزارهای ارتباطی در استفاده از این استیکرهاست.


این روزها در میان تمام برنامه های ارتباطی، "تلگرام" به دلیل سرعت بالای ارسال پیام و ظرفیت ارسال فایل های صوتی و تصویری و مکتوب با فرمت های مختلف بیش از همه مورد توجه و استفاده کاربران ایرانی قرار گرفته است.این برنامه که توسط دو برادر برنامه نویس روس طراحی شده، در سال ۲۰۱۳ به صورت مالتی پلتفرم در اختیار کاربران موبایل قرار گرفت و به خاطر امکاناتی منحصر به فرد، در مدت زمانی کوتاه توانست به یکی از محبوب ترین اپلیکیشن های پیام رسان در دنیا تبدیل شود به گونه ای که طبق آخرین برآوردها تلگرام هم اکنون بیش از ۵۰ میلیون کاربر فعال دارد و روزانه بیش از یک میلیارد پیام در این اپلیکیشن ارتباطی رد و بدل می شود و جالب این که طبق آمار موجود،حدود۵ میلیون نفر از جمعیت کاربران این اپلیکیشن ارتباطی را ایرانی ها تشکیل می دهند.




در بین ویژگی های خاص "تلگرام" که باعث بالا رفتن تعداد کاربران آن شده است، استیکرها ی تلگرام بیش از همه مورد توجه بوده است. استیکرهایی که خود تلگرام به کاربران پیشنهاد می دهد و پر است از تصاویری که بیشتر کاریکاتور هایی از شخصیت های مختلف سیاسی و فرهنگی و هنری جهان هستند.نماهایی از چهره نرون امپراطور خون ریز روم گرفته تا هیتلر و اوباما ،از  ماهاتما گاندی گرفته تا نویسنده ای مانند کافکا و  دانشمندی مثل انیشتین در این استیکر ها به چشم می خورد.اما در کنار تمام این استیکر های از پیش طراحی شده توسط خود تلگرام، بروزرسانی جدید این برنامه به غیر از استفاده از استیکرهای درون برنامه ای، امکان ساخت استیکرهای شخصی و رد و بدل کردن آنها میان دوستان را برای کاربران فراهم کرده تا جایی که کاربران می توانند در مدت زمان کوتاهی با استفاده از آموزش هایی که در فضای مجازی وجود دارد به طراحی استیکر بپردازند.



اگرچه طراحی استیکرها توسط خود کاربران پدیده ای متفاوت و جالب به نظر می رسید و با استقبال بالای کاربران این برنامه روبرو شده است اما همین امکان خاص و ویژگی متمایز در تلگرام در زمینه طراحی استیکرها مشکلات جدّی را نیز ایجاد کرده است.مشکلاتی که منجر به واکنش مسئولان شد و آن ها را به فکر فیلتر کردن این شبکه انداخت.

داستان اینجاست که با وجود قابلیت ها و ظرفیت های جدید که سازندگان تلگرام برای ساخت استیکر ایجاد کرده بودند ،برخی افرد با سوء استفاده از این امکانات ،استیکر هایی را با استفاده از عکس پروفایل شخصی برخی کاربران و حتی چهره برخی شخصیت های سیاسی طراحی کردند که در آن ها با این شخصیت ها به ظاهر شوخی شده کرده بودند اما این طراحی ها موج نارضایتی بسیاری در میان کاربران و حتی مسئولین برانگیخت.



البته این موضوع تنها مشکلی نبود که استیکرهای تلگرامی ایجاد کردند ،طراحان این برچسب های ارتباطی حتی پارافراتر گذاشته و با زیر پا گذاشتن حریم های اخلاقی ،استیکرهایی با مضامین غیر اخلاقی و اروتیک و جنسی طراحی کردند.





با توجّه به این که استیکر ها در ارتباط های مجازی نمادها و عناصر جذّابی هستند که تنها به عنوان تکمیل کننده جملات به کار نمی روند و خودشان به تنهایی بیش از هر نوشته و کلامی بار معنایی و حسّی به همراه دارند لذا به نظر می رسد آسیب ها و معایب این شبکه ارتباطی در حوزه ایجاد برچسب هایی مغایر با ارزش ها و اخلاقیات جامعه اسلامی ما یک تهدید جدّی به نظر می رسد.

البته ناگفته نماند با نگاهی دو بعدی یا چند بعدی می توان از این پدیده هم مانند تمام پدیده های ارتباطی به مثابه یک فرصت فرهنگی استفاده کرد و به جای تمرکز کردن بر خطرات و آسیب های این حوزه به مزایا و ظرفیت های بالای آن در جهت نیل به اهداف والای فرهنگی و اسلامی بهره برد.چناچه طراحی بسیاری از استیکر های ارزشی در زمینه دفاع مقدس و معرفی شهدا و همچنین استیکرهای با موضوع مهدویت و معرفی اهل بیت علیهم السلام یا استیکرهایی به مناسبت روز قدس و مبارزه با صهیونیسم شاهدی بر این مدعاست.



در واقع طراحی این استیکرهای اسلامی و ایرانی با توجه به گستره استفاده از برنامه ای مانند تلگرام در میان کاربران ایرانی حاکی ازآن است که همیشه با نگاهی خلاق و مدیریتی صحیح می توان از هر تهدید فرصتی ساخت و از هر خطری موقعیتی مطلبوب فراهم آورد.

با توجّه به اینکه  برخی از مقولات در حوزه ارتباطی و استفاده از دنیای مجازی اجتناب ناپذیر و خارج از محدوده اختیارات مدیریتی است لذا تنها با فیلتر کردن نمی توان با آسیب ها و خطرات این برنامه ها و شبکه های ارتباطی مقابله کرد بلکه باید در این مواقع با تکیه بر ظرفیت های موجود در این نوع برنامه ها با مدیریت صحیح، بهترین خوراک فرهنگی و مضامین ارزشی و عقیدتی را با فرمی جذاب به کاربران ارائه کنیم تا استفاده کنندگان از این برنامه ها به دلیل خلاء و نبود استیکرهای مناسب و ارزشی خود را در انحصار استیکرهای نامناسب نبینند و حق انتخاب گسترده ای برای کاربران مختلف در این زمینه وجود داشته باشد.