بانی فیلم - گروه تلويزيون؛ زينب عليپور- طنازي در مديوم سينما و تلويزيون، كار چندان راحتي نيست. اما برخي از بازيگران اين توانايي را دارند كه با استفاده از ترفند هاي بازيگري، باعث شادي و لبخند مخاطبانشان شوند. به خصوص در كشور خودمان با توجه به شرايط زندگي و مشكلاتي كه مردم پيش رو دارند، خنداندن آنان كار بسيار سختي است. از اين رو كساني كه اين توانايي را دارند، توانسته اند بين مردم محبوبيت كسب كنند. اما گاهي اوقات بازي در چنين نقش هايي بازيگر را به سمت تكرار و كليشه پيش مي برد. ضمن اينكه بعد از حضور در يك كار خوب كمدي و ديده شدن و به محبوبيت رسيدن، سيل پيشنهادهاي اين چنيني به سمت اين بازيگران روانه شده و با اين كار فرصت حضور در قالب يك نقش جدي و متفاوت را از آن بازيگران مي گيرند. گرچه شمار نويسندگان طنز و فيلمنامه هاي كمدي به نسبت ساير كارها كمتر است. چنين شرايطي بازيگر را در انتخاب محدود كرده و باعث ميشود كه به تكرار بيفتد. در اين ميان نظر و خواست مخاطبان تلويزيون و تماشاگران سينما هم بي تأثير نيست و مزيد بر علت ميشود. به هر حال نبايد اين حقيقت را كتمان كرد كه بازيگر در اين ميان كمترين تقصير را دارد. چرا كه با توجه به شرايط توليد چه در سينما و چه در تلويزيون حق انتخاب كمتري دارد. در اين گزارش سعي کرده ايم به تكرار افتادن بازيگران كمدي را تا حدودي بررسي كنيم و نظرات تعدادي از طنازان را هم جويا شويم. البته اين اتفاق منحصر به سينما و تلويزيون ما نيست. بلكه در سينماي جهان هم رخ داده و برخي بازيگران صرفاً در قالب يك نقش حضور پيدا كرده اند. گرچه برخي از آنان اين شانس را داشتهاند كه نقش متفاوت هم بازي كرده و خود را در گونه هاي ديگر هم محك بزنند. چه بسا در اين زمينه موفق تر هم بوده اند. از جمله جيم كري كمدين مشهور آمريكايي كه با بازي در فيلمهاي «ماسك» و «احمق و احمق تر» به شهرت رسيد. وي مدتهاست كه در ژانر كمدي حضور دارد و فيلم هاي بسياري هم در اين زمينه بازي كرده است. اما يكباره در فيلم «درخشش ابدي يك ذهن پاك»ژانر ديگري را هم تجربه كرده و ثابت ميكند در كنار كار طنز در گونه هاي ديگر هم بازيگر توانمندي است. رابين ويليامز هم بازيگر مشهور ديگري است كه با بازي در نقش هاي كمدي وارد سينما شد و با حضور در فيلم «مورك غريبه» به شهرت رسيد، اما اين فرصت را پيدا كرد تا نقش هاي ديگر را هم تجربه كند. بن استيلر، بازيگر و كارگردان و تهيه كننده اي است كه با بازي در حوزه طنز وارد اين عرصه شد. اما با بازي در فيلم «پدر بزرگ و من» به ژانر ديگري روي آورد. ژان دوژاردن، ميشل لاروك، جنيفر آنيستون و استيو كارل هم جزو بازيگراني هستند كه در ابتدا به عنوان كمدين و بعد ها در نقش هاي ديگر ظاهر شدند. در سينما و تلويزيون خودمان بازيگران طنازي وجود دارند كه مردم براي ديدن كارهايشان به سينما مي روند و يا پاي تلويزيون مي نشينند تا از بازي آنان لذت ببرند. سروش صحت، مجيد ياسر، شهرام قائدي، سيروس گرجستاني، يوسف صيادي، بهنام تشكر، رضا فيض نوروزي، نيما فلاح، علي صادقي، يوسف تيموري، مهران غفوريان، بهنوش بختياري، بهاره رهنما، شقايق دهقان، سحر ولد بيگي، نعيمه نظامدوست، شهين تسليمي، مريم امير جلالي، مرجانه گلچين، فلامك جنيدي، سحر زكريا، سحر جعفري جوزاني، ريما رامين فر و بسياري از بازيگران ديگر بيشتر در كارهاي كمدي و طنز حضور داشتند. گرچه براي عده اي از آنان تا حدودي اين فرصت برايشان مهيا شد تا نقشي فارغ از طنز را ايفا كنند، اما هنوز شرايط مساعدي براي به تصوير كشيدن توانايي شان در زمينه هاي ديگر مهيا نشده است. شايد عمده ترين دليل به تكرار افتادن بازيگر به عدم اعتماد كارگردانان برمي گردد كه اين ريسك را نمي كنند تا آن بازيگر بتواند خودش را در قالب نقش هاي ديگر محك بزند. به هر حال بايد شرايط براي چنين بازيگراني بيشتر مهيا شود.
رضا عطاران چه در جايگاه بازيگر و چه در مقام كارگردان توانسته با كارهايش بين مردم محبوبيت كسب كند. او در اين باره در گفتگوي ويژه نامه نوروز درباره حضورش در فيلم «دهليز» به باني فيلم گفته بود:«دوست دارم مردم بگويند عطاران بازيگر است. نه اينكه فقط بازيگر طنز است». عطاران جزو بازيگران و كارگردانان کمدي است كه بسيار در اين زمينه موفق بوده است. با سليقه مخاطب آشناست و درك بالايي از كمدي و طنز دارد. وي با بازي در فيلم تلخ «دهليز» در قالب يك نقش كاملاً جدي ثابت كرد در بازي در ژانر هاي ديگر نيز توانمند است و مي تواند اين محبوبيت را با نقش هاي ديگر هم كسب كند. گرچه مدتي است كه بيننده هاي تلويزيون غيبت وي را در تلويزيون به شدت احساس ميكنند.
سعيد آقاخاني يكي ديگر از كارگردانان و بازيگران كمدي است كه سالهاست در قالب چنين نقش هايي ديده شده است. اما يكباره در جشنواره فجر سال گذشته همه را غافلگير كرد و در فيلم «خداحافظي طولاني» چنان خوب و باور پذير درخشيد كه توانست سيمرغ بلورين را از آن خود كند. البته در فيلم «من ديه گو مارادونا هستم» نيز نقش متفاوتي داشت، اما به جديت نقشي كه در فيلم فرزاد موتمن داشت، نبود.
اما فتحعلي اويسي در اين ميان نمونه جالبي است. وي كه با بازي در كارهاي جدي و نقش هاي منفي وارد سينما شد و پس از مدتي تصميم گرفت مسير زندگي كاري اش را تغيير دهد و در زمينه طنز و كمدي هم تجربياتي كسب كند. از اين رو بازي در مجموعه «بدون شرح» براي او اتفاقات جديدي را رقم زد و كارگردانان بسياري به او پيشنهاد بازي در كارهاي كمدي را دادند. همين امر باعث شد تا چهره منفي و تلخي كه به واسطه نقش هايي كه او در گذشته بازي كرده بود، داشت تبديل به چهره شيرين و دوست داشتني شود. گرچه مدتي است كه به نسبت گذشته كم كار شده است!
جواد رضويان نيز كه اين روزها مجموعه «در حاشيه» را روي آنتن دارد، چه در سينما و چه در تلويزيون ثابت كرده كمدين محبوبي است و تماشاگران بسياري براي ديدن فيلمهايش به سينما مي روند. وي تا امروز فرصت حضور در يك فيلم يا سريال جدي را نداشته است. البته شنيده شد قرار بود كه در يكي از فيلم هاي علي عطشاني بازي كند كه ساخته نشد. بنابراين هنوز اين شانس را نداشته كه نقش هاي ديگري را هم تجربه كند.
مهران مديري؛ كارگردان و بازيگر طناز سينما و تلويزيون كه سالهاست در اين زمينه فعاليت ميكند. وي كه اين اواخر با ساخت مجموعه «در حاشيه» حواشي بسياري را رقم زده است، فقط سه نقش جدي در كارنامه هنري اش دارد. نقشي كه در سريال«باغ گيلاس» بازي كرد و نقش هايش در دو فيلم سينمايي «پل چوبي» و «ديدار». اتفاقاً با حضور در اين كارها توانست ثابت كند كه در گونه هاي ديگر نيز مي تواند تا حدودي موفق باشد.
اكبر عبدي كه هنوز هم منتقدان و اهالي سينما بازي اش را در فيلم «مادر» تحسين ميكنند در كنار نقش هاي كمدي و طنزي كه ايفا كرده، در كارهاي تاريخي و فاخر هم توانسته نقشي فارغ از كمدي را هم به زيبايي ايفا كند. گرچه طرفدارانش وي را بيشتر به واسطه كارهاي كمدي كه بازي ميكند، دوست دارند. اما نمي توان اين حقيقت را ناديده گرفت كه عبدي بازيگر توانمندي است.
حميد لولايي بازيگري كه در مجموعه هاي طنز بسياري حضور داشته است، اما سالها پيش در مجموعه «محاكمه» نقش متفاوتي را ايفا كرد. البته سالهاست كه پيشنهاد نقش هاي كمدي به وي ميشود و مخاطبان تلويزيون وي را در قالب چنين نقش هايي ديده اند. گرچه اين اواخر در مجموعه «معراجي ها» نيز ايفاي نقش كرد. اما نتوانست چندان جدي و متفاوت بازي كند.
مجيد صالحي؛ كارگردان و بازيگر مجموعه هاي طنز كه با «سيب خنده» و «مجيد دلبندم» به شهرت رسيد و توانست تجربيات بسياري در اين زمينه كسب كند. اما بازي اش در مجموعه هاي «پليس جوان»، «مدينه» و «خانه پدري» و اعتمادي كه سيروس مقدم به وي كرد، توانست توانايي وي را در زمينه هاي ديگر نيز به تصوير بكشد. گرچه بسياري از مخاطبان تلويزيون و تماشاگران سينما علاقه مند به ديدن بازي او در ژانر كمدي هستند.
ارژنگ امير فضلي بازيگري كه از «ساعت خوش» و «پرواز 57» توانست به مخاطبان تلويزيون شناسانده شود. وي مدتهاست كه در زمينه طنز و كمدي ايفاي نقش ميكند و تا به حال كسي وي را در يك نقش متفاوت نديده است.
رضا داوود نژاد بازيگري كه فقط در فيلم سينمايي «كلاس هنرپيشگي» توانست نقش متفاوتي را بازي كند. البته او نيز به واسطه فيزيك و بازي كه تا پيش از بيماري اش داشته، در تمام كارهايي كه حضور پيدا کرد توانسته آن نقش را شيرين و با نمك كند و به دل مخاطب بنشيند. اما هنوز هم كارگرداني پيدا نشده كه اين تابو را بشكند و به وي نقش بسيار متفاوتي پيشنهاد كند.
رامبد جوان؛ بازيگر و كارگرداني كه از «خانه سبز» با ايفاي دو كاراكتر توانست به شهرت برسد. عمده فعاليتش نيز كمدي و طنز بوده است. حتي در اجراي برنامه اي چون «خندوانه». اما در فيلم «گناهكاران» اين كليشه را شكست و نقش بسيار جدي با بازي خوبي ارائه داد و مورد توجه بسياري قرار گرفت.
بيژن بنفشه خواه كه با وجود چهره و شخصيت جدي كه دارد، عمده فعاليتش در فيلم ها و سريال هاي طنز بوده است. گرچه طنزي كه او در بازي اش به كار مي گيرد، با جديت همراه است. اما هنوز فرصت اين را پيدا نكرده تا نقش بسيار متفاوتي با ساير كارهايي كه انجام داده، بازي كند. در اين ميان شرايط توليد آثار نمايشي بي تأثير نيست كه براي بازيگر چنين شرايطي را نمي تواند مهيا كند.
جواد عزتي بازيگري كه در تاتر نقش هاي متفاوتي را ايفا كرده است. اما در تلويزيون بيشتر شرايط حضور در كارهاي طنز براي او مهيا ميشد (به وي پيشنهاد ميشود). گرچه در سينما در فيلم هاي «شيار 143»، «طلا و مس» توانست تجربيات جديدي در اين زمينه كسب كند، اما براي وي هم هنوز فرصت متفاوتي فراهم نشده است.
محسن تنابنده؛ نويسنده و بازيگر كمدي كه با مجموعه هاي «پايتخت» توانست به شهرت و محبوبيت چنداني در زمينه كمدي دست پيدا كند. البته در مجموعه هاي «شاهگوش» و «ابله» نيز با ايفاي كاراكتر هاي متفاوت توانست تا حدودي نقش هاي متفاوت ديگري را نيز تجربه كند. تنابنده در گذشته هاي نه چندان دور نيز در سينما نقش هاي جدي را تجربه كرده است. از جمله فيلم هاي «استشهادي براي خدا»، «هفت دقيقه تا پاييز» و «چند كيلو خرما براي مراسم تدفين». اما مدتي است كه چه در سينما و چه در تلويزيون فقط نقش هاي كمدي را ايفا ميكند. البته بازي اش در فيلم «محمد (ص)» مي تواند براي او شروع خوبي در زمينه بازي در چنين نقش هايي باشد.
مهران رجبي بازيگري كه حتي در فيلم ها و سريال هاي درام و اجتماعي نيز رگه هايي از طنز در بازي اش مشهود است. شخصيت رجبي نيز بي شباهت به نقش هايي كه بازي ميكند، نيست. حتي در سريال«پرده نشين» نيز نتوانست جدي بازي كند. البته اين نوع بازي كه وي دارد، كاراكترش را شيرين تر كرده است و مخاطب نيز با هر نقشي كه او ايفا ميكند، به راحتي با وي ارتباط برقرار ميكند. از اين رو به سمت كليشه رفتن بازي اش فراموش شده و بيننده از ديدن بازي وي لذت مي برد.
رضا شفيعي جم بازيگري كه در عين جدي بودنش در كارهاي كمدي بسياري حضور داشته است. اما در فيلم «چراغ قرمز» نقش جدي بازي كرد كه نتوانست براي او تجربه خوبي در اين زمينه باشد.
سيامك انصاري كه با وجود چهره و شخصيت جدي كه دارد، سالهاست در زمينه كارهاي طنز و كمدي فعاليت ميكند. البته عمده فعاليتش بازي در آثاري بوده كه مهران مديري ساخته است. به گفته خودش علاقه چنداني به نقش هاي جدي ندارد.