صاحب‌خبر - موزه بزرگ مصر با گنجینه‌ای بی‌سابقه از تاریخ باستان، از مجسمه غول‌آسای رامسس دوم تا قایق چوبی خوفو را در معرض دید عموم قرار داده است. پس از گذشت بیش از دو دهه انتظار، رویایی که مصر سال‌ها در سر داشت سرانجام تحقق یافت و موزه بزرگ مصر به عنوان یکی از جاه‌طلبانه‌ترین پروژه‌های فرهنگی قرن در حاشیه قاهره گشوده شد. این موزه که بیش از یک میلیارد دلار هزینه دربر داشته، نه‌تنها نمادی از احیای میراث فرعونی در عصر مدرن است، بلکه به عنوان بزرگ‌ترین و مجهزترین مرکز باستان‌شناسی جهان شناخته می‌شود. ساخت این مجموعه از اوایل دهه ۱۳۸۰ آغاز شد و در مسیر خود با وقفه‌های متعدد ناشی از تحولات سیاسی، بحران‌های مالی و اصلاحات فنی روبه‌رو بود. اکنون بنایی عظیم با مساحت بیش از نیم میلیون متر مربع در کنار جاده اهرام جیزه، میان شن‌های نیل و افق تمدن‌های باستانی میزبان هزاران شیء نفیس از دوران فراعنه است. در میان آثار شاخص این موزه، از مجسمه عظیم رامسس دوم گرفته تا قایق تشریفاتی خوفو، همه با دقت و فناوری‌های حفاظتی روز دنیا در معرض دید عموم قرار گرفته‌اند. موزه بزرگ مصر؛ پیوندی میان تمدن باستان و فناوری امروزی ایده ساخت موزه بزرگ مصر نخستین‌بار در سال ۱۳۷۱ (۱۹۹۲ میلادی) مطرح شد؛ طرحی جاه‌طلبانه برای بازسازی شکوه تمدن فراعنه در قالبی معاصر و جهانی. اما این رویا بیش از یک دهه روی کاغذ باقی ماند تا سرانجام در سال ۱۳۸۴ (۲۰۰۵) عملیات ساختمانی عظیم آن در حاشیه جاده اهرام جیزه آغاز شد. روند ساخت این موزه طولانی و پرچالش بود؛ گاه با بحران‌های مالی و گاه با تحولات سیاسی دچار وقفه می‌شد. آیین افتتاح آن بارها به تعویق افتاد و آخرین بار نیز در تابستان ۱۴۰۳ (ژوئیه ۲۰۲۴) به‌دلیل درگیری‌های خاورمیانه لغو شد. با این‌حال، همان سال بخشی از تالارها در قالب افتتاح محدود به روی عموم گشوده شد و بازدیدکنندگان توانستند برای نخستین بار گنجینه بخشی از میراث هزارساله این سرزمین را از نزدیک ببینند. این موزه در زمینی نزدیک به ۴۷۰ هزار متر مربع بنا شده و گنجینه‌ای شامل بیش از ۵۰ هزار اثر تاریخی را در خود جای داده است که هرکدام پنجره‌ای به دوران شکوه فرعونی مصر محسوب می‌شوند. در میان این آثار، مجسمه سنگی عظیم رامسس دوم که حدود ۳۲۰۰ سال قدمت دارد و وزنی نزدیک به ۸۳ تن دارد، در لابی اصلی قرار گرفته است. در کنار آن، قایق خورشیدی خوفو با قدمتی بیش از ۴۵۰۰ سال اوج شاهکار مهندسی و آیینی تمدن مصر باستان را یادآور می‌شود. این قایق نماد سفر روح فرعون به سوی خورشید در جهان پس از مرگ را نشان می‌دهد و به همان پادشاهی تعلق دارد که ساخت هرم بزرگ جیزه را در تاریخ جاودانه کرد. بخش بزرگی از اشیای ارزشمند موزه از ساختمان قدیمی موزه مصر در میدان تحریر قاهره که قدمتی نزدیک به یک قرن دارد، به این مکان جدید منتقل شده؛ چراکه با افزایش تعداد آثار و نیاز به امکانات حفاظتی نوین، فضای قدیمی دیگر پاسخگوی حجم عظیم مجموعه نبود. علاوه بر آن، بسیاری از آثار تازه از کاوش‌های جدید در مناطق باستانی مانند گورستان سقاره به دست آمده‌ و اکنون برای نخستین بار در معرض دید عموم قرار گرفته‌اند. بیشتر بخوانید مدرکی که نشان می‌دهد 5000 سال پیش مصریان باستان با کشتی به آمریکا سفر کردند ۲۳ حقیقت باورنکردنی درباره تمدن مصر باستان که شما را شگفت‌زده می‌کند کشف گنجینه جواهرات 2600 ساله در مصر با تندیس‌هایی از خدایان باستانی در کنار همه این جلوه‌های باستانی، روح قرن بیست‌ویکم نیز در تار و پود موزه جریان دارد. احمد غنیم، مدیرعامل موزه اعلام کرده است که تالارها به پیشرفته‌ترین فناوری‌های چندرسانه‌ای مجهز شده‌اند؛ نمایشگرهای واقعیت ترکیبی و سیستم‌های ارائه دیجیتال به بازدیدکنندگان امکان می‌دهند تاریخ را به‌صورت زنده و تعاملی تجربه کنند. وی عنوان داشت: «ما از زبانی استفاده می‌کنیم که نسل Z با آن ارتباط برقرار می‌کند؛ نسلی که دیگر علاقه‌ای به تابلوهای توضیحی سنتی ندارد و ترجیح می‌دهد از فناوری برای فهم گذشته استفاده کند.» اکوسیستم فرهنگی و تمدنی نو در سایه اهرام جیزه موزه بزرگ مصر تنها یک ساختمان عظیم برای نمایش میراث باستانی نیست، بلکه بخشی از یک اکوسیستم فرهنگی و شهری تازه است که با فضای نمایشگاهی دائمی به وسعت نزدیک به ۲۴ هزار متر مربع، گسترده‌ترین بستر برای نمایش تاریخ بصری مصر باستان را فراهم کرده و در کنار آن، امکانات متنوعی برای ارتباط با نسل‌های مختلف طراحی شده است. در دل این پروژه عظیم، یک موزه ویژه کودکان تعبیه شده که تلاش می‌کند مفاهیم تمدن و تاریخ مصر را برای ذهن‌ نسل جدید قابل لمس و درک سازد. همچنین مراکز کنفرانس و آموزشی مجهز به فناوری‌های روز امکان برگزاری همایش‌های علمی، دوره‌های تخصصی و نشست‌های بین‌المللی را در خود جای داده‌اند. یک منطقه تجاری و مجموعه‌ای از فروشگاه‌ها، رستوران‌ها و فضاهای خدماتی نیز در پیرامون موزه فعالیت دارند تا بازدیدکنندگان ضمن تجربه فرهنگی، از امکانات شهری و گردشگری مدرن بهره‌مند شوند. بخش دیگری از ساختمان به مرکز حفاظت و مرمت آثار تاریخی اختصاص یافته؛ جایی که پژوهشگران و متخصصان مصری با بهره‌گیری از پیشرفته‌ترین فناوری‌های پایش رطوبت، مواد سازنده و اسکن سه‌بعدی، بر روی حفاظت از میراث چند‌ هزار‌ ساله کشور کار می‌کنند. این پروژه بخشی از طرح کلان دولت مصر برای توسعه زیرساخت‌های ملی است که شامل احداث خط جدید مترو در قاهره و فرودگاه بین‌المللی جدید در نزدیکی منطقه جیزه می‌شود. همچنین بخوانید ۱۵ تصویر نایاب تاریخی از اهرام جیزه مصر که احتمالاً هرگز ندیده‌اید نحوه ساخت اهرام مصر ، مغز شما را منفجر می‌کند؛ دانشمندان توضیح می‌دهند جهانی گمشده زیر اهرام ثلاثه: متون باستانی از یک شهر زیرزمینی عظیم پرده برداشتند رمزگشایی از تارخان؛ قدیمی‌ترین لباس دوخته‌شده جهان، متعلق به 5000 سال پیش در مصر دولت مصر امیدوار است با گشایش رسمی این پروژه و راه‌اندازی مسیر پیاده‌روی ویژه‌ای که موزه را به اهرام جیزه متصل می‌کند، صنعت گردشگری این کشور دوباره رونق بگیرد. در سال گذشته مصر توانست با جذب ۱۵٫۷ میلیون گردشگر، رکورد جدیدی در تاریخ خود ثبت کند و مسئولان مصری قصد دارند تا سال ۲۰۳۲ میلادی آن را دو برابر کنند. حسن علام، مدیرعامل شرکت هلدینگ حسن علام که مدیریت اجرایی موزه را برعهده دارد، اعلام کرده است که پیش‌بینی می‌شود روزانه ۱۵ تا ۲۰ هزار نفر از این مجموعه بازدید کنند و بدین ترتیب این موزه به یکی از پرترددترین جاذبه‌های فرهنگی خاورمیانه بدل شود. در مراسم رونمایی اخیر، شریف فتحی، وزیر گردشگری و آثار باستانی مصر در سخنانی اعلام کرد: «این موزه هدیه‌ای از مصر به جهان است؛ میراثی که نگهداری آن برای دوران آینده وظیفه ماست و امروز مفتخریم آن را با جهانیان به اشتراک بگذاریم.» با وجود این موفقیت بزرگ، نگرانی‌هایی نیز نسبت به امنیت آثار باستانی مصر همچنان مطرح است. در هفته‌های گذشته گزارش شد که دو قطعه ارزشمند، از جمله دستبند طلای ۳٬۰۰۰ ساله یکی از فراعنه، از یک آزمایشگاه مرمت در قاهره به سرقت رفته است.∎​