به گزارش ایرنا از روابط عمومی سازمان حفاظت محیط‌زیست، با فرا رسیدن فصول سرد و آغاز زمستان، خفاش‌ها وارد دوره خواب زمستانی می‌شوند به همین دلیل بسیاری از فعالیت‌های غارنوردی در غارهای ایران به منظور حفاظت از این زیستمندان آسیب‌پذیر، به‌طور موقت تعلیق خواهد شد.
کارگروه غارشناسی ایران ضمن احترام به این اقدام ارزشمند، امسال برای نخستین بار پویش ملی کلاه‌ها روی زمین را راه‌اندازی کرده است تا فرهنگ حفاظت از خفاش‌ها و محیط زیست در سطح ملی ترویج شود.
در این پویش، غارنوردان به صورت نمادین در آخرین روز هفته منتهی به ۲۰ آبان ماه کلاه‌های خود را روی زمین می‌گذارند و پایان یک فصل کاوش و اکتشاف را گرامی می‌دارند.
با توجه به اینکه تاریخ دقیق آغاز خواب زمستانی خفاش‌ها بسته به گونه و شرایط اقلیمی متغیر است، این تاریخ به عنوان یک میانگین در نیمکره شمالی و به‌ویژه ایران انتخاب شده است.
کارگروه‌های غارشناسی استان‌ها نیز دعوت شده‌اند تا با انتشار پوستر و اطلاع‌رسانی به موقع، در ارتقای آگاهی عمومی درباره اهمیت حفاظت از خفاش‌ها مشارکت کنند.
به گزارش ایرنا، خفاش‌ها با داشتن بیش از هزار گونه روی هم رفته حدود ۲۰ درصد از گونه‌های پستانداران را از آن خود کرده‌اند، دو دسته اصلی برای خفاش‌ها وجود دارد. دسته نخست بزرگ‌خفاش‌ها یا خفاش‌های میوه‌خوارند که گاهی به آنها روباه پرنده نیز می‌گویند، دسته دوم مربوط به کوچک‌خفاش‌ها است این حیوان برای پیدا کردن راه از روش پژواک‌یابی بهره می‌برد.
نزدیک به ۷۰ درصد خفاش‌ها حشره خوارند، باقیمانده آنها معمولاً میوه‌خوارند، تنها گروه‌های اندکی از خفاش‌ها مانند خفاش ماهی‌خوار از حیواناتی به جز حشرات تغذیه می‌کند، همچنین خفاش خون‌آشام تنها انگل پستاندار است، خفاش‌ها در سراسر جهان پراکنده‌اند و نقش زیستی مهمی در پاکسازی گلها از حشرات و پراکنده کردن دانه میوه‌ها در زمین دارند، بسیاری از گیاهان گرمسیری برای پراکنده کردن دانه‌هایشان کاملا به خفاش‌ها وابسته‌اند.
خفاش‌های حشره خوار، شب‌ها غذای خود را شکار می‌کنند اما خفاش‌های میوه خوار سحرگاه و نزدیک غروب به جستجوی غذا می‌روند، آنها برای پیدا کردن میوه و شیره درختان مورد علاقه‌شان از حس بینایی و بویایی خود بهره می‌برند، خفاش حیوانی اجتماعی است، آنها در دسته‌های بزرگ در غارها یا روی درختان بیتوته می‌کنند، خفاش‌هایی که در صبح پرواز می‌کنند، مسیر و جای دقیق طعمه خود را به وسیله فرستادن امواج صوتی و دریافت بازتاب آن پیدا می‌کنند، با این روش خفاش‌ها می‌توانند اجسام متحرک مانند حشرات و اجسامی ثابت مانند درختان را شناسایی کنند.
از راسته خفاش‌ها تاکنون ۸ خانواده و ۵۰ گونه در ایران شناسایی شده است که یک گونه آن به نام خفاش میوه‌خوار از زیر راسته خفاش‌های بزرگ و بقیه از زیر راسته خقاش‌های کوچک هستند، خفاش ها از حیوانات بسیار مفید برای طبیعت هر منطقه به شمار می روند که با تغذیه حشرات مضر، نقش مهمی در کنترل بیولوژیک آفات و بیماری ها ایفا می کنند و در اکوسیستم های طبیعی دارای جایگاه ویژه ای هستند.
خفاش ها به بیماری هاری حساس و قابل ابتلا هستند، آنها می توانند ناقل بیماری های هاری و ابولا باشند و کسانی که با خفاش ها سر و کار دارند باید واکسن ضد این ۲ بیماری را دریافت کنند.
طبیعی خفاش ها، مارها و پرندگان شکاری هستند، داشتن زندگی شبانه و حرکت غیر معمول، تصویر نادرستی از خطرناکی و شرارت خفاش ها در اذهان مردم عامی و خرافات ایجاد کرده است که این گونه افراد با تخریب زیستگاه و فراری دادن خفاش ها لطمه زیادی به این حیوانات مفید وارد می کنند.
تخریب زیستگاه، استفاده نابجا از سموم حشره کش و تغییر در معماری ساختمان (در گذشته اکثر خانه های دارای شیروانی یا محل هایی برای زندگی خفاش ها بودند) باعث شده اند که نسل خفاش در کشور ما به سرعت رو به کاهش بگذارد.
خانه اصلی خفاش ها غارهاست از این رو حفاظت از این اکوسیستم های ارزشمند می تواند نقش مهمی در حفظ جمعیت خفاش ها داشته باشد.
درجه بندی غارها
غارها اکوسیستم‌های ارزشمندی در طبیعت هستند که سازمان حفاظت محیط‌زیست با هدف حفاظت بهتر، در صدد درجه‌بندی این ساختارهای طبیعی برآمده است بر این اساس تاکنون ۳۳ غار درجه‌بندی شده اما با توجه به اهمیت موضوع، سازمان محیط‌زیست در حال بازنگری دستورالعمل حفاظت و بهره‌برداری از غارها است تا درجه حفاظتی آنها ارتقا یابد.
در آخرین جلسه کارگروه ملی غارشناسی ایران درجه‌بندی ۹ غار از استان‌های آذربایجان شرقی، قزوین، خراسان جنوبی و آذربایجان غربی به تصویب رسید.
علیرضا نجیمی سرپرست موزه ملی تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیکی سازمان حفاظت محیط‌زیست در این باره گفت: این غارها شامل وینق، انگیل‌لر و وایقان (منطقه حفاظت‌شده ارسباران)، سال‌داش (منطقه حفاظت‌شده دیزمار)، سفیدآب (منطقه حفاظت‌شده الموت)، مهوید (منطقه حفاظت‌شده هلالی)، کتوکی (منطقه حفاظت‌شده پلنگ‌آباد)، سنگ‌سوراخ (منطقه حفاظت‌شده مظفری) و شکریازی سلماس است.