تحقیقی که روزنامه بریتانیایی «گاردین» به همراه چند رسانه دیگر انجام داده، فاش کرده است که دو شرکت گوگل و آمازون با پذیرش شرایط اسرائیل که به آنها اجازه دور زدن دستورات قانونی را می‌دهد، در ازای امضای یک قرارداد خدمات ابری به ارزش ۱.۲ میلیارد دلار موافقت کرده‌اند.
به گزارش «انتخاب»، در تحقیقی مشترک با مجله اسرائیلی «+۹۷۲» و وب‌سایت «لوکال کال» (اسرائیلی)، قرارداد عظیم رایانش ابری که در سال ۲۰۲۱ میان دولت اسرائیل و دو شرکت گوگل و آمازون امضا شد و به نام «پروژه نیمبوس» شناخته می‌شود، به اسرائیل این امکان را می‌دهد که در صورتی که مقامات کشوری از این دو شرکت درخواست داده‌های خاصی برای تحقیقات یا مصارف قانونی کنند، از آن مطلع شود.
این تحقیق نشان داده است که اسرائیل شرط کرده دو شرکت از رمزی محرمانه با نام «مکانیسم چشمک» استفاده کنند تا بتوانند از دستورات قانونی خارجی که ممکن است آنها را ملزم به تحویل داده‌های مربوط به اسرائیل به مقامات کشور‌های دیگر کند، دور بزنند.
بر اساس این سازوکار، هرگاه گوگل یا آمازون مجبور به ارائه داده‌هایی مربوط به اسرائیل در نتیجه احکام قضایی خارجی شوند، دولت اسرائیل را به‌صورت محرمانه از طریق پرداخت‌های مالی رمزگذاری‌شده مطلع می‌سازند، به‌گونه‌ای که مبلغ پرداخت‌شده معادل کد تماس بین‌المللی کشور مربوطه است.
به‌عنوان مثال، اگر کشور مورد نظر ایالات متحده باشد (+۱)، دو شرکت هزار شِکِل پرداخت می‌کنند؛ اگر ایتالیا باشد (+۳۹)، مبلغ ۳۹۰۰ شِکِل پرداخت می‌شود؛ و اگر دستور منع انتشار مانع از افشای نام کشور شود، باید مبلغ ۱۰۰ هزار شِکِل (حدود ۳۰ هزار دلار) پرداخت شود.
سناریوی مایکروسافت
بر اساس اسناد درز کرده از وزارت دارایی اسرائیل، این پرداخت‌ها به منزله «هشدار محرمانه» برای اسرائیل محسوب می‌شود تا از تحویل داده‌های خود به طرف خارجی مطلع گردد، هرچند گوگل و آمازون از نظر قانونی متعهد به عدم افشای آن هستند.
اسرائیل همچنین محدودیت‌هایی برای این دو شرکت وضع کرده که مانع از توقف یا محدود کردن خدمات ابری ارائه‌شده به دولت و ارتش این کشور می‌شود؛ این اقدام برای جلوگیری از تکرار «سناریوی مایکروسافت» انجام شده است — شرکتی که تصمیم گرفت دسترسی وزارت دفاع اسرائیل به برخی از خدمات ابری خود را متوقف کند، زیرا شواهدی یافت که نشان می‌داد ارتش اسرائیل از این خدمات برای جاسوسی از غیرنظامیان فلسطینی در غزه و کرانه باختری استفاده می‌کند.
بر اساس مفاد این توافق، اسرائیل «حق دارد هرگونه داده یا محتوایی را که می‌خواهد در فضای ابری منتقل یا ایجاد کند»، و دو شرکت مجاز به تعلیق یا لغو خدمات خود نیستند — حتی در صورت نقض شرایط عمومی استفاده.
مقامات اسرائیلی گفته‌اند این بند‌ها با هدف جلوگیری از فشار کارکنان یا سهام‌داران دو شرکت برای توقف همکاری با اسرائیل، به‌دلیل نقض حقوق بشر در غزه و کرانه باختری گنجانده شده است. همچنین هدف از آن محافظت از اسرائیل در برابر شکایت‌های احتمالی در اروپا یا ایالات متحده به‌دلیل استفاده از فناوری در اشغالگری یا جاسوسی است.
حقوقدانان آمریکایی این سازوکار را «نوعی دور زدن هوشمندانه، اما پرخطر» توصیف کرده‌اند، زیرا روح قوانین آمریکا را که محرمانگی در احکام قضایی را الزامی می‌دانند، نقض می‌کند.
از سوی دیگر، گوگل و آمازون به‌شدت آنچه در این تحقیق آمده را رد کرده‌اند و گفته‌اند هیچ تعهد قانونی را دور نزده‌اند و شرایط توافق‌شده ناقض قوانین آمریکا یا بین‌المللی نیست.
پیش‌تر نیز یک تحقیق استقصایی از وب‌سایت «دوپ سایت نیوز» فاش کرده بود که اسرائیل قراردادی به ارزش ۴۵ میلیون دلار با گوگل امضا کرده است تا نشانه‌های گرسنگی در غزه را پنهان کند.
∎