خبرگزاری دانشجو به نقل از نشریه Nature Physics: در آزمایشی خارق‌العاده، پژوهشگران مؤسسه فیزیک نظری مسکو با همکاری IBM توانستند در مقیاس کوانتومی، پدیده‌ای شبیه «برگشت زمان» را بازسازی کنند؛ گامی کوچک برای ذرات، اما شاید جهشی بزرگ برای درک مفهوم زمان در جهان هستی.
دانشمندان مؤسسه فیزیک نظری مسکو با همکاری IBM Quantum موفق شدند با استفاده از الگوریتم‌های کوانتومی، پدیده‌ای را شبیه‌سازی کنند که از آن با عنوان "وارونگی زمان" (Time Reversal) یاد می‌شود.
در این آزمایش، محققان ذرات کوانتومی را تحت شرایط خاصی قرار دادند که باعث شد وضعیت کوانتومی آن‌ها به حالت قبلی خود بازگردد؛ گویی زمان به عقب برگشته است.
چطور این اتفاق ممکن شد؟
با بهره‌گیری از یک رایانه کوانتومی چندکوبیتی و شبیه‌سازی معادله شرودینگر به‌صورت معکوس، آن‌ها توانستند حالت کوانتومی یک الکترون را "بازگردانند"؛ یعنی:
- قبل از نوسان کوانتومی قرار دهند
- انرژی از دست رفته را بازیابی کنند
- رفتار ذره را پیش‌بینی‌پذیر کنند
محدوده آزمایش
- فقط در مقیاس بسیار کوچک (نانومتر)
- فقط در مدت‌زمان بسیار کوتاه (چند میکروثانیه)
- و فقط در محیط‌های آزمایشگاهی کاملاً کنترل‌شده
اما پیامدهای نظری آن بسیار بزرگ است.
بازتاب‌ها
پروفسور ایوان شووالوف، سرپرست پروژه، می‌گوید: «ما ماشین زمان نساخته‌ایم، اما ثابت کردیم که زمان در سطح کوانتومی قابل خم شدن است.»
این پروژه، دریچه‌ای تازه به روی بحث‌هایی چون پیکان زمان، آنتروپی، و مفهوم بازگشت‌ناپذیری باز کرده و حتی الهام‌بخش کاربردهای آینده در ذخیره‌سازی داده، پردازش اطلاعات، و شاید روزی سفرهای زمانی شود.