جوان آنلاین: یک روبان صورتی که معنایش به اندازه ظاهرش لطیف نیست! سرطان سینه یک بیماری زنانه به شمار می‌رود و در کشور ما چیزی حدود ۱۹هزار زن سالانه به این بیماری مبتلا می‌شوند و این سرطان دومین عامل مرگ‌ومیر زنان در تمام دنیاست، به همین خاطر هم اگر برای بسیاری از وقایع و بیماری‌ها فقط یک روز در نظر گرفته می‌شود، برای سرطان سینه، آشنایی و آگاهی‌بخشی درباره این بیماری یک ماه جهانی داریم! ماه اکتبر یعنی فاصله زمانی ۹ مهر تا ۹ آبان به عنوان ماه جهانی اطلاع‌رسانی درباره سرطان سینه انتخاب شده است، البته که در طول این ماه، هفته ملی سلامت زنان را هم داریم و تقارن این دو رویداد سلامت زنان بهانه خوبی است به بیماری سرطان سینه و روش‌های پیشگیری و درمان آن نگاهی بیندازیم.
به گفته تمام متخصصان جراحی پستان، آگاهی زنان نقش عمده و چشمگیری در پیشگیری از سرطان سینه دارد. ماه اکتبر به عنوان ماه جهانی اطلاع‌رسانی درباره سرطان سینه انتخاب شده است. در طول ماه اکتبر بسیاری از افراد در تلاش هستند برای افزایش آگاهی متمرکز بر سرطان سینه متحد شوند و نهاد‌های بین‌المللی و مللی زیادی جهت بالا بردن سطح آگاهی زنان و البته آقایان در این زمینه تلاش می‌کنند. روبان صورتی همچنین نماد بین‌المللی آگاهی‌بخشی درباره سرطان سینه است.
هر ۴۰دقیقه یک ابتلای جدید
آنطور که محمداسماعیل اکبری، رئیس مرکز تحقیقات سرطان دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی آمار می‌دهد سالانه ۱۸هزار مورد ابتلا به سرطان سینه در کشور اضافه می‌شود. به گفته وی، سرطان سینه شایع‌ترین سرطان در مردان و زنان ایرانی است و حدود یک‌پنجم بیماران مبتلا به سرطان (۵/۲۱ درصد) زیر ۴۰سال و ۵درصد مبتلایان به سرطان سینه زیر ۳۰سال هستند. شایع‌ترین سن ابتلا به این بیماری در کشور ۴۵ تا ۵۵سالگی است و حدود ۳۴نفر در هر ۱۰۰هزار‌نفر زن ایرانی مبتلا به سرطان سینه می‌شوند.
ناهید نفیسی، رئیس انجمن بیماری‌های سینه ایران درباره وضعیت ابتلا به این بیماری در کشورمان اینگونه توضیح می‌دهد: «هر ۴۰دقیقه یک زن در کشور به سرطان سینه مبتلا می‌شود و در صورت ادامه روند فعلی، این آمار تا سال۲۰۳۰ دو برابر خواهد شد.»
به گفته این پزشک ۱۵درصد از مبتلایان سابقه ژنتیکی دارند، اما سبک زندگی ناسالم، مصرف فست‌فود، کمبود تحرک، دیر بچه‌دار شدن و عدم‌مصرف غذای خانگی نیز از عوامل اصلی بروز این بیماری است.
رئیس مرکز تحقیقات سرطان دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان اینکه حدود ۲۰درصد مبتلایان به سرطان سینه سابقه فامیلی دارند، درباره دلایل ابتلا به سرطان سینه اینگونه توضیح می‌دهد: «چاقی، مصرف هورمون (مصرف هورمون تحت عنوان زیبایی بی‌رویه می‌شود و بسیار خطرناک است)، ازدواج نکردن، عدم‌باروری، عدم‌شیردهی، تأخیر در بارداری، استرس و مصرف دخانیات از عوامل ابتلا به سرطان سینه است.» دکتر اکبری هم با اشاره به اینکه سرعت رشد سرطان در ایران نسبت به کشور‌های غربی بیشتر است، عامل رشد ۶درصدی ابتلا به سرطان سینه را روند سالمندی جمعیت دانست، زیرا مهم‌ترین دلیل بالا رفتن سرطان‌ها در کشور سن است.
غربالگری و معاینات بالینی بهترین راهکار تشخیصی.
اما راه‌های تشخیص بیماری سرطان سینه چیست؟ رئیس مرکز تحقیقات سرطان دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در پاسخ به این سؤال با تأکید بر روش‌های غربالگری می‌گوید: «غربالگری کمکی به طول عمر مردم نمی‌کند ولی در تشخیص زودهنگام برای انجام امور درمان مؤثر است، از این رو غربالگری باید رایگان باشد و بر اساس یک پروتکل انجام و همه داده‌ها ثبت شود.»
طبق تأکید دکتر اکبری در حال حاضر حدود ۵۰درصد جواب رادیولوژی با واقعیت همخوانی دارد، علاوه بر این بالای ۷۰درصد عکس‌های ماموگرافی استاندارد لازم را ندارند و متأسفانه فرایند انجام کار نیز از سوی تکنیسین‌ها انجام می‌شود و پزشک حین عکسبرداری را نمی‌بیند، بنابراین مهم‌ترین تشخیص سرطان سینه معاینه بالینی است و بهترین و زودترین راه تشخیص آن است که اگر فرورفتگی در سینه ایجاد شد به پزشک مراجعه شود.
وی با بیان اینکه سونوگرافی نیز از راه‌های تشخیص سرطان سینه است، می‌افزاید: «نزدیک به ۹۴درصد انجام‌ام‌آرآی برای سرطان سینه بیهوده است و نباید در مرحله اول برای بیمار انجام شود و ضرورت انجام آن محدود است و باید از سوی جراح تشخیص داده شود.» به گفته این پزشک ترشح از سینه نباید باعث نگرانی شود ولی اگر ترشحات خونی مشاهده شد، سریع به پزشک مراجعه شود.
رئیس مرکز تحقیقات سرطان دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تصریح می‌کند: «اگر زن باردار احساس توده در سینه پیدا کرد نیز باید به پزشک مراجعه کند.» بخش خوب ماجرا، اما روش‌های به‌روز درمانی و آمار بالای درمان شدن بیماران مبتلا به سرطان سینه در کشور است. آنطور که رئیس مرکز تحقیقات سرطان دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی می‌گوید، در سال حدود هزارو۲۰۰عمل جراحی سرطان سینه در کشور انجام می‌شود و ۷۸درصد بیماران مبتلا به سرطان سینه بهبود می‌یابند.
وی با بیان اینکه ۳۰درصد بیماران در مرحله پیشرفته مراجعه می‌کنند، تأکید می‌کند: «متأسفانه ۳۰درصد بیشتر از دنیا برای بیماران مبتلا به سرطان سینه شیمی‌درمانی در کشور انجام می‌شود، در حالی که شیمی درمانی فقط ۱۱درصد اثرپذیری دارد.»
به گفته اکبری رادیوتراپی نیز عوارض زیادی برای بیماران دارد و باید چارچوب علمی برای رادیوتراپی انجام ایجاد شود.
رئیس مرکز تحقیقات سرطان دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان اینکه ۴۰درصد جراحی‌های انجام‌شده در ایران استثنا بوده و قابل ارائه به دنیاست، درباره دستاورد‌های علمی کشورمان در حوزه درمان سرطان سینه اینگونه توضیح می‌دهد: «با توجه به اینکه در بخش پژوهش در دنیا مطرح هستیم ولی بودجه کافی در این حوزه تخصیص نمی‌یابد. در حال حاضر با همکاری سازمان انرژی هسته‌ای مطالعات سلول‌شناسی را انجام می‌دهیم و اکنون وارد مرحله مطالعات و آزمایش‌های انسانی شده‌ایم، همچنین توانسته‌ایم پروتئین مهارکننده سرطان سینه را برای نخستین بار بسازیم و دنیا تأیید کرده است و اکنون در درمان این بیماری رو به جلو هستیم.»
علاوه بر اینها اکنون مرحله تحقیقاتی پلاسمای سرد برای درمان سرطان به خصوص سینه در حال انجام است و مرحله انسانی آن از یک سال پیش آغاز شده است و به طور کامل حدود پنج سال زمان می‌برد.
اکبری خاطر نشان می‌کند: «دستگاهی را برای اولین بار برای تشخیص سلول سرطانی ساختیم و چندین کار تحقیقاتی نیز با دانشگاه تهران با شرکت‌های دانش‌بنیان در حال انجام است. اکنون در حوزه واکسن پیشگیری از سرطان با انستیتو پاستور همکاری داریم و در مرحله مطالعات حیوانی هستیم.»
شاید برای بسیاری از خانم‌ها سؤال باشد که آیا سرطان سینه می‌تواند مانعی برای باروری باشد و آیا یک خانم مبتلا به این بیماری مجاز است مادر شود یا خیر؟
رئیس مرکز تحقیقات سرطان دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در پاسخ به این سؤال می‌گوید: «دومین دلیل مرگ زنان ایرانی ناشی از سرطان سینه است و باروری با بهبود سرطان نسبت خوبی دارد و تلاش می‌کنیم بیماران مبتلا به این سرطان را به باروری تشویق کنیم.» وی تأکید می‌کند: «تاکنون حدود ۵۰۰فرزند از زنان مبتلا به سرطان سینه که جزو بیماران من هستند، متولد شده‌اند و باروری به بهبود بیماری کمک می‌کند.»
شانس درمان ۹۰درصدی با تشخیص بموقع
به گفته مرضیه لشکری، رئیس اداره سرطان معاونت درمان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی روزانه بیش از ۵۰زن و به‌طور میانگین حدود دو‌نفر در هر ساعت با تشخیص سرطان پستان مواجه می‌شوند.
وی با تأکید بر اینکه سرطان پستان شایع‌ترین سرطان در میان زنان ایران و جهان است، افزود: «سرطان پستان همچنان یکی از مهم‌ترین اولویت‌های نظام سلامت کشور محسوب می‌شود، بر اساس آخرین آمار‌های ملی، بروز خام سرطان پستان در ایران ۷/۴۷ مورد در هر ۱۰۰هزار زن است و سالانه بیش از ۱۹هزار مورد جدید از این بیماری در کشور ثبت می‌شود.»
طبق توضیحات این پزشک این ارقام نشان می‌دهد سرطان پستان حدود ۲۶درصد از کل سرطان‌های زنان ایرانی را تشکیل می‌دهد و همچنان از اصلی‌ترین علل مرگ ناشی از سرطان در بانوان به شمار می‌آید، با این حال، اگر این بیماری در مراحل اولیه شناسایی شود، شانس درمان کامل آن بیش از ۹۰درصد خواهد بود، تشخیص زودهنگام، درمان را ساده‌تر، کم‌هزینه‌تر و مؤثرتر می‌کند و می‌تواند از بروز عوارض جسمی و روحی شدید جلوگیری کند.
این رادیوانکولوژیست با اشاره به سه روش اصلی تشخیص زودهنگام سرطان پستان تصریح کرد: «خودآزمایی پستان به صورت ماهانه از سوی خود فرد، معاینه بالینی پستان از سوی پزشک یا ماما در فواصل منظم و انجام ماموگرافی دوره‌ای از سن ۴۰سالگی هر یک تا دو سال تا حدود ۷۴سالگی، از روش‌های مؤثر در شناسایی زودهنگام این بیماری هستند. ماموگرافی دقیق‌ترین روش برای کشف توده‌های کوچک پستان است؛ توده‌هایی که هنوز در معاینه دستی قابل لمس نیستند و شناسایی آنها در این مرحله، درمان را سریع‌تر و آسان‌تر می‌کند.»
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران با اشاره به برنامه وزارت بهداشت در راستای همسویی با ماه جهانی آگاهی‌بخشی سرطان پستان گفت: «به همین مناسبت، معاونت درمان وزارت بهداشت از تاریخ ۲۶مهرماه تا سوم آبان‌ماه۱۴۰۴، طرح ملی هفته ماموگرافی رایگان را در مراکز منتخب سراسر کشور برگزار خواهد کرد.»
وی ادامه داد: در طول این هفته، بانوان می‌توانند با مراجعه به مراکز اعلام‌شده، خدمات ماموگرافی را به‌صورت رایگان دریافت یا نوبت ماموگرافی رایگان خود را در نزدیک‌ترین زمان ممکن رزرو کنند. رئیس اداره سرطان وزارت بهداشت هدف از اجرای این طرح را ترویج فرهنگ توجه بانوان به سلامت خود، افزایش آگاهی جامعه نسبت به اهمیت تشخیص زودهنگام سرطان پستان و در نهایت کاهش بروز و مرگ‌ومیر ناشی از این بیماری در کشور عنوان کرد.