به گزارش خبرنگار اقتصادی ایرنا، سعید توکلی روز دوشنبه در آیین اختتامیه پویش کاهش ۱۰ درصدی مصرف انرژی، سال گذشته را یکی از حساس‌ترین مقاطع صنعت گاز دانست و افزود: در ۲۶ آذر ۱۴۰۳، اوج مصرف بخش خانگی و تجاری به ۷۱۵ میلیون متر مکعب رسید در حالی که کل تولید کشور همان روز ۸۴۰ میلیون متر مکعب بود. این یعنی عمده توان تولید گاز کشور در سرمای زمستان صرف گرمایش منازل و بخش تجاری شد.
وی یادآورشد: این در شرایطی بود که به دلایل مختلف، از جمله محدودیت تولید در شمال کشور، حدود ۴۰ تا ۴۱ میلیون متر مکعب کاهش تولید داشتیم و بیشترین تولید ما در جنوب کشور متمرکز بود. بحران به حدی جدی بود که موضوع در سطح دولت و شورای عالی امنیت ملی مطرح شد و جلسات متعددی با مدیریت وزیر نفت برای مدیریت سوخت برگزار گردید.
مدیرعامل شرکت ملی گاز با اشاره به اینکه در همین شرایط بحرانی، پیشنهاد اجرای پویش کاهش مصرف گاز، از سوی مدیران شرکت ملی پتروشیمی مطرح شد، گفت: تفاهم‌نامه‌ای که ۲۸ آذر بین شرکت ملی گاز و شرکت ملی پتروشیمی امضا شد، خلاف بسیاری از توافقات تشریفاتی، فقط روی کاغذ نماند و ظرف مدت کوتاهی به عملیات اجرایی واقعی تبدیل شد.
وابستگی بی‌سابقه به گاز در سبد انرژی
توکلی با بیان اینکه ۷۳ درصد سبد انرژی ایران را گاز تشکیل می‌دهد و ۸۳ درصد نیروگاه‌های کشور با گاز کار می‌کنند، در حالی که متوسط جهانی استفاده از گاز در نیروگاه‌ها حدود ۲۰ تا ۲۳ درصد است، تاکید کرد: این وابستگی بی‌سابقه باعث شده هر نوسان یا محدودیت در بخش تولید، تمامی حوزه‌های مصرف را تحت تأثیر قرار دهد.
معاون وزیر نفت ادامه داد: بر اساس آمار ارائه‌شده توسط وی، در سال ۱۴۰۳ میزان مصرف گاز به تفکیک بخش‌ها، ۳۴ درصد در نیروگاه‌ها، ۳۴ درصد در صنایع عمده، ۲۵ درصد در بخش خانگی و ۷ درصد در حمل‌ونقل و مصارف عمومی ثبت شد.
وی با بیان اینکه ۲ رویکرد برای مقابله با ناترازی وجود دارد، یکی از روش ها را سرمایه‌گذاری سنگین و افزایش تولید و روش دوم را اصلاح سهمیه بندی و صرفه جویی در مصرف عنوان کرد.
توکلی اجرای کامل مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان را در کاهش ۷۰ تا ۸۰ درصدی مصرف بخش خانگی بسیار موثر دانست و افزود: در بخش نیروگاهی، افزایش راندمان و تنوع سوخت، و در صنایع عمده مانند سیمان، فولاد و پتروشیمی، خرید تجهیزات با راندمان بالا باید الزامی شود.
وی به پدیده «گاز مجازی» در صادرات اشاره کرد و اذعان داشت: برخی محصولات گلخانه‌ای ایران به دلیل قیمت بسیار پایین گاز تحویلی، در کشورهای همسایه بازار رقابتی پیدا کرده‌اند بدون آنکه تولیدکننده انگیزه‌ای برای بهینه‌سازی مصرف داشته باشد.
مدیرعامل شرکت ملی گاز با اشاره به صرفه‌جویی ۴۱ میلیون متر مکعبی گاز در نتیجه این پویش گفت: این عدد آغاز مسیر اصلاح است. تاکنون قرارداد خرید یک میلیون و ۷۲۵ هزار بخاری با راندمان بالا نهایی شده که ۳۰۰ هزار دستگاه آن تا پایان امسال نصب می‌شود. در بخش موتورخانه‌ها نیز بیش از ۱۰۷ هزار واحد بهینه‌سازی و هوشمندسازی در دستور کار قرار گرفته است.
وی افزود: از ظرفیت هیات وزیران استفاده شده تا تمامی مفاد تفاهم‌نامه در قالب مصوبه رسمی و سند بالادستی اجرا شود.
مشارکت ۲۰۰ هزار دانش آموز در طرح همیار گاز
توکلی به اهمیت فرهنگ‌سازی اشاره کرد و از اجرای طرح «همیار گاز» با مشارکت بیش از ۲۰۰ هزار دانش‌آموز خبر داد و افزود: آموزش باید از سنین پایین آغاز شود تا نسل جوان بداند ناترازی انرژی ناشی از بی‌کفایتی نیست، بلکه از الگوی مصرف نادرست نشأت می‌گیرد.
مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران تصریح کرد: هر متر مکعب گاز، حتی بدون احتساب ارزش ذاتی، ۵ سنت هزینه تولید دارد. این گاز اگر به صنایع ارزش‌آفرین مانند پتروشیمی یا فولاد برسد، چندین برابر ارزش ایجاد می‌کند، اما اگر در گرمایش غیربهینه مصرف شود، جز آلودگی و گرمایش زمین حاصلی ندارد.
وی در پایان تاکید کرد: ایران سومین تولیدکننده گاز دنیاست، اما شدت مصرف انرژی ما بالاتر از میانگین جهانی است. اگر این واقعیت را نپذیریم و سبد انرژی را اصلاح نکنیم، ناترازی گاز از یک چالش صنعتی به مسئله‌ای امنیتی تبدیل خواهد شد. شرکت ملی گاز آمادگی دارد در تمامی حوزه‌ها، از سرمایه‌گذاری در تجهیزات با راندمان بالا گرفته تا توسعه مکانیزم‌های بهینه‌سازی، نقش فعال ایفا کند.
جلوگیری از صادرات گاز مجازی با استاندارسازی صنایع
مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران در حاشیه این مراسم نیز با تأکید بر ضرورت استانداردسازی صنایع برای جلوگیری از صادرات گاز مجازی، گفت: با تغییر آرایش سوخت و پیش‌بینی تنوع سوختی با مدیریت انجام‌شده در وزارت نفت امیدواریم بتوانیم بهترین مدیریت سوخت را در شبکه اعمال کنیم.
توکلی خاطر نشان کرد: در بعضی از صنایع مثل گلخانه‌ها خط مبنا برای گاز استاندارد بالاتر از آن چیزی است که پیش‌بینی کرده‌ایم و خط مبنای درستی وجود ندارد. طبیعتاً این مقدار مصرف در گلخانه‌ها یا مرغداری‌ها بیش از حد است و از طرف دیگر، قیمت پرداختی بسیار پایین است که این امر محصول نهایی را با مزیت رقابتی در صادرات همراه می‌کند. این در حالی است که برخی کشورهای همسایه که محصولات ما را دریافت می‌کنند خودشان دارای گاز هستند. تأکید من همواره بر استانداردسازی بوده و خوشبختانه امسال به‌دنبال تحقق آن هستیم. با پویش کاهش ۱۰ درصدی امیدواریم مصرف بالای گلخانه‌ها و مرغداری‌ها تا حد استاندارد نرمال شود.
معاون وزیر نفت افزود: درصد زیادی از صنایعی که وابسته به مواد غذایی هستند، مانند گلخانه‌ها و مرغداری‌ها، فاقد استانداردهای مبنایی هستند.
برنامه واردات گاز از روسیه و صادرات به ترکیه
از توکلی درباره واردات گاز از روسیه پرسیده شد که وی توضیح داد: به‌زودی نشستی در این زمینه برگزار می‌شود اما هنوز حجم واردات مشخص نشده است و بستگی به زیرساخت‌های موجود دارد اگر تمام ابعاد قرارداد به سرانجام برسد، امسال واردات گاز آغاز می‌شود.
مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران درباره اینکه آیا قرارداد صادرات گاز به ترکیه با توجه به قراردادهایی که در زمینه واردات ال‌ان‌جی امضا کرده‌اند، تمدید می‌شود یا نه، گفت: گاز طبیعی جایگاه خود را دارد و مطمئناً یکی از مهم‌ترین، بهترین و تمیزترین انرژی‌ها گاز طبیعی است. ازسویی این قرارداد تا سال ۲۰۲۶ به‌صورت زنده در حال اجراست. مذاکره را با این کشور شروع کرده‌ایم، با توجه به شرایط موجود نه‌تنها ترکیه، بلکه همه کشورهای منطقه به گاز طبیعی نیاز دارند.
توکلی درباره مقدار واردات گاز تصریح کرد: برای واردات گاز مذاکراتی در حال انجام است؛ از جمله با روسیه و ترکمنستان که امیدواریم در هر دو حالت به نتیجه برسیم.
وی با اعلام اینکه سعی ما بر این است که سطح صادرات گاز سال گذشته را در سال جاری نیز حفظ کنیم، درباره مقدار صادرات گاز یادآور شد: نمی‌توانم آمار دقیق صادرات را اعلام کنم.
ذخیره مخازن سوخت مایع بهتر از پارسال است
وی در پاسخ به اینکه آیا زمستان امسال نیز با چالش ناترازی انرژی مواجه هستیم، تصریح کرد: ناترازی انرژی وجود دارد، اما خوشبختانه امسال با مدیریت یکپارچه‌ای که در وزارت نفت انجام شده و تلاش همه بخش‌ها، حجم ذخیره‌ای که در مخازن سوخت مایع داریم بهتر است و ازسوی دیگر تعمیرات اساسی پالایشگاه‌های گازی نیز در زمان زودتری به پایان می‌رسد تا بتوانیم بر اساس اقدام‌هایی که پیش‌بینی کرده‌ایم، حداکثر گاز را به مصرف‌کننده برسانیم.
معاون وزیر نفت با بیان اینکه ناترازی انرژی به‌صورت معدل، در پیک مصرف نزدیک به ۳۰۰ میلیون مترمکعب و در بعضی روزها این رقم می‌تواند به ۳۵۰ تا ۴۰۰ میلیون نیز برسد، بیان کرد: با تغییر آرایش سوخت و پیش‌بینی تنوع سوختی با مدیریت انجام‌شده در وزارت نفت امیدواریم بتوانیم بهترین مدیریت سوخت را در شبکه اعمال کنیم.