یکی از این روش‌ها آندوسکوپی معده و روده است؛ تکنیکی پیشرفته که با کمک یک دوربین ظریف، امکان مشاهده مستقیم دستگاه گوارش را فراهم می‌کند. شاید بپرسید آندوسکوپی معده چیست؟ در واقع، این روش تشخیصی به پزشک اجازه می‌دهد تا در مراحل اولیه، مشکلاتی مانند زخم، التهاب یا حتی توده‌های غیرطبیعی را شناسایی کرده و از پیشرفت آن‌ها جلوگیری کند.

آندوسکوپی معده و روده چگونه انجام می‌شود؟

 برای انجام این روش، بیمار ابتدا به بخش آندوسکوپی مراجعه می‌کند و پس از معاینه اولیه، روی تخت مخصوص دراز می‌کشد. معمولاً قبل از شروع، دارویی آرام‌بخش یا بی‌حسی موضعی برای گلو تجویز می‌شود تا ناراحتی به حداقل برسد. سپس پزشک یک لوله باریک و انعطاف‌پذیر به نام اندوسکوپ را به‌آرامی از طریق دهان وارد مری و بعد به معده و روده هدایت می‌کند.

این لوله دارای دوربین کوچکی است که تصاویر را به‌صورت زنده روی مانیتور نمایش می‌دهد. در طول مسیر، پزشک نواحی مختلف را بررسی می‌کند و در صورت نیاز، نمونه‌برداری یا برداشت ضایعات کوچک را انجام می‌دهد. کل فرایند معمولاً بین ۱۵ تا ۳۰ دقیقه طول می‌کشد و پس از پایان، بیمار می‌تواند پس از مدت کوتاهی استراحت، به خانه بازگردد.

آمادگی‌های قبل از انجام آندوسکوپی

رعایت چند نکته ساده اما مهم قبل از انجام آندوسکوپی معده و روده می‌تواند دقت نتایج را بالا ببرد و فرایند را برای بیمار آسان‌تر کند. اولین و مهم‌ترین نکته، ناشتا بودن است. معمولاً پزشک توصیه می‌کند حداقل ۶ تا ۸ ساعت قبل از آندوسکوپی چیزی نخورید و ننوشید تا معده کاملاً خالی باشد.

اگر دارویی خاص مانند رقیق‌کننده خون یا داروهای فشار مصرف می‌کنید، حتماً پزشک را در جریان بگذارید. گاهی نیاز است مصرف برخی داروها قبل از آندوسکوپی قطع یا تنظیم شود.

از طرف دیگر، نباید در روز آندوسکوپی سیگار بکشید یا آدامس بجوید؛ این موارد می‌توانند با تحریک معده یا افزایش اسید، نتیجه معاینه را تحت‌تأثیر قرار دهند. همچنین اگر حساسیت دارویی، سابقه بیماری‌های قلبی یا ریوی دارید، اطلاع به پزشک ضروری است.

به‌طور کلی، همراه داشتن یک نفر در روز انجام آندوسکوپی پیشنهاد می‌شود، به‌ویژه اگر داروی آرام‌بخش دریافت می‌کنید، چون ممکن است پس از انجام، کمی احساس گیجی یا خواب‌آلودگی داشته باشید. رعایت این نکات ساده، کمک می‌کند تا فرایند آندوسکوپی با بیشترین دقت و کمترین ناراحتی انجام شود.

در حین آندوسکوپی چه اتفاقی می‌افتد؟

بسیاری از افراد به‌دلیل ناآگاهی از جزئیات، از انجام آندوسکوپی معده و روده واهمه دارند، در حالی که این روش برخلاف تصور، دردناک یا ترسناک نیست. بیشتر بیماران با دریافت داروی آرام‌بخش، فرایند را بدون استرس یا حتی با خواب‌آلودگی خفیف پشت سر می‌گذارند. در این بخش، به‌طور ساده توضیح می‌دهیم که دقیقاً چه اتفاقی می‌افتد تا نگرانی‌ها کمتر شود:

1. بیمار روی تخت دراز می‌کشد و معمولاً به پهلوی چپ قرار می‌گیرد.

2. گلو با اسپری بی‌حس‌کننده، بی‌حس می‌شود تا عبور لوله آسان‌تر باشد.

3. پزشک به‌آرامی لوله باریک آندوسکوپ را از دهان وارد کرده و آن را به سمت معده و روده هدایت می‌کند.

4. در این زمان، دوربین متصل به آندوسکوپ تصاویر زنده از درون دستگاه گوارش را روی مانیتور نشان می‌دهد.

5. اگر ضایعه‌ای دیده شود یا نیاز به نمونه‌برداری باشد، از طریق کانال مخصوصی در آندوسکوپ، ابزارهای کوچک وارد می‌شوند و با دقت عمل می‌کنند.

6. بیشتر بیماران در این مدت، فقط کمی فشار یا احساس پر بودن را تجربه می‌کنند و درد واقعی حس نمی‌شود.

در طول آندوسکوپی، تیم پزشکی مراقب وضعیت بیمار است و در صورت بروز هرگونه ناراحتی، بلافاصله واکنش نشان می‌دهد. اگر بدانید که قرار نیست احساس خفگی یا درد داشته باشید، احتمالاً با آرامش بیشتری وارد این فرایند می‌شوید.

کاربردهای آندوسکوپی در تشخیص بیماری‌ها

آندوسکوپی معده و روده یکی از دقیق‌ترین روش‌های تشخیص در حوزه‌ی بیماری‌های گوارشی به شمار می‌رود. این روش به پزشک اجازه می‌دهد تا به‌جای حدس زدن، به‌صورت مستقیم داخل دستگاه گوارش را مشاهده کرده و ناهنجاری‌ها را به‌درستی تشخیص دهد. با کمک تصاویر زنده‌ای که آندوسکوپ ارسال می‌کند، بسیاری از مشکلاتی که با آزمایش‌های معمولی قابل تشخیص نیستند، به‌وضوح قابل مشاهده خواهند بود. برخی از مهم‌ترین کاربردهای آندوسکوپی عبارت‌اند از:

• تشخیص زخم معده و اثنی‌عشر

• بررسی علائم سرطان‌های گوارشی

• کشف و بررسی پولیپ‌ها

• شناسایی التهاب‌ها و عفونت‌ها

• تشخیص علت خونریزی گوارشی

• یافتن دلایل سوء‌هاضمه، تهوع مزمن، یا کاهش وزن

تفاوت آندوسکوپی با کولونوسکوپی چیست؟

یکی از پرسش‌های رایج بین بیماران این است که تفاوت آندوسکوپی معده و روده با کولونوسکوپی چیست و هرکدام چه کاربردی دارند. در ظاهر، هر دو روش برای مشاهده درون دستگاه گوارش انجام می‌شوند، اما محدوده بررسی و اهداف آن‌ها با هم متفاوت است.

• آندوسکوپی (Endoscopy): این روش برای بررسی قسمت‌های بالایی دستگاه گوارش مانند مری، معده و ابتدای روده باریک (اثنی‌عشر) به‌کار می‌رود. آندوسکوپ از طریق دهان وارد بدن می‌شود و بیشتر برای تشخیص مشکلاتی مانند زخم معده، التهاب یا توده‌های مشکوک در ناحیه فوقانی کاربرد دارد.

• کولونوسکوپی (Colonoscopy): در مقابل، کولونوسکوپی برای بررسی بخش‌های پایینی دستگاه گوارش یعنی روده بزرگ و راست‌روده انجام می‌شود. در این روش، لوله‌ای باریک از راه مقعد وارد بدن می‌شود تا پزشک بتواند ساختار داخلی روده را بررسی کند و در صورت نیاز، نمونه‌برداری یا برداشتن پولیپ انجام دهد.

چه کسانی باید آندوسکوپی انجام دهند؟

آندوسکوپی معده و روده یک ابزار تشخیصی دقیق است، اما نه برای همه؛ بلکه برای افرادی که با علائم خاص و مکرر روبه‌رو هستند. این روش زمانی توصیه می‌شود که نشانه‌هایی در بدن ظاهر شود که احتمال وجود بیماری‌های گوارشی را بالا ببرد. نکته مهم این است که نادیده گرفتن این علائم می‌تواند باعث پیشرفت بیماری و تاخیر در درمان شود. در صورتی که یکی یا چند مورد از علائم زیر را تجربه می‌کنید، باید با پزشک مشورت کرده و در صورت توصیه، برای آندوسکوپی معده و روده اقدام کنید:

چرا آندوسکوپی را نباید پشت گوش انداخت؟

آندوسکوپی معده و روده فقط یک روش تشخیصی ساده نیست؛ فرصتی‌ست برای شناسایی به‌موقع بیماری‌هایی که در صورت بی‌توجهی می‌توانند سلامت شما را به‌شدت تهدید کنند. بسیاری از مشکلات گوارشی، در مراحل اولیه علائم خفیفی دارند، اما با کمک آندوسکوپی می‌توان قبل از پیشرفت بیماری، آن‌ها را شناسایی و درمان کرد.

اگر شما یا یکی از نزدیکانتان با علائمی مانند دردهای گوارشی مکرر، خون در مدفوع، کاهش وزن غیرقابل‌توضیح یا بلع سخت مواجه هستید، منتظر وخیم‌تر شدن اوضاع نمانید. بررسی به‌موقع، ساده‌تر و کم‌هزینه‌تر از درمان‌های پیچیده و دیر هنگام است.