در این میان محصولاتی همچون نخود به دلیل اینکه اغلب به صورت دیم کاشته می‌شوند و کم‌آب هستند در بسیاری از استان‌ها به ویژه در مناطق دیمخیز از جمله در نیمه غربی ایران نقش بسیار مهمی در بقای کشاورزی این مناطق ایفا می‌کنند.با این حال اگرچه سیاست جهاد کشاورزی باید بر حمایت بی چون و چرا از این گونه محصولات باشد و زمینه تولید آن‌ها را تسهیل کند و بر رونق صادرات آن‌ها تأکید داشته باشد و از محل ارز آن‌ها، واردات محصولات پرآب را در دستور کار قرار دهد اما آنچه در واقعیت رخ می‌دهد با این موضوع تفاوت معناداری دارد.
ضرر کشاورزان
به طوری که رئیس شورای ملی نخود ایران از این مسئله دل پردردی داشته و می‌گوید: متأسفانه بخشنامه‌های خلق‌الساعه و بدون هیچ گونه کار کارشناسی، خستگی را بر بدن کشاورز باقی می‌گذارند و انگیزه آن‌ها را برای تولید سال آینده کاهش می‌دهند. ناصر مرادی در ادامه گفت‌وگو با خبرنگار قدس می‌افزاید: اگرچه محصول نخود هنوز در فصل برداشت قرار دارد اما در اقدامی نسنجیده و بدون برنامه، صادرات این محصول ممنوع شده است و با توجه به اینکه کشاورزان برای تأمین هزینه‌های خود، محصول برداشت شده را به بازار عرضه می‌کنند اشباع این محصول سبب کاهش ۲۰درصدی قیمت آن در بازار شده و در صورت تداوم این ممنوعیت صادرات قیمت‌ها با کاهش بیشتری مواجه خواهد شد که از این محل فقط کشاورزان متضرر می‌شوند.
وی ادامه می‌دهد: البته ماجرا تنها به اینجا ختم نمی‌شود به طوری که با وجود اینکه صادرات این محصول ممنوع شده اما در مقابل اجازه واردات این محصول از کشورهای روسیه، هند و ترکیه داده شده که این موضوع برای نوع نخود آبگوشتی دقیقاً برعکس شعار حمایت از تولید داخلی و قشر کشاورز است. برای نخود لپه‌ای اگرچه میزان تولید کشور در حال حاضر پایین بوده و نیاز به واردات وجود دارد اما در این زمینه نیز می‌توان با یک برنامه‌ریزی درست و هدفمند با توجه به مزارع زیادی که در استان‌های مختلف وجود دارد نیاز کشور به واردات را به حداقل رساند.
استفاده از ارز صادرات محصولات کم‌آب‌بر
رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی کرمانشاه با بیان اینکه با توجه به شرایط خشکسالی و کم‌آبی که در کشور وجود دارد دولت باید به محصولات کم‌آب‌بر نظیر نخود توجه بیشتری داشته باشد و با قیمت‌های دستوری تولیدکنندگان آن را دلسرد نکند، تصریح می‌کند: نخود با دو بارندگی به بار می‌نشیند و نیاز آبی بسیار پایینی دارد بنابراین زمینه کشت و تولید آن باید در کشور از نظر جنبه‌های مختلف آن چنان مورد حمایت قرار گیرد تا کشاورز رغبت کرده و سطح زیر کشت خود را چند برابر کند. از طرفی در سایه توجه به کشاورزان دیم‌کار و حفظ منابع آبی می‌توان با ارز حاصل از صادرات هر تن نخود چند برابر محصولات پرآب نظیر ذرت و نهاده‌های دامی وارد کرد زیرا در حال حاضر به طور میانگین هر تن نخود در بازارهای جهانی حدود هزار دلار قیمت‌گذاری می‌شود و قیمت هر تن ذرت، جو و گندم حدود ۳۰۰دلار است، به عبارتی با یک تن نخود صادراتی می‌توان ۳تن محصولات پرآب وارد کرد.
مرادی با اشاره به اینکه سال‌ها و بلکه دهه‌هاست از وزارت جهاد کشاورزی می‌خواهیم هنگام تصمیم‌گیری برای یک محصول، ابتدا نظر تشکل‌های تخصصی و ملی مرتبط با آن را جویا شود و مشورت بگیرد، اظهار می‌کند: متأسفانه گوش شنوایی در این باره وجود ندارد و هیچ گونه نظرخواهی در این باره صورت نمی‌گیرد و تصمیم‌های غیرکارشناسی پشت درهای بسته گرفته شده و فوری نیز ابلاغ می‌شوند که به ضرر تولید است اما اگر در مقابل اتفاقی برای یک محصول خاص در بازار رخ دهد توپ را به زمین این تشکل‌ها پاس می‌دهند.
استفاده از تجربه‌های گذشته
رئیس شورای ملی نخود ایران می‌افزاید: مسئولان تصور می‌کنند باز شدن پنجره صادرات، قیمت این محصول را در بازار داخلی آشفته می‌کند در حالی که تجربه سال‌های گذشته به خوبی گواهی بر این موضوع است که بازار داخل علاوه بر اینکه دچار کمبود نخواهد شد بلکه بر روند قیمتی نیز تأثیر آنچنانی ندارد. از طرفی بازار داخلی کشش مصرف این میزان نخود تولیدی را ندارد، از همین رو ممنوعیت صادرات منجر به کاهش بیش از پیش قیمت نخود و زیان کشاورزان خواهد شد. البته این تصمیم سوء تنها بر جامعه کشاورز تأثیرگذار نیست بلکه تاجران را نیز دچار خسارت و زیان خواهد کرد زیرا تاجران نخود سال‌ها برای بدست آوردن بازارهای صادراتی این محصول تلاش و هزینه کردند و با این گونه تصمیم‌های نادرست، فرصت‌های جهانی را از دست داده و تاجران کشورهایی نظیر روسیه، ترکیه و هند جایگزین آن‌ها خواهند شد. از طرفی کل میزان تولید نخود ایران سالانه ۳۰۰هزار تن است در حالی که کشوری مثل هند سالانه ۹میلیون تن تولید نخود دارد اما این کشور نخود درشت خود را با قیمت بالا صادر می‌کند و در مقابل نیاز داخلی خود را با قیمت ارزان‌تر و از طریق واردات تأمین می‌کند.
وی خاطرنشان می‌کند: باز بودن پنجره صادرات و مزیت رقابتی سبب می‌شود کشاورزان محصول خود را با قیمت بهتری به فروش رسانده و انگیزه آن‌ها برای تولید سال آینده افزایش پیدا کند. به عبارتی این طور نیست که به محض باز شدن پنجره صادرات قیمت نخود دو برابر شود زیرا سال گذشته ۸۸هزار تن و سال ۱۴۰۲ حدود ۹۷هزار تن صادرات نخود صورت گرفت ولی در بازار داخلی علاوه بر اینکه کمبودی احساس نشد بلکه روند قیمتی هم نسبت به تورم موجود و قیمت سایر کالاها تغییر قابل محسوسی نداشت.
کرمانشاه قطب نخود ایران
مرادی میانگین سالانه تولید و سطح زیر کشت نخود در کشور را حدود ۲۷۰ تا ۳۰۰هزار تن اعلام و ۳۵درصد از این میزان تولید را متعلق به استان کرمانشاه می‌داند که به عنوان قطب نخود ایران شناخته می‌شود و این گونه تصمیم‌های اشتباه تأثیر مستقیمی بر اقتصاد مردم این استان خواهد گذاشت.وی از جمله استان‌های دیگر که در این زمینه بیشترین سطح زیر کشت را دارند به لرستان، آذربایجان شرقی و غربی و کردستان اشاره می‌کند و معتقد است: نخود یکی از محصولاتی است که در کشتزارهای دیم و جایگزین کشت غلات است و بیشتر خرده‌مالک‌های دیم‌کار به سمت کاشت این محصول سوق داده می‌شوند و برداشت این محصول تا انتهای مرداد ماه در استان‌های سردسیر ادامه دارد. رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی کرمانشاه در ادامه گفت‌وگو می‌افزاید: به دلیل اینکه سال گذشته وضعیت قیمتی این محصول تا حدودی مناسب و پاسخگوی هزینه‌های تولید بود سطح زیر کشت آن در سال جاری افزایش پیدا کرد و از آنجا که برداشت این محصول هنوز به پایان نرسیده و تا انتهای مرداد ماه ادامه دارد نمی‌توان آمار دقیق محصول تولیدی امسال را اعلام کرد اما برآورد می‌شود میزان تولید دست‌کم به اندازه سال‌های گذشته باشد. مرادی سرانه مصرف نخود برای هر نفر در کشور را حدود ۲کیلوگرم در سال اعلام کرده و می‌گوید: در حال حاضر هر کیلو نخود بسته به نوع آن ۸۰ تا ۹۰هزار تومان از کشاورز خریداری می‌شود و در کارخانه‌ها بوجاری و دسته‌بندی آن‌ها صورت گرفته و خاک، چوب و... محصول گرفته می‌شود و سپس بنکداران هر کیلو را ۱۰۰ تا ۱۱۰هزار تومان به بازار عرضه می‌کنند. وی درباره هزینه تمام شده یک کیلو نخود نیز اذعان می‌کند: با توجه به اینکه راندمان تولید در هکتار پایین است از لحاظ اقتصادی و با توجه به کاهش قیمتی که در هفته‌های اخیر برای این محصول رخ داده است سود آنچنانی برای کشاورز ندارد زیرا نسبت به تورم موجود و قیمتی که سایر محصولات دارند قیمت نخود بسیار پایین است. با این حال میانگین تولید در مزارع سنتی برای هر هکتار ۴۷۰کیلو است که با احتساب قیمت هر کیلو ۱۰۰هزار تومان، یک هکتار سطح زیر کشت نخود ۴۷میلیون تومان برای کشاورز درآمد به دنبال دارد که ۶۰درصد این مبلغ صرف هزینه‌های جانبی نظیر بذر، نیروی کار و... می‌شود.