زهرا وجدانی: در سال‌های اخیر حکمرانی شهری در کلان‌شهر‌هایی مانند تهران با فشار‌های فزاینده‌ای از جنس رشد جمعیت، آلودگی هوا، ناکارآمدی حمل‌ونقل عمومی و افت اعتماد عمومی روبه‌رو بوده است؛ موضوعاتی که مدیریت شهری را ناگزیر به جست‌وجوی راه‌حل‌هایی فناورانه و ساختارمند کرده‌اند. در چنین بستری، مفاهیمی، چون شهر هوشمند و خدمات دیجیتال شهری نه به‌عنوان انتخاب، بلکه به‌عنوان ضرورتی اجتناب‌ناپذیر مطرح شده‌اند.
رونمایی از فاز دوم سامانه هوشمند تاکسی برخط شهرزاد را باید در همین چارچوب تحلیل کرد؛ تلاشی برای دیجیتالی‌سازی یک حوزه سنتی و پرچالش مانند تاکسیرانی، با هدف بهبود کیفیت خدمات، افزایش شفافیت و بازتعریف رابطه میان شهروند، شهرداری و زیرساخت حمل‌ونقل. اما پرسش اینجاست که این اقدامات تا چه اندازه به اهداف اصلی خود نزدیک شده‌اند؟ آیا الزامات اجرایی، مشارکت ذی‌نفعان و زیرساخت‌های فنی به‌درستی در نظر گرفته شده‌اند؟
در این گزارش ضمن مرور سخنان مسئولان شهری در مراسم رونمایی به بررسی جزئیات فنی و اجرایی سامانه شهرزاد، ظرفیت‌ها، چالش‌ها و رویکرد آن در مسیر هوشمندسازی حمل‌ونقل شهری می‌پردازیم.
به گزارش برنا، مدیرعامل سوپراپلیکیشن شهرزاد در مراسم رونمایی از رونمایی سامانه نوین تاکسی برخط شهرزاد که در کارخانه نوآوری گفت‌و‌گو برگزار شد، از آغاز فاز دوم تاکسی‌های برخط شهرزاد خبر داد و هدف این اقدام را ارائه خدمات نوین و هوشمند در حوزه حمل‌ونقل شهری اعلام کرد.
۲۵ سرویس شهری در یک سوپر اپلیکیشن
احمد خورشیدی در این مراسم با اشاره به مأموریت اصلی این اپلیکیشن گفت: هدف اصلی شهرزاد، تداوم و توسعه خدمات شهرداری تهران در بستر دیجیتال است. در حال حاضر، شهرزاد به عنوان درگاه واحد خدمات شهری، میزبان ۲۵ سرویس فعال از معاونت‌ها و شرکت‌های مختلف شهرداری است.
نظارت هوشمند بر ۸۰ هزار تاکسی
وی ادامه داد: با دستور مستقیم شهردار تهران، پلتفرمی برای نظارت بر ۸۰ هزار تاکسی فعال شهر طراحی شد، چرا که پیش از این، سامانه‌ای کارآمد و روزآمد برای این منظور وجود نداشت. نسخه جدید تاکسی‌های هوشمند شهرزاد، با رویکردی نوین به‌صورت برخط و هوشمند فعالیت خود را آغاز کرده است.
استقبال گسترده رانندگان از تاکسی هوشمند
خورشیدی با بیان اینکه در کمتر از ۲۴ ساعت از آغاز به‌کار سامانه تاکسی برخط، بیش از ۶ هزار راننده در این بستر ثبت‌نام کرده‌اند، گفت: میزان کل رانندگان ثبت‌نام‌شده تا این لحظه به بیش از ۴۴ هزار نفر رسیده که نشان‌دهنده نیاز بالای رانندگان به چنین پلتفرمی است.
ویژگی‌ها و مزایای سامانه برای رانندگان
وی در ادامه به مزایای این سامانه برای رانندگان اشاره کرد و گفت:
• کمیسیون پایین بین ۱ تا ۳ درصد بر اساس عملکرد
• امکان استفاده از بیمه تأمین اجتماعی در صورت تصویب
• دسترسی به سرویس‌های اولویت‌دار مانند مدارس، معلولان و بانوان
• رابط کاربری ساده و آموزش‌پذیر
• مانیتورینگ زنده و تحلیل رفتار رانندگان توسط شهرداری
خدمات منصفانه و هوشمند برای مسافران
خورشیدی استفاده از تاکسی‌های برقی را یکی از مزیت‌های مهم این سامانه برای مسافران دانست و گفت: تاکسی‌های برقی علاوه بر زیبایی و نوآوری، نقش مهمی در کاهش آلودگی هوای پایتخت ایفا می‌کنند. همچنین ساختار قیمت‌گذاری شفاف و منصفانه این سامانه، مبتنی بر استاندارد‌های روز جهانی طراحی شده است.
هم‌افزایی خدمات شهری در پلتفرم واحد
مدیرعامل شهرزاد تاکید کرد: این اپلیکیشن تنها محدود به حمل‌ونقل شهری نیست، بلکه بستر مشترکی برای هم‌افزایی کلیه خدمات شهری است. ما تلاش می‌کنیم با تعریف یک هویت جدید برای حکمرانی شهری دیجیتال، زمینه مشارکت شهروندان و جوانان متخصص را در تحقق شهر هوشمند فراهم کنیم.
توسعه نسخه‌های جدید اپلیکیشن
وی همچنین از توسعه نسخه‌های جدید شهرزاد خبر داد و اعلام کرد: نسخه اینترنتی این اپلیکیشن به‌زودی به‌روزرسانی می‌شود و این فرایند به‌تدریج برای ۱.۵ میلیون کاربر راننده و مسافر گسترش خواهد یافت.
الگوبرداری از مدل‌های موفق جهانی
این فعال فناور با اشاره به تجربه‌های جهانی در حوزه تاکسی‌های هوشمند گفت: در جهان سه مدل اصلی برای حکمرانی بر صنعت تاکسی وجود دارد: مدل‌های کاملاً دولتی مانند استانبول، دبی و سئول؛ مدل‌های مشارکتی میان شهرداری و بخش خصوصی؛ و مدل‌های تنظیم‌گری داده‌محور. هیچ کلان‌شهری، صنعت تاکسی را به حال خود رها نکرده است. ما نیز در شهرداری تهران باید با رویکردی فعال و مسئولانه وارد این عرصه شویم.
نقش شرکت دانش‌بنیان در توسعه فنی
وی با اشاره به همکاری با شرکت دانش‌بنیان امگا برای طراحی و توسعه زیرساخت‌های فنی پروژه، تأکید کرد: با توجه به قدمت ناوگان تاکسیرانی تهران و چالش‌های ساختاری آن، ایجاد یک پلتفرم مستقل توسط شهرداری امری ضروری بود. هدف ما ارائه خدماتی ایمن، منصفانه و در دسترس برای تمام اقشار شهر، به‌ویژه مناطق کمتر برخوردار است.
بهره‌گیری از ظرفیت جوانان در مسیر تحول
خورشیدی با تأکید بر نقش جوانان در تحول شهری گفت: با تکیه بر تیمی جوان و متخصص، مرحله جدیدی از خدمت‌رسانی آغاز شده است. تلاش داریم با رویکردی مبتنی بر امید، بستری برای بروز خلاقیت و نوآوری در عرصه خدمات شهری فراهم کنیم.
علیرضا زاکانی شهردار تهران در این مراسم با تشریح چهار محور اصلی تحول در حکمرانی شهری گفت: نخستین تحول، تحول کالبدی شهر است. تهران به‌عنوان خانواده‌ای بزرگ، باید ساختاری پایدار داشته باشد؛ این در حالی است که بیش از ۵۰ درصد ساختمان‌ها ناپایدار هستند و باید این روند تغییر کند. تحول دوم، تحول نرم است که از مسیر مشارکت مردم و استفاده از ادبیات نو برای ارائه خدمات شهری تحقق می‌یابد. تحول سوم، تحول مدیریتی است که با شفافیت و نگاه پیش‌برنده باید زمینه خدمت‌رسانی واقعی به مردم را فراهم کند؛ و نهایتاً، تحول چهارم، تحول فناورانه است که محور آن حرکت شهر به‌سوی هوشمندسازی زیرساخت‌ها و خدمات شهری است.
زاکانی با اشاره به زحمات ۸۰ هزار راننده تاکسی پایتخت اظهار داشت: در سال‌های گذشته، این قشر مهم از حمایت کافی برخوردار نبودند. اکنون با راه‌اندازی این سامانه هوشمند، تلاش ما بر آن است که هم سطح معیشت رانندگان بهبود یابد و هم کیفیت خدمات حمل‌ونقل عمومی ارتقا پیدا کند.
وی افزود: نخستین ویژگی سامانه جدید، به‌روزرسانی سبد خدمات به شهروندان است تا از ظرفیت کامل ناوگان تاکسیرانی استفاده شود. در این طرح، هرچه تعداد سفرهای روزانه تاکسیرانان افزایش یابد، سهم کارمزدی شهرداری کاهش می‌یابد.
پلی میان فناوری اعتماد عمومی و کرامت شغلی
در ادامه این مراسم، شادی مالکی مدیرعامل سازمان تاکسیرانی تهران با تأکید بر نقش حیاتی فناوری اطلاعات در مدیریت شهری گفت: در عصر حاضر، اطلاعات و ارتباطات پایه و اساس اداره شهر‌ها هستند. بدون بهره‌گیری از نظام هوشمند، امکان پاسخ‌گویی مؤثر به نیازهای متنوع شهروندان وجود ندارد.
وی با اشاره به پشتوانه پژوهشی سامانه شهرزاد افزود: این پلتفرم حاصل ماه‌ها مطالعه، برنامه‌ریزی، مشورت با نخبگان و تعامل نزدیک با تاکسیرانان پرتلاش تهران است. شهرزاد صرفاً یک ابزار دیجیتال نیست، بلکه پلی است میان فناوری، اعتماد عمومی، کرامت شغلی و بهره‌وری سازمانی.
مالکی هدف اصلی اجرای این طرح را ارتقای کیفیت خدمات حمل‌ونقل، رضایت شهروندان و بهبود وضعیت معیشتی رانندگان دانست و گفت: کاهش نرخ کارمزدها، امنیت شغلی، اعطای پاداش عملکردی و صیانت از جایگاه تاکسیرانان از مهم‌ترین ویژگی‌های این سامانه است.
به گفته وی فاز نخست این طرح در اسفند سال گذشته در خطوط تاکسیرانی ثابت اجرا شده و منجر به ایجاد سامانه‌ای برای نظارت هوشمند، شفاف‌سازی کرایه‌ها و افزایش انگیزه رانندگان برای فعالیت در ساعات اوج ترافیک شد. در فاز نهایی که اکنون به بهره‌برداری رسیده تاکسی‌های گردشی نیز به سامانه متصل شده‌اند و خدماتی نظیر تاکسی ویژه بانوان، سالمندان، کودکان، سرویس مدارس و سرویس‌های مدارس استثنایی به آن افزوده شده است.
حرکت به‌سوی اقتدار فناورانه پایتخت
محسن هرمزی معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران نیز در این مراسم با اشاره به رویکرد مدیریت شهری در سه سال گذشته گفت: حمل‌ونقل همواره در صدر اولویت‌های شورای شهر تهران قرار داشته است. با توجه به چالش‌هایی، چون آلودگی هوا و حجم بالای سفرهای درون‌شهری، مسیر حرکت به سمت هوشمندسازی ناوگان حمل‌ونقل به‌درستی ترسیم شده است.
وی با تأکید بر اینکه فناوری‌های نوین صرفاً ابزار جابه‌جایی نیستند، افزود: این فناوری‌ها بازتابی از آینده‌نگری و برنامه‌ریزی کلان مدیریت شهری‌اند. سامانه شهرزاد نمونه‌ای موفق از این رویکرد فناورانه است و می‌تواند الگویی برای دیگر کلان‌شهر‌ها باشد.
هرمزی تصریح کرد: با اجرای این سامانه، دسترسی شهروندان به تاکسی سریع‌تر، ایمن‌تر و مطمئن‌تر خواهد شد. همچنین ارتباط مستقیم میان راننده و مسافر که از طریق این اپلیکیشن برقرار می‌شود، باعث افزایش سلامت سفر، کاهش تردد‌های غیرضروری و بهبود اعتماد عمومی خواهد شد.
مراسم رونمایی از سامانه نوین تاکسی برخط شهرزاد شنبه ۴ مردادماه ۱۴۰۴ با حضور جمعی از مدیران ارشد شهری در کارخانه نوآوری گفت‌و‌گو برگزار شد. در این مراسم علیرضا زاکانی شهردار تهران، شادی مالکی مدیرعامل سازمان مدیریت و نظارت بر تاکسیرانی تهران، مهدی چمران رئیس شورای اسلامی شهر تهران، پرویز سروری نایب‌رئیس شورای شهر، محسن هرمزی معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران و احمد خورشیدی مدیرعامل سامانه شهرزاد حضور داشتند.
روایت متعادل از دستاوردها و پیش‌شرط‌های موفقیت
سامانه هوشمند شهرزاد را می‌توان گامی در مسیر به‌روزرسانی خدمات حمل‌ونقل شهری با تکیه بر ابزارهای فناوری اطلاعات دانست؛ تلاشی برای هم‌افزایی میان نیازهای شهروندان، دغدغه‌های معیشتی رانندگان و ضرورت شفاف‌سازی مدیریت شهری. آمارهای اولیه از مشارکت قابل‌توجه رانندگان و توسعه خدمات قابل‌دسترسی برای گروه‌های خاص از جمله بانوان و افراد کم‌توان، حاکی از پتانسیل مثبت این سامانه در ارتقای تجربه سفرهای شهری است.
با این حال تحقق اهداف بلندمدت این طرح وابسته به چند عامل کلیدی است: تداوم حمایت نهادی، توسعه زیرساخت‌های فنی، شفاف‌سازی عملکرد سامانه برای عموم، و توجه به بازخوردهای واقعی کاربران. اگرچه نمی‌توان از این سامانه به‌عنوان راه‌حل نهایی برای تمام چالش‌های حمل‌ونقل شهری یاد کرد اما می‌توان آن را آغاز مسیری دانست که در صورت تداوم اصلاحات، مشارکت ذی‌نفعان و پایش مستمر عملکرد، می‌تواند به الگویی بومی و قابل‌اتکا برای حکمرانی دیجیتال در شهر تهران تبدیل شود.
انتهای پیام/