رئیس پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات در حاشیۀ رویداد نقش تنظیم گری ۵G-AIOT در توسعۀ اقتصاد دیجیتال گفتگویی اختصاصی با خبرنگار فناوری آناتک داشت که شرح آن را در ادامه می‌خوانید.

خبرنگار آناتک: باتوجه به نام رویداد (نقش تنظیم‌گری 5G-AIOT در توسعۀ اقتصاد دیجیتال) چه نقشی برای پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات در این حوزه در نظر گرفته شده است؟

رئیس پژوهشگاه ارتباطات: اعتبارسنجی و محور قرار گرفتن در موضوع آزمایشگاه‌های مرجع نقشی است که پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات در این زمینه بر عهده دارد. طی نشست‌هایی که برگزار کردیم، موارد مورد نیاز برای تکمیل صنایع احصاء شد تا اعتماد صنایع برای رجوع به این آزمایشگاه‌ها جلب شود.

پژوهشگاه‌ها در استانداردسازی آزمایشگاه‌های دو حوزۀ هوش مصنوعی و اینترنت اشیاء نقش محوری بر عهدۀ پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات گذاشته شده است. مشاورۀ پژوهشی با کمک گروه‌های تخصصی حاضر در پژوهشگاه نقش دیگری است که ما امکان ایفا کردن آن را داریم. مشارکت در سرمایه‌گذاری توسعۀ محصولات مورد نیاز در این صنایع دیگر امکانی است که پژوهشگاه توان اجرای آن را دارد. پژوهشگاه زیرساخت آزمایشگاهی، نیروی متخصص و منابع مورد نیاز برای این کار را دارد.

پژوهشگاه اتاق فکر وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات محسوب می‌شود. به همین جهت ما این امکان را داریم که همۀ افراد مؤثر در این حوزه را کنار هم جمع کنیم تا چالش‌های احتمالی به طور کامل مطرح و بررسی شده و راهکار آن‌ها هم ارائه شود.

خبرنگار آناتک: پژوهشگاه برای عمل به نقش محوری خود در موضوع مرجعیت آزمایشگاه قصدی برای استفاده از ظرفیت بخش خصوصی هم دارد؟ این استفاده چگونه رقم خواهد خورد؟

رئیس پژوهشگاه ارتباطات: بخش خصوصی و اپراتورها ظرفیت پژوهشگاه را دیده‌اند، از طرفی گروهی از آن‌ها که امکان سرمایه‌گذاری دارند، اعلام کرده‌اند که جایی که پژوهشگاه برای تکمیل زنجیرۀ خود نیاز به سرمایه‌گذاری دارد، حاضر به مشارکت هستند. اگر توسعۀ و سرمایه‌گذاری کافی برای تکمیل و استانداردسازی زیرساخت آزمایشگاهی اتفاق نیافتد، کارفرماها هم به طور طبیعی برای استفاده از محصول اعتماد کافی را پیدا نخواهند کرد.

وزارت ارتباطات درزمینۀ تکمیل زیرساخت‌های آزمایشگاهی برنامه دارد. ما در پژوهشگاه البته در کنار ظرفیت خود از امکانات و توانایی بخش خصوصی هم استفاده می‌کنیم و تلاش داریم تا موازی کاری اتفاق نیافتد آزمایشگاهی که در بخش خصوصی وجود داشته باشد، ما در یک کار موازی مشابه آن را در بخش دولتی ایجاد نمی‌کنیم.

پزوهشگاه آزمایشگاه مرجع است و ظرفیت همۀ آزمایشگاه‌های سطح کشور که توان نقش‌آفرینی در این عرصه را دارند، مورد استفاده قرار خواهد گرفت.

خبرنگار آناتک: آیا پژوهشگاه برای کار با آزمایشگاه به صورت انحصاری با چند مجموعۀ خاص کار می‌کند؟

وزارت ارتباطات چند سال قبل برای اینکه نیازها و درخواست‌های بخش را تأمین کند، چند مجموعه را به خصوص در دانشگاه‌ها مورد حمایت قرار داد تا آزمایشگاه‌های استاندارد و مناسبی را عملیاتی کنند. آزمایشگاه EMC دانشگاه امیرکبیر، آزمایشگاه آنتن دانشگاه تهران؛ آزمایشگاه دانشگاه شریف یا دانشگاه تهران از جملۀ آن‌ها بودند.

این مجموعه‌ها در حال حاضر به استاندارد سازی تجهیزات موردنیاز زیست‌بوم کمک می‌کنند. البته در فرآیند تخصیص پروژه و کار به آن‌ها ما نقشی نداریم، خود آزمایشگاه‌ها به طور مستقیم با مجموعه‌های مختلف مذاکره کرده و کار می‌گیرند.

وزارت ارتباطات البته امکان توسعۀ همۀ آزمایشگاه بخش را ندارد، شاید وظیفه‌اش هم چنین چیزی نیست. این کمکی به زیست‌بوم بود. ما در وهلۀ اول روی توسعۀ 13 مجموعۀ آزمایشگاه سرمایه‌گذاری کردیم. در وهلۀ بعد پژوهشگاه یک مرحله سرمایه‌گذار دیگر نیز روی 5 آزمایشگاه فعال‌تر از جمله آزمایشگاه آنتن دانشگاه تهران،  EMC دانشگاه امیرکبیر، شبکۀ شریف، فیبر کرمان و... انجام داد.

بنابراین پژوهشگاه با یک آزمایشگاه خاص کار نمی‌کند. تاکنون هم رویه به این شکل بوده است که پژوهشگاه آزمایش‌های ارجاعی از سوی بخش را براساس توانایی خود انجام می‌داده است اما بعد از این که نقش آزمایشگاه مرجع را بر عهده خواهد داشت، مجوزهای لازم را برای آزمایشگاه‌هایی که اعلام آمادگی کنند، دریافت خواهیم کرد و موضوع استانداردسازی را کنار آن‌ها دنبال خواهیم کرد.

خبرنگار آناتک: اگر آزمایشگاهی با شما به عنوان آزمایشگاه مرجع کار نکند و متصل نشود اما امکان بررسی تجهیزات را داشته باشد، به طور جداگانه امکان صدور تأییدیه مرتبط برای تجهیزات زیست‌بوم را خواهد داشت؟

رئیس پژوهشگاه ارتباطات:: در این خصوص مشکلی وجود ندارد.ممکن است کارفرمایی فقط بررسی و نظر کارشناسی پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات را قبول داشته باشد و کار را به ما ارجاع دهد، در این صورت پژوهشگاه هم به کمک شبکۀ آزمایشگاه‌های همکار کار را پیش خواهد برد. ولی اگر کارفرمایی کار خو.د را به آزمایشگاهی خارج از این چرخه واگذار کند و تأییدیۀ آن را قبول داشته باشد، مشکلی نیست.

خبرنگار آناتک: اگر آزمایشگاهی قصد پیوستن به گروه آزمایشگاه‌های تحت مرجعیت شما را داشته باشد، باید کار خاصی انجام دهد؟

رئیس پژوهشگاه ارتباطات: ما در حوزه‌هایی که در چرخۀ کاری خود نیاز داریم، برای پیوستن آزمایشگاه‌های همکار در فواصل زمانی مورد نیاز فراخوان صادر می‌کنیم.قبلاً فرآیند این شکلی بود که ما آزمایش‌های مورد نیاز را به طور مستقیم انجام می‌دادیم اما الان که موضوع آزمایشگاه مرجع شروع شده است، فراخوان‌های دوره‌ای را در فواصل زمانی مورد نیاز در کانال‌های اطلاع‌رسانی پژوهشگاه اطلاع‌رسانی خواهیم کرد.

خبرنگار آناتک: در رویداد نقش تنظیم‌گری 5G-AIOT بنای مطالعه تجربیات کشورهای خاصی را داشتید؟

رئیس پژوهشگاه ارتباطات: مطالعات زیادی از سال 1394 به این سو توسط بخش‌های مختلف مانند پژوهشگاه، اپراتورها، سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، صنایع و... انجام شده است. رویدادهایی از این دست بیشتر به نوعی با هدف جمع‌بندی مطالعات و راهکاریابی برگزار می‌شود.

خبرنگار آناتک: تکیۀ اصلی پژوهشگاه برای ایفای نقش خود بر بودجۀ دولتی خواهد بود یا موضوع درآمدزایی هم در پیشبرد امور پژوهشگاه مطرح است؟

رئیس پژوهشگاه ارتباطات: به ما گفته شده است که بروید جذب سرمایه‌گذاری انجام دهید. پژوهشگاه بودجۀ دولتی زیادی ندارد. باید بیشتر درآمد اختصاصی داشته باشد، سرمایه‌گذار جذب کند و درآمد از محل خدمات خود داشته باشد.

خبرنگار آناتک: این درآمدزایی فقط از طریق مشارکت با بخش دولتی خواهد بود یا امکان هم‌افزایی با بخش خصوصی هم وجود دارد؟

پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات: منعی برای مشارکت با بخش خصوصی وجود ندارد. پژوهشگاه ارتباطات با توجه به اینکه ذیل وزارت ارتباطات مدیریت می‌شود، ملزم به تأمین نیازهای این مجموعه است اما ملی محسوب شدن پژوهشگاه ارتباطات سبب می‌شود که برای تفاهم و همکاری با سایر دستگاه‌ها نیز منعی نداشته باشد.