جوان آنلاین: جلسه شورای راهبری کوانتوم روز سه‌شنبه با حضور رئیس دولت چهاردهم و مسئولان معاونت علمی و فناوری برگزار شد. در این نشست، پزشکیان بر لزوم تسریع در حرکت کشور در عرصه فناوری کوانتوم تأکید کرد و خواستار تسریع در تدوین سند توسعه فناوری کوانتوم شد. وی از معاونت علمی و فناوری خواست حداکثر ظرف دو ماه، سندی جامع برای تعیین نقش و جایگاه دولت در حمایت از این فناوری و برنامه‌ریزی برای توسعه آن ارائه کند. اما چرا فناوری کوانتوم تا این حد اهمیت دارد و چه نقشی می‌تواند در تحول اقتصادی کشور ایفا کند؟
فناوری کوانتوم به‌عنوان یکی از مهم‌ترین و تحول‌آفرین‌ترین فناوری‌های نوظهور در قرن حاضر، توانسته است تأثیرات قابل‌توجهی در بخش‌های مختلف اقتصادی، امنیتی و حتی اجتماعی ایجاد کند. از محاسبات کوانتومی گرفته تا ارتباطات کوانتومی، این فناوری پتانسیل بی‌نظیری برای دگرگون کردن روند‌های اقتصادی، مالی و صنعتی دارد. به ویژه در زمینه‌هایی نظیر رمزنگاری داده‌ها، پردازش اطلاعات، تقویت زیرساخت‌های دیجیتال و امنیت سایبری، فناوری کوانتوم می‌تواند به یکی از ارکان اصلی پیشرفت و توسعه کشور‌ها تبدیل شود.
ظرفیت‌های اقتصادی فناوری کوانتوم
در دنیای امروز که رقابت برای پیشی گرفتن در عرصه فناوری‌های نوین به اوج خود رسیده است، کشور‌های پیشرفته به خوبی می‌دانند که فناوری کوانتوم می‌تواند مسیر‌های جدیدی برای توسعه اقتصادی ایجاد کند. فناوری کوانتوم با ارائه راه‌حل‌های نوین در پردازش داده‌ها، شبیه‌سازی‌های پیچیده و رمزنگاری، به یکی از مهم‌ترین ابزار‌ها برای توسعه زیرساخت‌های دیجیتال تبدیل شده است. این موضوع به‌ویژه برای کشور‌هایی نظیر ایران که در حال توسعه زیرساخت‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات هستند، می‌تواند فرصت‌های بزرگ اقتصادی به‌دنبال داشته باشد.
در حوزه مالی، بانکداری و سرمایه‌گذاری، فناوری کوانتوم می‌تواند با ارائه روش‌های نوین و ایمن‌تر برای پردازش تراکنش‌ها به ارتقای امنیت و کارایی سیستم‌های مالی کمک کند. علاوه بر این کوانتوم به‌عنوان ابزاری قدرتمند در پردازش داده‌های کلان (Big Data) و هوش مصنوعی می‌تواند به تحول در صنایع مختلف از جمله تولید، کشاورزی و انرژی کمک کند. برای مثال، در صنعت داروسازی و شیمی، کوانتوم می‌تواند به شبیه‌سازی‌های پیچیده‌ای برای کشف دارو‌ها و مواد جدید منجر شود که به تحول در بخش سلامت کمک خواهد کرد.
تربیت نیروی انسانی متخصص، کلید توسعه فناوری کوانتوم
یکی از مهم‌ترین ارکان برای بهره‌برداری از پتانسیل‌های اقتصادی فناوری کوانتوم، تربیت نیروی انسانی متخصص و توانمند در این حوزه است. همان‌طور که تأکید می‌شود «تربیت نیروی انسانی متخصص در این زمینه باید متمرکز بر چند دانشگاه برتر و مراکز تحقیقاتی تخصصی باشد.» این تمرکز می‌تواند به‌عنوان بستری مناسب برای شکل‌گیری یک اکوسیستم علمی و تحقیقاتی کارآمد در ایران عمل کند و زمینه را برای توسعه فناوری کوانتوم در سطح جهانی فراهم آورد.
تربیت نسل جدیدی از پژوهشگران و متخصصان در زمینه کوانتوم می‌تواند به شکل‌گیری یک صنعت فناوری پیشرفته در کشور منجر شود. این موضوع نه تنها موجب رشد علمی و تحقیقاتی در ایران خواهد شد، بلکه فرصت‌های شغلی جدیدی را در صنعت فناوری کوانتوم ایجاد خواهد کرد که در نهایت به رونق اقتصادی و کاهش نرخ بیکاری کمک می‌کند. به‌علاوه، این نیروی انسانی متخصص می‌تواند به‌عنوان نیروی متخصص در سایر صنایع کشور نیز به کار گرفته شود و تحولات بزرگی در سایر بخش‌ها ایجاد کند.
سیاستگذاری و برنامه‌ریزی دقیق، گام‌های عملی دولت برای حمایت از فناوری کوانتوم
برای تحقق هدف‌های بلندمدت در حوزه فناوری کوانتوم، دولت باید سیاستگذاری‌های دقیق و مناسبی را در دستور کار قرار دهد. یکی از اقداماتی که دولت باید به سرعت آن را انجام دهد، شناسایی و تقویت ظرفیت‌های داخلی در زمینه فناوری کوانتوم است. دولت باید ابتدا با بررسی دقیق وضعیت کنونی، ظرفیت‌های علمی و پژوهشی و همچنین منابع موجود در این حوزه، زمینه‌های مناسب برای پیشرفت فناوری کوانتوم را شناسایی و بر اساس آنها نقشه راهی برای توسعه این فناوری طراحی کند.
همچنین همکاری میان نهاد‌های مختلف دولتی، دانشگاه‌ها و بخش خصوصی در زمینه توسعه فناوری کوانتوم می‌تواند به‌عنوان یکی از ارکان اصلی در این مسیر محسوب شود. در این میان، سازمان‌های دولتی و نهاد‌های آموزشی باید همگام با صنایع مختلف برای تربیت نیروی انسانی متخصص و ایجاد فرصت‌های شغلی در این حوزه برنامه‌ریزی کنند. تدوین سند جامع توسعه فناوری کوانتوم که به‌عنوان یک نقشه راه برای آینده این حوزه عمل خواهد کرد، می‌تواند نقش مهمی در تعیین اولویت‌ها، تخصیص منابع و جذب سرمایه‌گذاری در این زمینه ایفا کند.
فناوری کوانتوم از چالش‌ها تا فرصت‌های اقتصادی
با وجود تمامی فرصت‌ها و پتانسیل‌هایی که فناوری کوانتوم به همراه دارد، چالش‌هایی نیز در مسیر توسعه این فناوری وجود دارد. یکی از این چالش‌ها نیاز به سرمایه‌گذاری کلان در این حوزه است. از آنجایی که فناوری کوانتوم هنوز در مراحل اولیه خود قرار دارد، برای تحقیقات و توسعه آن نیاز به منابع مالی قابل توجهی است. علاوه بر این همگام با توسعه فناوری در سطح جهانی، ایران باید سیاست‌هایی را اتخاذ کند که از یکسو از ظرفیت‌های داخلی به‌خوبی بهره‌برداری کند و از سوی دیگر در همکاری با کشور‌ها و مؤسسات بین‌المللی به تبادل دانش و تجربیات در این زمینه بپردازد.
فناوری کوانتوم با تمامی پتانسیل‌های خود می‌تواند در آینده‌ای نه چندان دور به یکی از ارکان اصلی تحول اقتصادی ایران تبدیل شود. از آنجایی که این فناوری در بخش‌های مختلف اقتصادی مانند بانکداری، ارتباطات، صنعت و امنیت داده‌ها کاربرد دارد، بهره‌برداری صحیح و هدفمند از آن می‌تواند به توسعه پایدار کشور کمک کند. دولت باید با برنامه‌ریزی دقیق، شناسایی ظرفیت‌ها و همکاری‌های بین‌المللی، موقعیت ایران را در این فناوری نوین تثبیت و به بهره‌برداری اقتصادی آن کمک کند.