به گزارش مفدا، سنت دیدار رهبر انقلاب با دانشجویان به سال‌های اولیه انقلاب اسلامی بازمی‌گردد. امام خمینی(ره)، بنیان‌گذار جمهوری اسلامی، بر نقش جوانان و دانشجویان در حفظ انقلاب تأکید داشت و آنها را حاملان آرمان‌های انقلاب می‌دانست. این دیدارها در طول سال‌ها تکامل یافته و از جلسات کوچک و غیررسمی به گردهمایی‌های بزرگ و تأثیرگذار تبدیل شده است. امروزه این دیدارها بازتاب‌دهنده دغدغه‌ها و آرمان‌های هر نسل و ابزاری برای بسیج جوانان به سوی اهداف ملی هستند.
دیدار سالانه رهبر انقلاب اسلامی ایران با دانشجویان در ماه رمضان، فراتر از یک رویداد تشریفاتی، بخشی حیاتی از ساختار اجتماعی و حکومتی کشور است. در همین راستا این دیدار به یکی از رویدادهای مهم سالانه فرهنگی دانشجویان تبدیل شده که نقش مهمی در خط‌دهی و ترسیم مسیر پیش روی تشکل‌های دانشجویی دارد. علاوه بر ترسیم نقشه راه، این دیدار فرصتی بی‌نظیر برای دانشجویان فراهم می‌کند تا نظرات، دغدغه‌ها و آرمان‌های خود را مستقیماً با بالاترین مقام کشور در میان بگذارند.
دیدار اخیر رهبر انقلاب با دانشجویان به واسطه ماه رمضان در اوایل سال ۱۴۰۳ برگزار شد و به واسطه تحولات منطقه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بود. دانشجویان با پیشینه‌ها و دیدگاه‌های متنوع، در این دیدار حضور داشتند و بحث‌هایی گسترده و عمیق با رهبر انقلاب مطرح کردند. این دیدارها امکان سنجش نبض جامعه و توانمندسازی نسل جوان را فراهم می‌کند. این دیدار با بحث‌های متنوع درباره مسائل اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی، بر اهمیت مشارکت دانشجویان در آینده ایران تأکید داشت؛ در حالی که ایران با چالش‌های خود دست‌وپنجه نرم می‌کند، تعامل میان رهبری و جوانان، ستون اصلی استراتژی پیشرفت و ثبات کشور باقی خواهد ماند.
مهمترین مطالبه رهبر انقلاب در ابتدای سال ۱۴۰۳ از دانشجویان چه بود؟
رهبر انقلاب در این دیدار به دانشجویان تاکید کردند که «من به هیچ وجه شما را توصیه به محافظه‌کاری نمی‌کنم؛ نمی‌گویم انتقاد نکنید، دغدغه نداشته باشید، ایراد نگیرید؛ نه، به هیچ وجه توصیه‌ی بنده اینها نیست؛ توصیه‌ام این است که دقّت کنید چه میگویید؛ فکر این را بکنید که در این بیان، در این گفتار، در این نوشتار مرتکب عملی نشویم که بعد نتوانیم برایش جوابی داشته باشیم.»
طبعاً بایستی نسبت به آینده فعّال باشد، حسّاس باشد. اصرار من این است که دانشجوها به آینده نگاه کنند.
یکی از توقّعات بنده از مجموعه دانشجویی همین‌ها ست. خب ما سال‌ها است در همین جلسات مطالبی را میگوییم؛ من میبینم آن مطالب مورد توجّه شما هم قرار می گیرد؛ حالا امروز هم اشاره میکنید، در موارد دیگر هم مفصّل اشاره می شود که فلان چیز را که شما گفتید؛ بله، خیلی حرف‌ها را ما گفتیم [امّا]چقدر آن حرف‌ها دنبال شده؟ محیط دانشجویی را می گویم؛ در محیط دانشجویی چقدر آن حرف‌ها دنبال شده دیگر؟ همیشه که نمیشود به مدیران دولتی ایراد گرفت، به خودمان هم ایراد بگیریم.
امروز شما نگاه کنید، فکر کنید، برای فردا، برای آینده، هم از لحاظ نظامات ارزشی، هم از لحاظ نظامات برنامه‌ای و کاری یک تصوّر درستی، یک آینده‌ی مشخّصی ترسیم کنید، راه برای رفتن به آن آینده را مشخّص کنید و قدم‌به‌قدم حرکت کنید؛ عجله هم لازم نیست. ما هیچ احتیاجی به عجله نداریم؛ راه معمولی شماها، شما را به مقصود میرساند. مطمئنّاً پنج سال دیگر وضعیّت از امروز بهتر خواهد بود؛ یعنی تردیدی در این وجود ندارد؛ [البتّه]اگر چنانچه ما به آنچه فکر میکنیم و عرض کردم، عمل کنیم.
کار اصلی دانشجو فراگیری علم است
البتّه توجّه به این باشد که کار اصلی دانشجو درس خواندن است. کار اصلی دانشجو [فراگیری]«علم» است ــ که من حالا بعد هم اگر وقت بود به این مطلب میپردازم ــ لکن در کنار دانشجویی و کار علمی، آینده‌نگری، نگاه به جامعه، نگاه به مردم، نگاه به مشکلات، جزو وظایف حتمی دانشجو است. اگر بخواهیم این مقصود حاصل بشود، یعنی فردا بهتر از امروز بشود، بایستی برای خودمان آرمان‌های مشخّصی را تعریف کنیم. برای اینکه آرمان‌های مشخّص را پیدا کنیم و بدانیم دنبال چه باید دوید، به دنبال چه باید رفت، برای چه باید یقه‌درانی کرد و تلاش کرد، احتیاج داریم که وضعیّت خودمان را بشناسیم. اینهایی که میگویم ممکن است برای شما از لحاظ وضع خودتان، فکر خودتان، رفتار خودتان، کار تحقّق‌یافته‌ای باشد، امّا در محیط عامّ دانشجویی این‌جوری نیست؛ باید شما کاری کنید که این خواسته، این هدف، در محیط دانشجویی فراگیر بشود که حالا عرض میکنم.
اوّلاً بایستی موقعیّت و موجودیّت کنونی خودمان را درست بشناسیم. جوان دانشجوی امروز باید بداند که در یک نظام انقلابی چشم باز کرده، قد کشیده، به دانشجویی رسیده، به محیط علمی دست پیدا کرده و تا اینجا پیش آمده؛ در یک نظام انقلابی. اوّل این را باید بدانیم؛ خیلی‌ها از این غافلند.
از لحاظ علمی و فنّاوری، ببینید، بیش از چهل سال در این کشور دانشگاه بود؛ کدام فکر علمی جدید از این دانشگاهِ دوره‌ی پهلوی بیرون آمد؟ در حالی که اساتید خوبی هم داشتند. تعدادی از اساتیدشان تحصیل‌کرده‌های دانشگاه‌های معروف دنیا بودند؛ درس خوانده بودند، بلد بودند؛ دکتر حسابی بود، دکتر ریاضی بود، مرحوم مهندس بازرگان بود؛ افرادی از این قبیل، تحصیل‌کرده، خوب، بودند. از لحاظ استاد مشکلی نداشتند، امّا این دانشگاه هیچ فراورده نداشت؛ نه یک فراورده‌ی علمی داشت، نه یک پیشرفت فنّاوری و صنعتی داشت، نه یک فکر جدیدِ مدیریّتی برای کشور ارائه کرد. وضع علمی و فرهنگیِ این دانشگاه، این بود. این مطلب که امکان ندارد ایرانی به فنّاوری‌های بالا و دقیق دست پیدا کند، جزو بدیهیّات بود؛ جزو مسلّمات بود که ایرانی قادر نیست به مقامات عالی علمی برسد، به خطّ مقدّم علم دست پیدا کند.
به نظر من جمهوری اسلامی می تواند آرمان‌های خودش را در ذیل دو عنوان کلّی خلاصه کند: یک عنوان عبارت است از «اداره‌ی کشور به شیوه‌ی اسلامی»؛ عنوان دوّم، «ارائه‌ی یک الگو به مردم جهان برای اداره‌ی خوب یک کشور»؛ این دو آرمان است. شما باید برای این دو آرمان تلاش کنید؛ شما باید روی این راه‌هایی که میتواند این دو عنوان کلّی را تحقّق ببخشد فکر کنید، کار کنید؛ محافل دانشجویی، نشست‌های فکری دانشجویی، مطالعات دانشجویی، ارتباطات دانشجویی با صاحب‌نظرانی که معتقد به انقلابند، باید در این جهت باشد. فکر کنید ببینید برای تحقّق این دو عنوان چه کار باید کرد، چه تلاشی باید کرد، چگونه باید تلاش کرد.
جنبه معنوی هم همین‌جور است: اخلاق، دین‌داری، تعاون، سبک زندگی اسلامی، ایثار، مجاهدت و امثال اینها؛ برای اینها هم بایستی هم فکر و نظریّه فراهم کرد، هم برنامه. البتّه نه اینکه تا حالا از این کارها نشده؛ خیلی شده، امّا همه‌ی فکرها و نظریّه‌ها و برنامه‌ها نوبه‌نو و روزبه‌روز باید جلو برود و این احتیاج دارد به کار مداوم شما. البتّه در کنار این، جامعه‌ی دانشجویی دغدغه‌مندی خودش را دارد، مطالبه‌گری خودش را دارد، انتقاد خودش را دارد، و از این قبیل؛ امّا این کارها نباید فراموش بشود.
در مورد ارائه الگو به دنیا. خب بعضی‌ها وقتی ما اسم دنیا و جوامع جهانی را می‌آوریم، لبخند میزنند که «عجب، میخواهند دنیا را آباد کنند!»؛ خب بله، چه اشکال دارد؟ اگر یک جامعه‌ای این همّت را داشته باشد، این عرضه و توان را هم داشته باشد که روی دنیا اثر بگذارد و دنیا را به سمت اصلاح پیش ببرد، چه اشکال دارد؟ این به معنای خیرخواهی برای مردم دنیا است. امیرالمؤمنین فرمود: فَاِنَّهُم صِنفان؛ این مردم دو جور هستند: اِمّا اَخٌ لَکَ فِی الدّینِ وَ اِمّا نَظیرٌ لَکَ فِی الخَلق؛ (۵) بالاخره بعضی‌ها با شما هم‌مذهبند، هم‌دینند، برادر شما هستند، بعضی‌ها هم برادر شما نیستند، امّا بالاخره انسانند، بشرند، باید خیرخواه‌شان باشید، برای آنها هم فکر کنید. چه اشکال دارد؟ ارائه‌ی الگو؛ این کار هم تا حدودی تا الان انجام گرفته. این را من قاطعاً به شما عرض بکنم: با اینکه ما در بسیاری از چیزها کم‌کاری داریم، عقب‌ماندگی داریم، امّا در این بخش هم حتماً پیشرفت داریم، کارهایی انجام گرفته، شما امروز دارید آنها را به چشم می‌بینید. شما جوان دانشجوی امروز باید بدانید که خیلی از این حوادثی که در سطح منطقه و در سطح دنیا شما را به هیجان می‌آورد و به آنها افتخار میکنید، مربوط به کشور شما است، مربوط به جامعه‌ی شما و به انقلاب شما است.
نقش دانشجو و تأثیرگذاری آن بر جامعه
رهبر انقلاب اسلامی در دیدارهای خود با دانشجویان، همواره بر نقش محوری آنها در جامعه تأکید کرده است. او دانشجویان را پیشگامان مبارزه مستمر نظام اسلامی با آنچه "نظام سلطه" می‌نامد، یعنی قدرت‌های غربی و تأثیرات جهانی آنها، می‌داند. از نظر رهبر انقلاب، دانشجویان نه‌تنها رهبران آینده، بلکه هم‌اکنون نیز بازیگران فعالی در شکل‌دهی به سرنوشت ملت هستند.
ایشان در یکی از سخنان خود اظهار داشتند: «دانشجویان در خط مقدم مبارزه نظام اسلامی با نظام سلطه قرار دارند.» این جمله نشان‌دهنده اعتقاد عمیق ایشان به نقش دانشجویان در دفاع از ارزش‌ها و اصول انقلاب اسلامی است.
علاوه بر این، رهبر انقلاب از دانشجویان می‌خواهد که نگاهی انتقادی و مطالبه‌گر نسبت به مسائل مختلف از جمله موضوعات علمی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی داشته باشند. او معتقد است که این نگاه انتقادی، هنگامی که با دیدگاهی آرمان‌گرایانه و مقاومت در برابر ناکامی‌های موقت همراه شود، میتواند تغییرات مثبتی در جامعه ایجاد کند. همچنین، ایشان بر اهمیت واقع‌گرایی و نقش فعال تشکل‌های دانشجویی انقلابی در تبیین و ترویج گفتمان انقلاب اسلامی در دانشگاه‌ها تأکید دارند.
مطالبات دانشجویان چه بود؟
دیدار سال ۱۴۰۳ به دلیل گستردگی موضوعات مطرح‌شده و عمق گفتگوها برجسته بود. دانشجویان مطالبات و دغدغه‌های خود را با صراحت بیان کردند و رهبر انقلاب نیز به آنها پاسخ داد. یکی از مطالبات اصلی دانشجویان، مشارکت بیشتر در فرایندهای تصمیم‌گیری کشور بود. آنها خواستار شنیده شدن صدای خود در مسائل سیاست‌گذاری و اداره کشور شدند و آمادگی خود را برای پذیرش نقش‌های رهبری اعلام کردند. آیت‌الله خامنه‌ای در پاسخ، بر اهمیت حضور جوانان در عرصه‌های تصمیم‌گیری تأکید کرد و از آنها خواست تا با تعمیق درک خود از مسائل کشور، خود را برای مسئولیت‌های آینده آماده کنند.
موضوع دیگری که مطرح شد، وضعیت آموزش و فضای دانشگاهی بود. دانشجویان از کیفیت آموزش، کمبود منابع و نیاز به ایجاد فضایی که تفکر انتقادی و نوآوری را تشویق کند، ابراز نگرانی کردند. رهبر انقلاب در پاسخ گفتند: «ستون اصلی دانشگاه، دانش است و مهمترین وظیفه جامعه دانشگاهی، تربیت دانشمند، تولید علم و هدایت دانشمندان و دانش به مسیر درست است.» این سخن نشان‌دهنده دیدگاه ایشان درباره دانشگاه‌ها به‌عنوان مراکز تعالی است که باید به پیشرفت علمی و فکری کشور کمک کنند.
چالش‌های اقتصادی نیز از موضوعات مهم بود. دانشجویان درباره بیکاری، تورم و تأثیر تحریم‌ها صحبت کردند و خواستار اصلاحات اقتصادی و حمایت بیشتر از کارآفرینان جوان شدند. آیت‌الله خامنه‌ای ضمن اذعان به این مشکلات، بر ضرورت خوداتکایی و تاب‌آوری تأکید کرد و از دانشجویان خواست تا با تمرکز بر اقتصاد دانش‌بنیان و نوآوری، به رفع موانع اقتصادی کمک کنند.
عدالت اجتماعی و مبارزه با فساد نیز از دغدغه‌های مطرح‌شده بود. دانشجویان خواستار شفافیت و پاسخگویی بیشتر شدند. رهبر انقلاب با تأیید اهمیت این موضوع، بر تعهد خود به عدالت و حاکمیت قانون تأکید کرد و از همه شهروندان، از جمله دانشجویان، خواست تا در ترویج صداقت و پاسخگویی نقش داشته باشند.موضوعات زیست‌محیطی مانند تغییرات اقلیمی، کمبود آب و تخریب محیط‌زیست نیز مطرح شد. دانشجویان خواستار سیاست‌های توسعه پایدار شدند و آیت‌الله خامنه‌ای ضمن جدی دانستن این مسائل، از دانشجویان دعوت کرد تا در فعالیت‌های زیست‌محیطی مشارکت کنند.
وظیفه دانشجو چیست؟
رهبر انقلاب وظایف مشخصی برای دانشجویان و جامعه دانشگاهی تعریف کرده است. او معتقد است که دانشجویان باید فراتر از فعالیت‌های تحصیلی، به رشد شخصی و بهبود جامعه نیز کمک کنند. یکی از این وظایف، ترویج کتاب‌خوانی و مطالعه مداوم است. ایشان از کاهش گرایش به مطالعه در میان دانشجویان ابراز نگرانی کرده و از تشکل‌های دانشجویی خواسته‌اند تا برنامه‌هایی برای تشویق به مطالعه طراحی کنند.
همچنین، مشارکت در اردوهای جهادی، که برنامه‌های داوطلبانه برای توسعه جوامع محروم است، از دیگر وظایف مورد تأکید است. این اردوها به دانشجویان کمک می‌کند تا با واقعیت‌های کشور آشنا شوند و حس مسئولیت اجتماعی خود را تقویت کنند.رهبر انقلاب همچنین بر لزوم حفظ امید و خوش‌بینی در میان دانشجویان تأکید دارد. او از آنها می‌خواهد که به توانایی‌های کشور ایمان داشته باشند و برای تحقق اهداف انقلاب اسلامی تلاش کنند.
دیدار دانشجویان با رهبر نماد تداوم انقلاب اسلامی
به گزارش ایسنا، دیدار سالانه رهبر انقلاب با دانشجویان از چندین جهت حائز اهمیت است؛ اولاً، این دیدار نشان‌دهنده تعهد جمهوری اسلامی به تعامل با جوانان و ارزش‌گذاری به دیدگاه‌های آنها است. این فرصت مستقیم برای ارتباط با نفر اول کشور، حس مشارکت و توانمندسازی را در میان جوانان تقویت می‌کند. دوماً، این دیدار بستری است برای رهبر انقلاب تا دیدگاه‌ها و رهنمودهای خود را به دانشجویان منتقل کند. سخنرانی‌های ایشان معمولاً جهت‌گیری استراتژیک کشور و نقش دانشجویان در تحقق این اهداف را مشخص می‌کند. سوماً، مباحث مطرح‌شده در این دیدار میتواند بر سیاست‌ها و ابتکارات تأثیر بگذارد. دغدغه‌ها و پیشنهادهای دانشجویان مورد توجه مقامات قرار می‌گیرد و تلاش‌هایی برای رفع آنها صورت می‌گیرد و در آخر این دیدار ارزش نمادین دارد و نشان می‌دهد که انقلاب اسلامی فرایندی مداوم است که به مشارکت هر نسل نیاز دارد. تعامل با دانشجویان، سرمایه‌گذاری در رهبری آینده کشور و تضمین تداوم آرمان‌های انقلاب است.