فاز اول توافق آتش‌بس میان حماس و رژیم صهیونیستی قرار بود پس از طی مدت چهل روز و در یکم ماه مارس 2025 به پایان برسد اما زمانی که مهلت آن منقضی شد، صهیونیست‌ها اعلام کردند که قصد دارند مهلت فاز نخست را تمدید کنند. این مقصود با مخالفت جدی حماس مواجه شد و در مقابل، مقاماتی مانند نتانیاهو و ایال زامیر، رئیس جدید ستاد مشترک ارتش اعلام کردند که اگر حماس شرایط مطلوب صهیونیست‌ها برای توقف درگیری‌ها را نپذیرد، جنگ در نوار غزه باشدتی بیش از پیش ادامه خواهد یافت. قرار بوده از تاریخ سوم فوریه رژیم صهیونیمذاکرات بر سر شرایط فاز دوم را آغاز کند، اما به بهانه‌های مختلف این اتفاق تا ماه مارس به تعویق افتاده است.
ابو عبیدالله، سخنگوی حماس در بیانیه‌ای اعلام کرد که جنبش مقاومت اسلامی شرایط مطلوب دشمن را نخواهد پذیرفت و با تمدید فاز اول موافقت نخواهد کرد. این تنش سیاسی همچنان حل‌نشده باقی مانده و نگرانی‌ها را تشدید نموده است. کار به جایی رسید که ایالات متحده به‌منظور کاهش تنش و حفظ منافع خود در غرب آسیا، مذاکره مستقیم با حماس را بدون دعوت از نمایندگان رژیم صهیونی در دستور کار قرار داد.
ادام بولر، فرستاده ویژه ایالات متحده در امور گروگان‌ها طی روزهای گذشته با طاهر النونو، مشاور سیاسی ارشد حماس دیدار داشته است. با به نتیجه نرسیدن این دیدار، در صبح سه‌شنبه 11 مارس استیو ویتکاف، فرستاده ویژه‌ی دونالد ترامپ در خاورمیانه- به‌عنوان عالی‌ترین مقام دارای صلاحیت امریکایی و چهره مورد اعتماد رئیس جمهور - وارد دوحه شد تا به میانجی‌گریبپردازد. البته هدف او پیشبرد شرایط صلح مطابق با حقوق ملی فلسطینی‌ها و انتظارات حماس نیست، بلکه به‌دنبال اقناع مذاکره‌کنندگان حماس به پذیرش شرایط مطلوب ایالات متحده و رژیم صهیونیستی می‌باشد.
عصر دوشنبه نیز یک هیئت از تل‌آویو برای شرکت در مذاکرات عازم دوحه شده تا صهیونیست‌ها - مثل چند روز اخیر - از ایفای نقش مستقیم در مذاکرات مستثنی نشوند. یک مقام صهیونیست به خبرگزاری AFP گفته این‌بار یک مقام رده‌بالا از شین‌بِت (آژانس امنیت داخلی رژیم اسرائیل)نیز تیم امریکایی را در پایتخت قطر همراهی کرده است. انتظار می‌رود ویتکاف در سه‌شنبه وچهارشنبه گفت‌وگوهای مهمی داشته باشد.
خیالات نماینده ترامپ در قطر
فرستاده ترامپ یک روز قبل از رسیدن به قطر در مصاحبه‌ای با شبکه راست‌گرای فاکس نیوز امریکا اعلام کرد که «اگر حماس با خلع سلاح و ترک نوار غزه موافقت کند، همه‌چیز برای یک صلحِ مذاکره‌شده روی میز است و این چیزی است که آنها باید انجام دهند». ادعای ویتکاف این است که حماس در مضیقه سیاسی-دیپلماتیک به‌سر می‌برد و جایگزینی برای دستیابی به صلح دائمی از رهگذر پذیرش پیشنهادات ایالات متحده ندارد. این اظهارات حاکی از این است که تیم ترامپ در صدد تشویق و تطمیع افکار عمومی فلسطینی با وعده‌های مبهمی مانند مشارکت در بازسازی نوار غزه است تا بدین نحو بتواند بر حماس فشار وارد کند و این گروه را با خواسته‌هایزیاده‌خواهانه خود تطبیق دهد.
ایالات متحده خواهان آزادسازی سریع‌تر اسرای اسرائیلی و شهروندان امریکایی و عدم نقش‌آفرینی حماس در دوره پسا‌صلح می‌باشد. ویتکاف اکنون به‌منظور تعیین تاریخ‌های مشخص و قطعی اعزام شده است. او پیش از حضور در قطر گفت: «ما نیاز به ضرب‌الاجل‌هایی برای یک توافق‌نامه در مورد فاز بعدی قرارداد داریم [. . . ] شرایط گروگان‌هایی که نگه داشته شده‌اند، غیر قابل پذیرش و اسفناک است.»
احتمالا ویتکاف امیدوار است فشار وارد شده از جانب ایالات متحده در کنار فشارهای اخیر اسرائیل، باعث شود حماس از درخواست ورود فوری به فاز دوم آتش‌بس عقب‌نشینی کند. علاوه براین‌که در دوم مارس ارسال کمک‌های بشردوستانه ضروری از شهر مرزی رفح در جنوب نوار غزهمتوقف شد، الیاهو کوهن، وزیر انرژی و زیرساخت رژیم صهیونی در نهم مارس دستور داد فوراتأمین برق برای نوار غزه متوقف شود. این اتفاق علاوه بر توقف فعالیت تأسیسات نمک‌زدایی و به خطر انداختن سلامتی ساکنین این باریکه، به‌عنوان یک تهدید سیاسی عمل می‌کند و باعث می‌شود فلسطینی‌ها جهت دستیابی به شرایط رفاهی حداقلی تمایل بیشتری به پذیرش شرایط تحمیلی و یک‌جانبه صهیونیست‌ها داشته باشند. به همین خاطر بود که حماس یک روز پیش از اعزام مجدد ویتکاف اعلام کرد در مذاکرات «انعطاف‌پذیری» نشان می‌دهد و در انتظار برای به ثمرنشستن نتایج تلاش‌های مصر، قطر و ایالات متحده می‌باشد.
این گروه مبارز در بیانیه روز دوشنبه اعلام کرد که «ما با انعطاف با تلاش‌های انجام‌شده به دستمیانجی‌گران و فرستاده ترامپ برخورد کردیم و برای نتایج مذاکرات آتی منتظر خواهیم ماند و دشمن را مجبور خواهیم کرد به موافقت و رفتن به فاز دوم». دلیل اصرار حماس بر ورود به فاز دوم این است که طبق توافقات اولیه در ماه ژانویه، در این فاز مقرر است که در ازای آزادسازی تمامیاسرای اسرائیلی، نیروهای ارتش اشغالگر به صورت کامل از نوار غزه خارج شوند و صلح برقرار شود، نه صرفا آتش بس.
تقلای تل‌آویو برای جلب نظر آمریکا
استیو ویتکاف در سه‌شنبه پیش از حضور در فرودگاه دوحه، دولت قطر را به خاطر تلاش‌هایمیانجی‌گرانه ممتازش ستود و نقش دولت‌های مصر، عربستان سعودی و امارات متحده عربی را هم کمک‌کننده توصیف کرد. مذاکرات صبح 11 مارس ویتکاف در دوحه عمدتا پیرامون طرح کلیپیشین وی بوده که قبلا با مخالفت حماس مواجه شده بود.
دولت ایالات متحده رسما از طرح این مقام متبوع خود برای ختم بحران پشتیبانی کرده است، اما هنوز خود را برای پیامدهای احتمالی آن مسئول نمی‌داند. ادام بولر در توضیح چرایی مذاکره‌مستقیم و مخفیانه امریکا با حماس گفته بود «ایالات متحده مأمور اسرائیل نیست» و این رژیم را به‌خاطر پذیرش شرایط آتش‌بس حماس مورد انتقاد قرار داده بود.
اظهارات وی ناراضایتی و خشم صهیونیست‌ها را برانگیخت و به‌نظر می‌رسد اعزام ویتکاف به مذاکرات مجدد با هدف تلطیف انتقادات اشغالگران و توجه بیشتر به دیدگاه‌های زور-محور آنها انجام شده باشد. بولر قصد داشته ادان الکساندر، اسیر دارای تابعیت دوگانه امریکایی-صهیونی را آزاد کرده و جسد چهار گروگان امریکایی دیگر را هم بازیابی کند اما چهارچوب پیشنهادی ویتکاف در مذاکرات یازدهم مارس این بوده که حماس فعلا ده نفر از اسرایی که از هفتم اکتبر سال 2023 نگهداشته- شامل الکساندر- را آزاد کند و در ازای آن تضمین شود که تا شصت روز آینده آتش‌بس پابرجاخواهد بود. «انجمن گروگان‌ها و خانواده‌های گم‌شدگان» نیز از حکومت نتانیاهو درخواست کرده کهبرای بازگرداندن 59 اسیر اسرائیلی- که 24 نفر از آنها زنده می‌باشند- به هیئت امریکاییاختیارات کامل بدهد.
وضعیت شکننده نتانیاهو در دولت
اکنون برای رژیم اشغالگر روزهای سرنوشت‌سازی در پیش است، چرا که سه تن از وزرای کابینه‌ائتلافی نتانیاهو یعنی ایتامار بن‌گویر، وزیر امنیت ملی، اسموتریچ وزیر دارایی و آمیخای شیکلی، وزیر امور دیاسپورا در ژانویه اعلام کرده بودند که در صورت اجرای توافقآتش‌بس با حماس، از کابینه استعفا خواهند داد.
به‌جز بن‌گویر از حزب راست افراطی «عوتصما یهودیت»، دو وزیر دیگر به وعده خود عمل نکردند، اما همچنان از سیاست مذاکره با حماس ناراضی می‌باشند. در حال حاضر احزاب کابینه‌ائتلافی 62 نفر از نمایندگان کِنِست (مجلس) را تشکیل می‌دهند و تنها در صورت استعفایاسموتریچ، ائتلاف حاکم اکثریت خود در کنست را از دست خواهد داد؛ در نتیجه کابینه ائتلافیمنحل خواهد شد و باید انتخابات پارلمانی برای تعیین نخست‌وزیر جدید انجام شود.
تصمیم اسموتریچ، رهبر حزب «صهیونیسم مذهبی» یا یکی از وزرای تندروی حزب «لیکود»، در کنار موفقیت احتمالی ویتکاف در پیشبرد فاز دوم آتش‌بس، می‌تواند به پایان زندگی سیاسی همراه با جنایتِ بنیامین نتانیاهو منجر شود.
∎