در دنیای امروز، زنان با چالش‌های متعددی در زمینه سلامت روان و جسمی مواجه هستند. تغییرات اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی، انتظارات گوناگون از زنان در نقش‌های مختلف، و فشارهای اجتماعی برای رعایت استانداردهای خاص، می‌توانند بر سلامت روان آنها تأثیر بگذارند. در کنار این مسائل، بیماری‌های مرتبط با سلامت باروری، سرطان‌های شایع و مشکلات هورمونی نیز از جمله دغدغه‌های پزشکی زنان محسوب می‌شوند.
این گزارش، با نگاهی جامع به چالش‌های روانی و جسمی زنان، به بررسی عواملی می‌پردازد که بر سلامت آنها تأثیرگذارند، همچنین راهکارهایی برای بهبود وضعیت روانی و پیشگیری از بیماری‌های شایع ارائه می‌دهد تا زنان بتوانند سبک زندگی سالم‌تری داشته باشند.
دکتر «امین عزیزی» روان‌شناس و مدرس دانشگاه در گفت وگو با ایسنا در خصوص وضعیت سلامت روانی زنان و چالش‌های آنان اظهار کرد: چالش‌های روانی زنان امروزی به عوامل متعددی مانند تغییرات اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی بستگی دارد.
وی به برخی از مهم‌ترین چالش‌های سلامت روان زنان اشاره کرد و گفت: فشار برای داشتن نقش‌های چندگانه یکی از این چالش‌ها است، بسیاری از زنان بین کار، خانواده و زندگی شخصی و تعادل قراردادن بین نقش‌هایشان دچار استرس و فرسودگی می‌شوند.
عزیزی افزود: استانداردهای غیرواقع‌بینانه زیبایی و مقایسه اجتماعی یک چالش دیگر است، رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی تصویری ایده‌آل از زیبایی ارائه می‌دهند که می‌تواند منجر به کاهش عزت‌نفس و مشکلاتی مانند اضطراب یا اختلالات خوردن شود.
زنان همچنان با تبعیض در محیط‌های کاری روبه‌رو هستند
این روان‌شناس به تبعیض و نابرابری جنسیتی اشاره کرد و گفت: بسیاری از زنان همچنان با تبعیض در محیط‌های کاری، دستمزدهای نابرابر و موانع رشد حرفه‌ای روبه‌رو هستند که می‌تواند باعث استرس و احساس ناتوانی شود.
این مدرس دانشگاه خاطرنشان کرد: فشار برای موفقیت و استقلال مالی نیز به‌سلامت روان زنان ضربه می‌زند، جامعه امروزی از زنان انتظار دارد هم از نظر مالی مستقل باشند و هم وظایف سنتی خانوادگی را انجام دهند که این موضوع می‌تواند چالش‌برانگیز باشد.
وی افزود: زنان به دلیل تغییرات هورمونی و فشارهای اجتماعی بیشتر از مردان دچار افسردگی و اضطراب می‌شوند، همچنین تجربه خشونت‌های فیزیکی، روانی یا جنسی تأثیر عمیقی بر سلامت روان زنان دارد و در برخی جوامع هنوز حمایت‌های کافی برای قربانیان وجود ندارد.
این مدرس دانشگاه تصریح کرد: فشار برای مادر شدن یا نداشتن فرزند یکی دیگر از چالش‌های زنان است، برخی زنان تحت‌فشارهای اجتماعی و خانوادگی برای فرزندآوری هستند، درحالی‌که برخی دیگر به دلیل انتخاب زندگی بدون فرزند با قضاوت‌ها و کلیشه‌های منفی روبه‌رو می‌شوند.
عدم حمایت کافی از سلامت روان زنان!
عزیزی به عدم حمایت کافی از سلامت روان زنان اشاره و خاطرنشان کرد: در برخی جوامع، مراجعه به روان‌شناس یا صحبت درباره مشکلات روانی هنوز با برچسب‌های منفی همراه است که باعث می‌شود بسیاری از زنان مشکلات خود را نادیده بگیرند.
زنان بیشتر از مردان در معرض برخی اختلالات روانی هستند!
این روان‌شناس در پاسخ به این سؤال که آیا زنان بیشتر از مردان در معرض خطر اختلالات روانی هستند، گفت: بله، تحقیقات نشان می‌دهند که زنان بیشتر از مردان در معرض برخی از اختلالات روانی مانند اضطراب و افسردگی هستند که از دلایل آن می‌توان تفاوت‌های بیولوژیکی و هورمونی، عوامل اجتماعی و فرهنگی، شیوه‌های پردازش هیجانی و تفاوت در میزان مراجعه به روان‌شناس اشاره کرد.
وی در خصوص تفاوت‌های بیولوژیکی و هورمونی در زنان و تأثیر آن بر سلامت روان گفت: تغییرات هورمونی در طول بلوغ، بارداری، زایمان و یائسگی می‌توانند زنان را مستعد افسردگی و اضطراب کنند، همچنین سندروم پیش از قاعدگی (PMS) و اختلال ناخوشی پیش از قاعدگی (PMDD) باعث نوسانات خلقی و افزایش اضطراب می‌شوند.
زنان بیشتر از مردان قربانی سوءاستفاده جنسی و آزارهای اجتماعی هستند
عزیزی به عوامل اجتماعی و فرهنگی و تأثیر آن بر سلامت روان زنان اشاره کرد و افزود: زنان معمولاً مسئولیت‌های چندگانه‌ای مثل کار، خانواده و مراقبت از دیگران را بر عهده دارند که باعث استرس مزمن می‌شود، همچنین بیشتر زنان تبعیض جنسیتی، تبعیض در محیط کار و نابرابری‌های اجتماعی را تجربه می‌کنند که می‌تواند بر سلامت روان آنها تأثیر بگذارد، متأسفانه زنان بیشتر از مردان قربانی خشونت خانگی، سوءاستفاده جنسی و آزارهای اجتماعی هستند که این موضوع می‌تواند خطر اختلالات روانی را افزایش دهد.
زنان احساسات خود را بیشتر بیان می‌کنند
این روان‌شناس به شیوه‌های پردازش هیجانی در زنان اشاره و خاطرنشان کرد: زنان به‌طورکلی احساسات خود را بیشتر بیان می‌کنند و درگیر نشخوار فکری (Overthinking) هستند که این مسئله می‌تواند اضطراب و افسردگی را تشدید کند، در مقابل، مردان اغلب احساسات منفی خود را سرکوب کرده یا آن را از طریق رفتارهای پرخطر مثل اعتیاد بروز می‌دهند.
زنان بیشتر از مردان مشکلات روانی خود را گزارش می‌دهند
وی به تفاوت زنان در میزان مراجعه به روان‌شناس اشاره کرد و گفت: زنان بیشتر از مردان به دنبال کمک حرفه‌ای می‌روند و مشکلات روانی خود را گزارش می‌کنند که این موضوع هم ممکن است باعث شود آمار اختلالات روانی در زنان بالاتر به نظر برسد، البته این به این معنی نیست که مردان مشکلات روانی کمتری دارند، بلکه آنها معمولاً کمتر درباره مشکلاتشان صحبت می‌کنند یا به دنبال درمان می‌روند.
ورزش، خواب کافی، استراحت و تفریح را جدی بگیرید
این مدرس دانشگاه فرهنگیان در توصیه‌هایی برای حفظ سلامت روان بانوان گفت: خودمراقبتی را جدی بگیرید، خواب کافی، تغذیه سالم و ورزش منظم می‌توانند تأثیر زیادی بر کاهش استرس داشته باشند، همچنین تکنیک‌های مدیتیشن، یوگا و تمرینات تنفس عمیق را در برنامه روزانه خود بگنجانید و زمانی را برای استراحت و تفریح اختصاص دهید، حتی اگر کوتاه باشد.
به روابط ناسالم و سمی نه بگویید
عزیزی در دومین توصیه خود به مرزگذاری در روابط اشاره کرد و افزود: یاد بگیرید که «نه» بگویید و خود را درگیر تعهدات بیش از حد نکنید، روابط ناسالم و سمی را شناسایی کنید و در صورت نیاز از آنها فاصله بگیرید، حمایت اجتماعی قوی داشته باشید و ارتباطات خود را با دوستان و خانواده تقویت کنید.
وی ادامه داد: عزت‌نفس و خودپذیری را تقویت کنید، خودتان را با دیگران مقایسه نکنید، به‌ویژه در شبکه‌های اجتماعی که اغلب تصویری غیرواقعی از زندگی نشان می‌دهند، به‌جای تمرکز بر نقص‌ها، روی نقاط قوت و موفقیت‌های خود تمرکز کنید، خودتان را همان‌طور که هستید بپذیرید و استانداردهای غیرواقع‌بینانه را کنار بگذارید.
بین زندگی کاری و شخصی تعادل ایجاد کنید
این روان‌شناس در توصیه‌ای دیگر به حفظ تعادل بین کار و زندگی شخصی اشاره کرد و گفت: اگر شاغل هستید، بین زندگی کاری و شخصی تعادل ایجاد کنید و از فرسودگی شغلی جلوگیری کنید، وقت‌هایی را فقط به خودتان اختصاص دهید و به علایق شخصی بپردازید.
مراجعه به روان‌شناس یا مشاور نشانه ضعف نیست
این مدرس دانشگاه فرهنگیان افزود: اگر احساس افسردگی، اضطراب یا استرس شدید دارید، کمک‌گرفتن از مشاور یا روان‌شناس را نادیده نگیرید، مراجعه به روان‌شناس یا مشاور نشانه ضعف نیست، بلکه اقدامی برای رشد و سلامت روانی است همچنین از فشارهای اجتماعی غیرضروری مانند کلیشه‌های مربوط به نقش‌های سنتی زنان رها شوید، زندگی و مسیر خود را بر اساس ارزش‌ها و خواسته‌های شخصی طراحی کنید، نه انتظارات دیگران.
وی تصریح کرد: هر روز چند مورد از چیزهایی که بابت آنها شکرگزار هستید را بنویسید، روی نکات مثبت زندگی تمرکز کنید و در مواجهه با مشکلات، راه‌حل‌های منطقی پیدا کنید.
عزیزی گفت: وقت‌گذرانی در طبیعت می‌تواند تأثیر زیادی در کاهش استرس داشته باشد، هنر، موسیقی و نوشتن می‌توانند راهی عالی برای تخلیه احساسات و افزایش آرامش باشند، اگر این توصیه‌ها را در زندگی روزمره اجرا کنید می‌توانید تأثیر مثبت آنها را در سلامت روان خود مشاهده کنید.
«زهرا چناری» کارشناس ارشد مامایی و مدرس دانشگاه در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا در خصوص بیماری‌های پزشکی و سلامت زنان اظهار کرد: تعدادی بیماری رایج وجود دارند که زنان باید از آنها آگاه باشند، این بیماری‌ها عمدتاً بر سلامت باروری، سلامت روان و سلامت سینه‌زنان تأثیر می‌گذارند، آگاهی از این مسائل برای تشخیص، درمان و حفظ یک سبک زندگی سالم مهم است.
وی گفت: از جمله این بیماری‌ها، مشکلات بهداشت باروری شامل اختلالات قاعدگی، سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) و اندومتریوز است که می‌تواند به طور قابل‌توجهی بر کیفیت زندگی زنان تأثیر بگذارد و منجر به علائم دردناک، چالش‌های باروری و نگرانی‌های مربوط به‌سلامت عاطفی شود.
سندرم تخمدان پلی‌کیستیک و علائم
چناری افزود: سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS)، یک اختلال هورمونی شایع است که می‌تواند باعث نامنظمی قاعدگی، رشد موی زائد، آکنه و حتی ناباروری شود.
اندومتریوز و علائم
این کارشناس ارشد مامایی در خصوص اندومتریوز نیز گفت: اندومتریوز، بیماری است که در آن بافت مشابه با پوشش داخلی رحم در خارج از رحم رشد می‌کند و باعث درد شدید قاعدگی و مشکلات باروری می‌شود.
این مدرس دانشگاه افزود: سلامت روان نیز یکی از دغدغه‌های مهم برای زنان است، زنان بیشتر در معرض شرایطی مانند افسردگی و اضطراب هستند که اغلب تحت‌تأثیر تغییرات هورمونی، عوامل استرس‌زا در زندگی و فشارهای اجتماعی قرار می‌گیرند، رویدادهایی مانند بارداری، تجربیات پس از زایمان و یائسگی می‌توانند به چالش‌های روانی منجر شوند که نیاز به توجه و حمایت دارند.
سرطان‌های شایع در بین زنان
این کارشناس ارشد مامایی به سرطان‌های شایع در بین زنان اشاره کرد و افزود: سرطان‌های شایع در بین زنان شامل سرطان پستان، سرطان دهانه رحم، سرطان تخمدان و سرطان آندومتر است، معاینات دوره‌ای و تست‌هایی مانند ماموگرافی و پاپ‌اسمیر برای تشخیص زودهنگام ضروری است.
سرطان سینه شایع‌ترین سرطان در بین زنان!
چناری به سرطان پستان اشاره کرد و گفت: سرطان، به‌ویژه سرطان پستان، یکی از مسائل بهداشتی برجسته برای زنان است، تشخیص زودهنگام برای درمان موفقیت‌آمیز بسیار مهم است، ماموگرافی‌های منظم و خودآزمایی‌های پستان توصیه می‌شود تا هرگونه تغییرات زود تشخیص داده شود همچنین، آگاهی از سابقه خانوادگی و عوامل ژنتیکی می‌تواند به زنان کمک کند تا خطر شخصی خود را درک کرده و اقدامات پیشگیرانه انجام دهند.
غربالگری سینه از سن ۲۰ سالگی شروع می‌شود
وی خاطرنشان کرد: خودآزمایشی و غربالگری سینه از سن ۲۰ سالگی شروع می‌شود و در سن ۴۰ سالگی باید ماموگرافی پایه انجام شود و در صورت نبودن مشکل به فاصله هر دو سال تکرار می‌شود و در سنین زیر ۴۰ سال در صورت لمس توده در پستان انجام سونوگرافی لازم است.
این کارشناس ارشد مامایی عوامل افزایش خطر بروز سرطان پستان را افزایش سن شروع زود اولین قاعدگی، دیر یائسه شدن، تولد اولین فرزند پس از ۳۰ سالگی، مصرف الکل، تماس با اشعه، سابقه فامیلی در بستگان درجه یک به‌ویژه در سنین قبل از یائسگی، سندروم‌های فامیلی سرطان، مصرف سیگار، رژیم غذایی پر چرب، هورمون‌درمانی، وجود سرطان در پستان طرف مقابل از عوامل خطر بروز سرطان پستان عنوان کرد.
سرطان پستان معمولاً بدون درد است
وی افزود: گاهی تشخیص غده اولیه در پستان ممکن نبوده و تنها علامت بزرگ‌شدن غده لنفاوی در زیر بغل است، همچنین سرطان پستان به‌ندرت همراه با درد است، سرطان پستان ممکن است باعث فرورفتگی در سطح پستان یا تغییر در اندازه پستان شود چون عروق پستان در اثر رشد توده سرطانی برجسته می‌شود و خونریزی از نوک پستان علامت غیرمعمول این نوع سرطان بوده و اگر همراه با تورم پستان باشد احتمالاً سرطان بالا می‌رود.
در سرطان پیشرفته پستان پوست زخم می‌شود
این مدرس دانشگاه افزود: در برخی موارد بیماری‌های پستان به‌ویژه سرطان‌های پستان باعث تغییراتی در ظاهر پستان می‌شود که با نگاه‌کردن به پستان قابل‌تشخیص است بنابراین لازم است که با ظاهر سینه خود آشنا باشید تا بتوان هرگونه تغییرات احتمالی را در آنها تشخیص دهید، در سرطان پیشرفته پستان پوست زخم شده و گاهی شبیه پوست پرتقال می‌شود آن را پوست پرتقالی شدن پستان می‌نامند.
پوکی‌استخوان در بین زنان شایع است
چناری به دیگر بیماری‌های شایع در میان زنان اشاره کرد گفت: پوکی‌استخوان یکی از این بیماری‌های شایع است، به دلیل کاهش هورمون استروژن پس از یائسگی، زنان در معرض کاهش تراکم استخوان و شکستگی‌های ناشی از پوکی‌استخوان قرار دارند.
وی افزود: عفونت‌های زنان شامل عفونت‌های قارچی، عفونت‌های باکتریایی مانند واژینوز باکتریایی و بیماری‌های مقاربتی، مانند کلامیدیا و HPV که نیاز به تشخیص و درمان به‌موقع دارند.
چناری تأکید کرد: مهم است که زنان به طور فعال در مورد سلامت خود اطلاعات کسب کنند و با پزشک خود در مورد هر گونه نگرانی که دارند صحبت کنند، غربالگری‌های منظم و عادات سبک زندگی سالم می‌تواند به پیشگیری و مدیریت بسیاری از این شرایط کمک کند.
سلامت زنان، چه از نظر روانی و چه از نظر جسمی، تحت‌تأثیر عوامل متعددی قرار دارد؛ از فشارهای اجتماعی و انتظارات نقش‌های چندگانه گرفته تا بیماری‌های شایعی مانند سرطان‌های زنانه و اختلالات هورمونی. آگاهی از این چالش‌ها و اهمیت خودمراقبتی، مراجعه به پزشک و روان‌شناس، و اتخاذ سبک زندگی سالم می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی زنان کمک کند.
برای دستیابی به‌سلامت پایدار، حمایت‌های اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی نیز ضروری است تا زنان بتوانند بدون فشارهای غیرضروری و تبعیض، زندگی متعادل و سالمی را تجربه کنند. در نهایت، ارتقای آگاهی عمومی درباره سلامت زنان و تشویق به مراقبت‌های پیشگیرانه، گامی مؤثر در جهت کاهش مشکلات و بهبود وضعیت سلامت جامعه خواهد بود.
انتهای پیام