به گزارش خبرنگار سیاسی ایسکانیوز؛ در روزهای پایانی سال ۱۴۰۳ و در آستانه نوروز نمایندگان مجلس دوازدهم شورای اسلامی عزم خود را جزم کرده‌اند تا ۱۱ وزیر دیگر دولت پزشکیان را برای پاسخ به ۴۹ سوال به مجلس فرابخواند و با توجه به این که هفته جاری آخرین هفته کاری مجلس دوازدهم در سال ۱۴۰۳ است، بنا براین باید هر ۱۱ وزیر این هفته در مجلس پاسخگوی سوالات نمایندگان باشند.
بیشتر بخوانید؛
رفتن ظریف و همتی، پزشکیان را به ایستگاه آخر رساند؟/ راهبردهای زنده نگه داشتن وفاق در دولت چهاردهم
هر چند برخی حامیان دولت این حجم از ترافیک کاری کمیسیون‌های متعدد مجلس در سوال از وزرا را صرفا نوعی اعمال به فشار به دولت می‌دانند که پس از استیضاح همتی روی دور تند افتاده است اما با نگاهی عمیق تر می‌توان شرایط عمومی کشور و نیز موقعیت حساس بین‌المللی ایران را نیز در آن موثر دانست.
سوال از کدام نمایندگان کلید خورده است؟
بر اساس اخبار بدست آمده از کمیسیون‌های مختلف مجلس شورای اسلامی محسن پاک‌نژاد، وزیر نفت در کمیسیون اصل ۹۰، علیرضا کاظمی، وزیر آموزش و پرورش در کمیسیون آموزش، حسین سیمایی وزیر علوم در کمیسیون آموزش، احمد میدری، وزیر تعاون در کمیسیون اجتماعی، امیر سرتیپ عزیز نصیرزاده، وزیر دفاع در کمیسیون اجتماعی، سیدعباس عراقچی؛وزیر امور خارجه در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی، سید اسماعیل خطیب، وزیر اطلاعات در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی، عباس علی آبادی، وزیر نیرو در کمیسیون انرژی، ستار هاشمی، وزیر ارتباطات در کمیسیون صنایع و معادن، عباس علی‌آبادی و علیرضا نوری قزلجه وزرای نیرو وریر کشاورزی در کمیسیون کشاورزی، سردار اسکندر مومنی، وزیر کشور در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی از یکشنبه تا سه شنبه هفته جاری راهی بهارستان خواهند شد تا پاسخگوی سوالات نمایندگان باشند.
در میان اسامی وزرایی که نمایندگان مجلس بیش از همه روی آن‌ها حساس هستند نام محسن پاک‌نژاد وزیر نفت از همه بیشتر به گوش می‌رسد. وی با کسب ۲۲۲ رأی موافق نمایندگان راهی وزارت نفت شد. فرزانه صادق مالواجرد نیز که تنها وزیر زن در کابینه پزشکیان است هر چد با ۲۳۱ رای نمایندگان مجلس راهی وزارت‌خانه شد این روزها بنا به گفته جریان نزدیک به دولت به علت اختلافات میان وی و مهرداد بذرپاش، وزیر راه و شهرسازی دولت سیزدهم زیر ذره‌بین نمایندگان این طیف در مجلس قرار گرفته است. علاوه بر مالواجرد، احمد میدری و محمدرضا ظفرقندی وزرای کار و بهداشت که با ۱۹۱ و ۱۶۳ رای توانسته بودند اعتماد نمایندگان مجلس را بدست بیاورند نیز زیر ذربین قرار دارند.
به هر حال این جلسات در راستای شفاف‌سازی عملکرد وزارتخانه‌ها و پاسخگویی به سؤالات نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی برگزار می‌شود. چنانچه نماینده سوال‌کننده توضیح وزیر را قانع‌کننده نداند، کمیسیون با تعیین قلمروی ملی و منطقه‌ای سوال، بلافاصله به ارجاع سوال ملی به هیئت رئیسه برای اعلام وصول در نخستین جلسه علنی اقدام می‌کند.
البته تاکنون بنا به گفته احمد بیگدلی عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی استیضاح میدری در سامانه مجلس ثبت شده است که البته هنوز نمی‌توان درباره ابعاد این مسئله و احتمال به نتیجه رساندن قضاوت کرد. پیشتر نیز در اواسط دی ماه سال جاری و در پی نارضایتی‌های مردمی از قعطی مکرر گاز و برق، برخی نمایندگان مجلس در پی استیضاح وزیر نفت بودند اما سرانجام علی‌اصغر نخعی‌راد، عضو کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها گفته بود: «بعد از حضور وزیر نفت در جلسات کمیسیون‌های مختلف مجلس از جمله جلسه روز گذشته در کمیسیون انرژی، ما استیضاح وزیر نفت را متوقف کردیم زیرا در موضوع سوخت نیروگاهی تخلف بین دستگاهی رخ داده؛ یعنی علاوه بر وزارت نفت، به وزارت نیرو، سازمان حفاظت محیط زیست و رئیس جمهور هم مربوط می‌شود، قرار شد این موضوع به صورت همه جانبه در کمیسیون انرژی بررسی شود. »
هدف نمایندگان از فراخواندن وزرا به مجلس چیست؟
درباره انگیزه سوال نمایندگان مجلس از وزرا نظریات و گمانه‌های متعددی وجود دارد که به سه دسته عمده تقسیم می‌شود:
الف) هرچند سوال از وزرا حق نمایندگان و اساسا بخشی از وظایف نظارتی آن‌ها است اما برخی حامیان دولت می‌گویند، این سوالات مقدمه‌ای برای استیضاح سایر وزرا و برکناری آن‌هایی است که با بیشترین را با رئیس‌جمهور دارند. در این میان صحنه گردان اصلی ماجرا نیز جبهه پایداری است که برکناری همتی را بزرگ‌ترین دستاورد خود در مجلس دوازدهم می‌داند.
به باور این دسته از تحلیل‌گران که عمدتا در جبهه اصلاحات قرار دارند، مخالفان دولت از طریق نمایندگان خود در مجلس تلاش می‌کنند تا وزرایی مانند ظفرقندی، میدرری، مالواجرد، صالحی امیری و ... را که در زمان رای اعتماد به نمایندگان مجلس علیرغم مخالفت‌های اعضای جبهه پایداری توانستند وارد کابینه پزشکیان شوند در راس لیست استیضاح شوندگان بعدی قرار دهند تا اطراف پزشکیان از افراد همسو خالی شود.
رضا سپهوند، نماینده مردم لرستان در مجلس گفته است: «یک عده به دنبال استیضاح وزرای اصلاح طلب کابینه از جمله آقای میدری، ظفرقندی و صالحی امیری هستند.» در این چارچوب، غلامحسین کرباسچی، دبیرکل حزب کارگزاران سازندگی در روز جدایی ظریف و همتی از دولت پزشکیان گفته بود: «همتی و ظریف از دولت رفتند؛ اگر میدری و ظفرقندی هم بروند، وفاق کامل می‌شود.»
پرواضح است که این ایده بر مبنای عدم یک دستی و چند دستگی دولت می‌چرخد. اما مروری کوتاه بر نحوه چینش کابینه دولت چهاردهم تا حدودی این مدعا را رد می‌کند زیرا تمام وزرا و اعضای کابینه با رای و نظر شورای راهبری و بر اساس ملاک‌های این شورا که متشکل از جریان‌های حامی رئیس بود، انتخاب شدند.
بر این اساس هر چند هدف برخی مخالفان دولت در مجلس فشار بر دولت از طریق اهرم استیضاح است اما هدف غائی این فشارها نمی‌تواند پراکنده کردن یاران پزشکیان و خالص‌سازی در دولت باشد زیرا اولا اگر هدف استیضاح‌ها کارشکنی و اخلال در پیشبرد اهداف دولت باشد، این راهبرد مخالفان سرانجام از طریق تدابیر سران قوا و حتی نهادهای فرادستی در جایی متوقف خواهد شد و سوء استفاده ابزاری از استیضاح نه تنها نمی‌تواند در بلند آسیبی به دولت وارد کند بلکه کسانی که چنین اهدافی در سر دارند را به انزوا خواهند کشاند.
ب) دسته دوم تحلیل‌گران از یک پله بالاتر مسئله را مورد بحث و بررسی قرار می‌دهند و می‌گویند نمایندگان صرف‌نظر از دسته بندی‌های سیاسی می‌خواهند با استفاده از مکانیسم نظارتی خود از جمله اعمال ماده ۲۱۴ آیین‌نامه داخلی و اصل ۹۰ قانونی اساسی وزرا را وادار به پاسخگویی در کمیسیون‌های مختلف کند تا بتوانند افکار عمومی را در حوزه‌های انتخابیه خود را مدیریت کنند.
این دسته بر اساس افزایش تعداد رای دهندگان به استیضاح همتی از ۸۰ به ۱۸۲ نفر که منجر به برکناری وی شد، در صدد هستند که بگویند شاید انگیزه برخی از نمایندگان در اولین استیضاح دولت پزشکیان سیاسی بود اما قطعا انگیزه ۱۸۲ نماینده را نمی‌توان به دلایل سیاسی فروکاست. بلکه این دست از نمایندگان به این علت که بتوانند پاسخگوی مطالبات موکلین و مردم حوزه‌های انتخابیه خود باشند به استیضاح وزیر رای مثبت دادند.
ج) و سرانجام دسته سوم نیز بر این باورند که بخش زیادی از این مانورها ظاهرا در خصوص سوءمدیریت اقتصادی و فقر، در واقع بخشی از یک نبرد بزرگ‌تر در مورد رابطه با غرب است. برخی نمایندگان معتقدند که تجربه نشان داده‌است که ترامپ و اسرائیل به عنوان متحد وی، غیرقابل اعتماد هستند و به دنبال تغییر رژیم در ایران هستند. پزشکیان در دوران تبلیغات انتخابات ریاست‌جمهوری‌اش این‌گونه استدلال می‌کرد که ایران می‌تواند به منازعه با غرب پایان بدهد، اما همچنان مستقل باقی بماند. بر این اساس نمایندگان با استیضاح و سوال از وزرا می‌خواهند به آن‌ها گوشزد کنند که برای حل مشکلات وزارت‌خانه‌های خود به دنبال راهی غیر از مذاکره و ارتباط با غرب باشند.
پیام سوال نمایندگان برای رئیس‌جمهور و وزرایش
این استیضاح دو وجه قابل تامل برای رئیس‌جمهور و وزرای وی دارد:
الف) این که رییس‌جمهور در می یابد که ابزار وفاق با مردم را نباید صرفا محدود به عرصه شعار کند و در عمل نیز برای تحقق این مساله گام بردارد و یکی از گام‌های آن برطرف کردن مشکلات مردم است زیرا بدنه اجتماعی که به وی رای داده‌اند صرفا برای غلبه یک جریان فکری در کشور پای صندوق‌های رای نیامده‌اند بلکه در کنار مطالبات سیاسی، مطالبات اقتصادی نیز دارند و وظیفه تحقق این مطالبات سیاسی صرفا بر عهده تیم اقتصادی نیست بلکه هر یک از ارکان دولت در این زمینه نقشی دارند که اگر به درستی ایفاء نشود مورد بازخواست قرار خواهند گرفت.
ب) اعضای کابینه پزشکیان در می‌یابند که اگر در طول تاریخ جمهوری اسلامی ایران این کابینه جزو معدود کابینه‌هایی است که توانسته است به طور کامل از مجلس شورای اسلامی رای اعتماد بگیرد اما این رای اعتماد به منزله چک سفید نیست و تا چه اندازه در معرض سلب رای اعتماد قرار دارند زیرا علاوه بر رقبای سیاسی، سایر نمایندگان نیز هر گاه از سوی مردم تحت فشار قرار گیرند از ابزار سوال و استیضاح استفاده می‌کنند.
انتهای پیام/