شناسهٔ خبر: 71561697 - سرویس فرهنگی
منبع: الف | لینک خبر

یک پژوهشگر به مناسبت زادروز هوشنگ ابتهاج پاسخ داد؛

چگونه سایه در فرهنگ معاصر تاثیرگذار شد؟

بهرام پروین‌گنابادی، نویسنده و پژوهشگر ادبیات معاصر گفت: بی‌شک هوشنگ ابتهاج از تاثیرگذارترین افراد بر فرهنگ معاصر بوده که این امر به مواردی از جمله تبحر خاص وی در شاعری به‌ویژه غزل‌سرایی، تصحیح دیوان حافظ و آشنایی با موسیقی مربوط می‌شود.

صاحب‌خبر -

بهرام پروین گنابادی به ایبنا گفت: با تاکید بر اینکه هوشنگ ابتهاج بی‌شک از تاثیرگذارترین افراد در فرهنگ معاصر است، توضیح داد: یکی از دلایل اصلی این مدعا شاعری وی است. نیما ابتدا پیرو نیما بود و سپس به شهریار گرایش یافت و در غزل راه او را ادامه داد. سایه در اشعار نیمایی چندان موفق نبود با اینکه در این اشعار نیز شاهد نکات فنی مهمی هستیم ولی اوج توانمندی سایه به غزلیات وی مربوط می‌شود.

این پژوهشگر و نویسنده ادبیات معاصر با بیان اینکه درغزلیات، سایه به جای نقل، تجربه راستین خود را بیان کرده افزود: سایه به زیبایی توانسته شعر را از وجه نقلی به نشان دادن، تبدیل کند. این توانمندی از آنجا حاصل شده که خود با مضامینی که خلق می‌کند، زیسته است. به عنوان نمونه بسیاری از شاعران ما وقتی از دریا سخن می‌گویند توصیفی سنتی و از روی شنیده‌ها به توصیف می‌پردازند ولی وقتی سایه از دریا صحبت می‌کند با دریا زیسته و تجربه خود را بیان می‌کند «سینه باید گشاده چون دریا / تا کند نغمه ای چو دریا ساز / نفسی طاقت آزموده چو موج / که رود صد ره و برآید باز / تن توفان کش شکیبنده / که نفرساید از نشیب و فراز / بانگ دریادلان چنین خیزد / کار هر سینه نیست این آواز» در تشبیه نفس طاقت آزموده به موج سختی‌های زندگی خود را مورد توجه داشته است. بی‌شک شاعری این گونه به توصیف دریا و موج می‌پردازد که ساعت‌ها در کنار دریا بوده و در آن تامل کرده باشد. این ویژگی در غزل سایه به شعر وی رنگ معاصر داده و اگر توصیفی را به کار برده که در شاعران پیشین سابقه داشته با تجربه‌ای جدید آن را رنگ جدید و تازه زده است.

وی تاکید کرد: غزل هوشنگ ابتهاج دارای صدق عاطفی است و همین امتیاز باعث شده شاعران بعد از وی به غزل روی آورند و این قالب ادبی متحول شود. غزل وی مدیون حافظ و شهریار و تاثیرگذار بر شاعران بعد است و ما در تمام توصیف‌هایش مهر خود سایه را می‌بینیم.

پروین‌گنابادی با اشاره به اینکه هوشنگ ابتهاج با موسیقی نیز آشنا بود، گفت: علاوه بر داشتن گوش موسیقایی و آشنایی با انواع دستگاه‌ها می‌توان به تاثیرگذاری پژوهش‌های وی درباره حافظ اشاره کرد. وی توانست با ممارستی دقیق و با حمایت یک ناشر کاربلد «حافظ به سعی سایه» را عرضه کند که این اثر از نظر محتوا، نوآوری‌ها و نیز هنر چاپ بی‌نظیر است و اطلاعات بسیار ارزشمندی را درباره نسخ مختلف دیوان حافظ دربردارد.

این پژوهشگر ادبیات معاصر عنوان کرد: از سوی دیگر می‌توان به ترانه‌های فاخر سایه اشاره کرد که با حضور در برنامه «گل‌ها»، پسندی دیگر را وارد حوزه ترانه و موسیقی کرد. همه این موارد و بسیار دلیل دیگر اثبات می‌کند که تاثیر سایه بر فرهنگ معاصر عمیق و جاودان است.