به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، ژاله آموزگار، استاد پیشکسوت فرهنگ و زبان‌های باستانی در شب دانشکده علوم انسانی که به مناسبت ۹۰ سالگی از سوی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران و مجله بخارا برگزار شد، گفت: چه افتخاری بالاتر از این برای من که در سالگرد ۹۰ سالگی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران به عنوان پیشکسوت در این جایگاه قرار بگیرم و هم‌صدا با شما این یادمان را شادباش بگویم و به آن افتخار کنم.
وی افزود: به نظر من دانشگاه تهران تنها یک موسسه آموزشی نیست بلکه یک میراث فرهنگی به حساب می‌آید که برجسته‌ترین دانشمندان ما آموزش‌یافتگان ساحت مقدس آن هستند. در دورانی که مفاخر ما در این دانشگاه حضور داشتند، عرق ایران دوستی و علاقه به پیشرفت ایران در وجود آنها سرشار بود و همگان همه توانایی خویش را در جهت پیشرفت به کار می‌گرفتند و دانشگاه تهران نیز محیطی مناسب برای تجلی این استعدادها بوده است.
آموزگار بیان کرد: در اینجا باید اضافه کنم که دریغ و هزار دریغ که در این سال‌ها آغوش ما جای امنی برای جوانان این سرزمین نشد. بسیاری از فرزندان نازنین و بااستعداد ما بنا به شرایطی ما را تنها گذاشتند. کاش آغوش ما گرم و پرگنجایش بود تا ترکمان نکنند. تعدادی از آنها در غربت درخشیدند و باعث سرافرازی ما شدند اما نتوانستیم شرایطی فراهم کنیم تا آنها بازگردند و دانسته‌هایشان را در راه ایران به کار گیرند. افسوس که فرزندان آنها فقط ایرانی تبارند. دعا و تلاش کنیم تا جوانان عزیز ما دوباره انگیزه بیابند تا اظهار نظر و اظهار وجود کنند. جایگاه آنها را به بی‌استعدادها نسپاریم. شعارهای ما فقط شعار نباشد و باید گفته‌های ما به عمل برسد.
وی گفت: من خوشبخت بودم. آری من اکنون در این جایگاه ایستاده‌ام و یکی از خوشبخت‌ترین‌های این روزگارم. چون گذشت سالیان عمرم با همه پستی و بلندی‌ها باز هم بر وفق مرادم بوده است. چنان بر وفق مرادم بوده است که از گذشته‌ام شرمنده نباشم و به مختصر خدمتی که کرده‌ام افتخار کنم. خوشحالم در رشته‌ای تحصیل کرده‌ام که دوست داشتم. من آگاهانه و با میل تمام رشته ادبیات و علوم انسانی را برگزیدم، مشتاقانه هدفم را دنبال کردم و برای کار و خدمت آموزگاری را انتخاب کردم. بخت یارم بود که دانشکده ادبیات مرا پذیرفت تا آنچه را که آموخته بودم، آموزش بدهم.
ایران یکی از قدیمی‌ترین تمدن‌های بزرگ جهان را دارد
همچنین نصرالله پورجوادی، استاد فلسفه دانشگاه تهران در این مراسم گفت: ژاله آموزگار گفت دانشگاه تهران به خصوص دانشکده ادبیات در واقع فقط یک مرکز آموزشی نبوده بلکه یک مرکز فرهنگی در کشور بوده و این کاملاً درست است. من ۶۲ سال قبل برای نخستین‌بار در یک کنسرت ایتالیایی که در این سالن برگزار شد، شرکت کردم و آن زمان اولین حضورم در اینجا بود.
وی با اشاره به رشته فلسفه در دانشگاه تهران افزود: من دوره لیسانسم را در آمریکا فلسفه خواندم و دوره فوق لیسانس و دکتری را در دانشگاه تهران گذراندم. صحبت کردن درباره گروه فلسفه دانشگاه تهران نمی‌تواند بدون ذکر نام دکتر یحیی مهدوی باشد. یحیی مهدوی کسی بود که گروه فلسفه را در دانشگاه تهران تاسیس کرد. یکی از خصوصیات او این بود که فلسفه را برای فلسفه می‌خواست. فلسفه برای او وسیله‌ای برای تبلیغ ایدئولوژی، دین و مرام نبود و فلسفه برای فلسفه بود.
پورجوادی بیان کرد: فلسفه متعلق به تمدن‌هاست و ایران یکی از قدیمی‌ترین تمدن‌های بزرگ جهان را دارد. یک تمدن بزرگ همه چیز دارد و ایران همه این‌ها را داشت.
تاریخ پایه دوام ماست
همچنین دکتر منصوره اتحادیه، استاد تاریخ دانشگاه تهران در این مراسم گفت: تاریخ جستجوی بی‌پایان حقیقت است. تاریخ تا قرن نوزدهم فقط به پادشاهان اختصاص داشت که در اواسط قرن بیستم به طبقات دیگر نیز توجه شد؛ تاریخ اجتماعی، اقتصادی از جمله تاریخ زن جزو تاریخ شد و جان تازه‌ای به این علم افزود. در این زمان منابع تاریخ و توجه به موضوعات گسترش یافت.
وی افزود: در گذشته به اسناد خصوصاً به اسناد خصوصی چندان توجه نشده است و الان بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرد که خیلی ارزشمند است. ما باید از اسناد خانوادگی استفاده کنیم. امروز که به تاریخ از پایین توجه می‌کنیم، دریچه‌ای به زندگی مردم می‌یابیم. من به جزئیات تاریخ علاقه‌مند هستم. من در سال ۴۹ با مدرک فوق لیسانس وارد دانشگاه تهران شدم، در آن زمان شیرین بیانی، باستانی پاریزی و بسیاری از بزرگان و مفاخر حضور داشتند.
اتحادیه بیان کرد: زمانی که من تدریس در دانشکده ادبیات و علوم انسانی را آغاز کردم، یکی از نکات بی‌نظیر، علاقه دانشجویان به تاریخ بود. شور دانشجویان در آن زمان بی‌نظیر بود. نکته قابل توجه پیشرفت تاریخ‌نگاری بود. متاسفانه آن شوری که ما تجربه کردیم، امروز وجود ندارد. نباید به تاریخ سطحی بنگریم، نباید مسائل را سیاه و سفید ببینیم. مورخ بسیاری از مسائل و مشکلات را نمی‌داند، مورخ قاضی نیست، باید احتیاط کند و انصاف و منطق داشته باشد.
استاد پیشکسوت تاریخ دانشگاه تهران گفت: تاریخ را به طور وسیع مطالعه کنید، تاریخ همه کشورها را بخوانید، تاریخ پایه دوام ماست. تاریخ را جدی بگیرید و به طور صحیح و عمیق بیاموزید.
یونانیان ایران را به حکمت می‌شناسند
همچنین غلامرضا اعوانی، استاد دانشگاه تهران در این مراسم گفت: یکی از افتخارات من این است که دانشجوی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران بودم. بزرگانی در این دانشکده حضور داشته‌اند که همه آنها تجسم علم و فرهنگ و ادب در رشته‌های خود بودند. هر کدام از این استادان در نوع خود بی‌نظیر بودند و شب و روز زحمت می‌کشیدند و حاصل زحماتشان نتیجه تلاش شبانه‌روزی بود.
وی افزود: در آن زمان علم ارزش ذاتی داشت. امیدوارم دوباره دانشکده ادبیات و علوم انسانی آن پویایی را بازیابد. جوانان ما بسیار با استعداد هستند، اکنون علوم انسانی کمی افول کرده که البته استادان ما این شعله را روشن نگه داشتند و نگذاشتند که خاموش شود. ایران در زمینه فرهنگ بسیار درخشان است. خداوند به هر قومی نعمتی داده است که باید شکرگزار باشد. فرهنگ ما از دیرباز به حکمت معروف بوده است. چه قبل از اسلام و چه بعد از اسلام یونانیان ایران را به حکمت می‌شناسند. ایران فرهنگی بر فرهنگ‌های شرق و غرب تاثیرگذار بوده است.
اعوانی بیان کرد: امیدواریم با ارتباط فرهنگی راه برای ارتباط سیاسی باز شود. امیدواریم که دوباره قدر فرهنگ خود را بدانیم. فرهنگ یعنی چیزی که با تعلیم و تربیت از نسلی به نسلی دیگر منتقل می‌شود. انتظار داریم که دانشکده ادبیات دوباره فرهنگ را احیاء کند تا به آیندگان منتقل شود. حکمت در تمام نسل‌های ما نمود دارد. ادبیات را به عنوان حکمت بخوانیم. حکمت در شعر و ادبیات و هنر و فلسفه و… حضور داشته است. امیدوارم در آموزش این فرهنگ عظیم به نسل آینده موفق شویم تا مبادا خللی به وجود بیاید.
سابقه فرهنگ در این مملکت پرقدرت است
همچنین حکمت‌الله ملاصالحی، استاد تمام دانشگاه تهران در این مراسم گفت: چقدر سابقه فرهنگ در این مملکت پرقدرت است. هر نظام دانایی و فکری و هر دانشکده و پژوهشکده‌ای که مسئله‌اش شناخت انسان است، صدچندان مسئولیتش سنگین‌تر و راهش سنگلاخ‌تر از دانشکده‌های دیگر است. انسان‌شناسی در روزگار ما دستشان پر از داده‌هاست.
وی افزود: البته در روزگار ما در انسان‌شناسی یک چیز مغفول مانده است و آن «انسان بما هو انسان» است. انسان چونان وجود در روزگار ما مغفول مانده است و چقدر دست ایران پر از گنجینه‌های عظیم است که «انسان بما هو انسان» را بازخوانی کند. وقتی فضای فکری یونانیان را می‌خوانیم، سه معنا دارد، نخستین معنا هشدار است. حد انسان بودن خود را بشناس. خود یعنی روح، چرا یونانیان می‌ترسند که انسان از این حد عبور کند، چون یک نفحه روحانی است.
ملاصالحی بیان کرد: انسان تنها صورت نیست، بلکه سیرتی نیز دارد که در داخل آن سیرت عالم زیباشناسانه در انسان است. یونانیان نگران عبور از این حد انسانی بودند. اصل انسان بودن بر زن و مرد بودن تقدم دارد و دست دانشکده ادبیات بسیار برای چنین بازخوانی‌هایی پر است.
بیشتر متون کهن را کاویده‌ام
همچنین علی رواقی، استاد ادبیات فارسی، قرآن‌پژوه و شاهنامه‌پژوه در این مراسم گفت: من از سال ۱۳۴۸ استادیار این دانشکده شدم و در زمینه‌های مختلفی از متون قدیم پژوهش کردم که به چاپ رسیده است. بیشتر آثار من در زمینه متون کهن و تفسیرهای قرآن بود. قرآن قدس و فرهنگنامه بزرگ قرآنی از جمله آثار من به شمار می‌روند. در حدود بیست کتاب نیز در دست چاپ دارم.
یادی از مفاخر و پیشکسوتان
همچنین جواد اصغری، رئیس دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران از پیشکسوتان و مفاخری همچون علی‌اصغر حکمت، صادق رضازاده شفق، علی‌اکبر سیاسی، غلامحسین صدیقی، بدیع‌الزمان فروزان‌فر، جلال‌الدین همایی، پرویز ناتل خانلری، محمد معین، محمدتقی بهار، سعید نفیسی، ابراهیم پورداوود، محمدابراهیم باستانی پاریزی، احمد تفضلی، رشید یاسمی، عباس زریاب خویی، محمدرضا شفیعی کدکنی، عبدالحسین زرین‌کوب، سیدجعفر شهیدی، سیمین دانشور، قیصر امین‌پور و سایر بزرگان یاد کرد و به حاضران خوشامد گفت.
رونمایی از کتاب «تاریخ دانشکده ادبیات و علوم انسانی»
همچنین در مراسم شب نود سالگی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران از کتاب «تاریخ دانشکده ادبیات و علوم انسانی» که به کوشش حسن حضرتی به چاپ رسیده است، رونمایی شد. همچنین در کلیپ‌هایی تصاویری از استادان پیشکسوت به نمایش درآمد و نمایشگاهی نیز از اسناد تاریخ دانشکده در دانشگاه تهران برپا بود.
∎