محمدمهدی عبدخدایی در گفت‌وگوی تفصیلی با ایسنا به بررسی دلایل شکل‌گیری انقلاب اسلامی و آسیب‌شناسی آن پرداخت.
راز تداوم انقلاب اسلامی «شیعه» بودن مردم ایران است
وی با بیان اینکه انقلاب اسلامی ایران یکی از مهمترین انقلاب‌ها طی چند قرن گذشته است، گفت: علت ایجاد و راز تداوم انقلاب اسلامی «شیعه» بودن مردم ایران است. مردم ایران بعد از ورود اسلام به ایران و آشنایی با سنت پیامبر و خاندان ایشان پیرو مذهب «شیعه» شدند. این اتفاق علت پیدایش انقلاب اسلامی و حتی انقلاب مشروطه بود. مذهب تشیع به قصر پادشاهان نیز رسوخ کرد و آنان باور و اعتقادات مذهبی‌شان را به روحانیون شیعه عرضه می‌کردند. بگذریم از اینکه زنان و فرزندان شاهان ایرانی نیز به اهل بیت عصمت و طهارت ابراز محبت می‌کردند، اما این رویه در دوره سلطنت خاندان پهلوی متوقف و معکوس شد.
دبیرکل جمعیت فداییان اسلام ادامه داد: پدر و پسر پهلوی برای وارد کردن مدرنیته به ایران، مذهب تشیع را سد و مقابل خودشان دیدند، به همین دلیل ابتدا تلاش کردند با نوعی دیکتاتوری خشن این مذهب را از سر راه بردارند اما شدت عشق و محبت مردم به خصوص زنان ایرانی به اهل بیت پیامبر اسلام (ص) مانع بود. این عشق و علاقه به اهل بیت به حدی بود که وقتی در دوره رضاخان قانون برداشتن حجاب از سر زنان به مجلس شورای ملی فرستاده شد و بعد به اجرا درآمد با مقاومت زنانِ معتقد روبرو شد به حدی که وقتی پاسبان‌ها در محله صابون‌پزخانه قصد کشیدن چادر از سرشان را داشتند با آنان درگیر شده و پاسبان‌ها را با چوب می‌زدند.
در زمان انقلاب اسلامی «مذهب تشیع» پایگاه انقلاب شد و مردم شیعه ایران به بهای جانشان پای آن ایستادند
مردم به بهای جانشان پای انقلاب امام خمینی ایستادند
عبدخدایی یادآور شد: انقلاب اسلامی پدیده‌ای نوظهور نیست بلکه یک جریان فکری است که در طول ۱۰۰۰ سال شکل گرفته است و خودنمایی می‌کند. شبه‌روشنفکرانی هم که متوجه هماهنگی انقلاب اسلامی با ذهنیت و اعتقادات نبودند، به بیراهه رفتند؛ اینکه امام خمینی (ره) بنیانگذار انقلاب اسلامی گفتند «محرم و صفر، ماهِ پیروزی خون بر شمشیر است» باید گفت اثر این خون از روزی که امام حسین (ع) به شهادت رسید هویدا شد. به همین دلیل در زمان انقلاب اسلامی «مذهب تشیع» پایگاه انقلاب شد و مردم شیعه ایران به بهای جانشان پای آن ایستادند و دست از حمایت امام خمینی برنداشتند.
تشیع موجب بیمه شدن انقلاب شد
وی بار دیگر گفت: انقلاب اسلامی برخواسته از تشیع است و تشیع، آحاد جامعه را به خودش جذب کرد، به همین دلیل با حضور میلیونی مردم در آخرین تاسوعا و عاشورای دوره سلطنت پهلوی، بنیانگذار انقلاب اسلامی از پیروزی انقلاب سخن گفتند. پیدایش و تداوم انقلاب اسلامی در جهانی که با مذهب ستیز داشت. سوسیالیسم و کمونیست بیش از یک میلیاد و چند صد میلیون نفر را در چین، روسیه و اروپای شرقی جذب خودش کرده بود. در ایران هم حزب توده تنها حزبی بود که از آحاد مختلف جامعه قدرت گرفت، اما این جریان فکری با انقلابیون شیعه ایران مخالف بودند در حالی که شیعه پایگاه انقلابی داشت. مردم به تشیع باور داشتند و تشیع را پذیرفتند و نهاد تشیع در جامعه ریشه داشت و موجب بیمه شدن انقلاب شد.
«تقلید» در شیعه یعنی مراجعه به «متخصص» مذهب
دبیرکل جمعیت فداییان اسلام تاکید کرد: انقلاب اسلامی ایران به دست یک مرجع تقلید ایجاد و نهادینه شد آن هم در شرایطی که علیه تقلید صحبت‌های زیادی گفته می‌شد. «تقلید» در شیعه یعنی مراجعه به «متخصص» مذهب. تقلید در نگاه شیعه این نیست که کورکورانه اطاعت کنند، بلکه در «تقلید» مسئله مشخص بود و دیدیم که موجب بیداری جامعه شد.
عبدخدایی اضافه کرد: در دوره مشروطه نیز فتوای آخوند ملا محمدکاظم خراسانی، انقلاب مشروطه را آغاز کرد و علامه محمدحسین نایینی در کتاب تنبیه‌الامه و تنزیه المله نشان داد که «انقلاب» در درون تشیع نهفته است و هر کسی با مبانی آن مخالفت کند، علیه اش انقلاب می‌شود و دیدیدم که شد. حتی روشنفکران درس خوانده در غرب هم در جریان انقلاب اسلامی تلاش کردند این نکته را به جهان بفهمانند که مردم به افکار، باورها و اعتقادات مذهبی و دینی‌شان عمل می‌کنند.
تشریح نقش آیت‌الله بروجردی در ایجاد انقلاب اسلامی
وی با طرح این پرسش که با توجه به انتقاداتی که به آیت‌الله بروجردی شد، آیا ایشان نقشی در انقلاب اسلامی داشت یا خیر، گفت: از نظر بنده نقش مهم را آیت‌الله بروجردی داشت. ایشان وقتی به قم آمد و طلاب را به آگاه کردن مردم تشویق کرد تا آنان در مراسم‌های مذهبی در ماه های محرم، صفر و رمضان متن مذهب را برای مردم تشریح کنند، نقش مهم‌شان در انقلاب اسلامی را ایفا کردند. ایشان زنده نگه داشتن تفکر شیعه در زمان خودش را ترویج داد؛ البته آخوند خراسانی، علامه نایینی، سید محمدکاظم طباطبایی یزدی و آیت‌الله نوری زمینه‌ساز انقلابی بودند که در بهمن ۱۳۵۷ ثمر داد.
دبیرکل جمعیت فداییان اسلام تاکید کرد: به همین خاطر انقلاب اسلامی همچنان تداوم دارد چون با باور، اعتقادات و درونیات مردم ارتباط دارد. مواجهه و مبارزه با افکار ذهنی و دینی جامعه، دشوار و بلکه ناممکن است. شدت نفوذ کلام و فتوای مراجع شیعه به حدی بالاست که وقتی سید محمدحسن حسینی شیرازی مشهور به میرزای شیرازی بزرگ، فتوای تحریم تنباکو را در عراق صادر کرد، زنان حرمسرای ناصرالدین شاه قلیان‌ها را شکستند و وقتی ناصرالدین شاه به آنان معترض شد که چرا چنین می‌کنید، پاسخ دادند «همان کسی که ما و شما را به هم محرم کرده، فتوا داده، کشیدن قلیان و سیگار حرام است.»
عبدخدایی ادامه داد: زمینه‌های انقلاب در درون تشیع نهفته است به همین دلیل به قول مرحوم دکتر شریعتی در انقلاب اسلامی «جامعه بازگشت به نهادهای فکری خویش» کرد به همین دلیل انقلاب شد. علاوه بر آن رهبری انقلاب نیز با یک روحانی شیعه بود که آگاهانه می‌دانست چه می‌خواهد و چه باید انجام دهد. به همین جهت وقتی شاپور بختیار به شاه پیشنهاد داد ایران را برای مدتی ترک کند، فرح دیبا همسر شاه در مصاحبه‌ای گفت «می‌رویم اما به زودی بر می‌گردیم.» او فکر می‌کرد ۲۶ دی ۱۳۵۷ هم مشابه ۲۵ مرداد ۱۳۳۲ است که شاه برای خلاص شدن از دست دکتر محمد مصدق و به وجود آوردن زمینه سقوط دولت ایشان، ایران را به مدت سه روز ترک کرد و روز ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ پیروزمندانه وارد ایران شد.
منبری‌ها با حمایت مراجع عظام شیعه مردم را آماده «انقلاب» کردند
وی خاطرنشان کرد: غافل از اینکه از همان سال تا انقلاب ۱۳۵۷، منبری‌ها با حمایت و تشویق مراجع عظام شیعه مردم را آماده انقلاب کردند و امام امت در روز ۱۲ بهمن ۱۳۵۷ در بهشت زهرا گفت: «من دولت تعیین می‌کنم. من توی دهن این دولت می‌زنم» مردم این جمله را از ایشان پذیرفتند چون روحانیت مترقی، همراه و برآمده از همین تفکر بود. علاوه بر آن چون دولتی که شاه با حمایت آمریکایی‌ها برای روزهای پس از برگشتش انتخاب کرده بود، با جریان فکری جامعه همخوانی و تطابق نداشت و بختیار و شبه‌روشنفکران دور و بَرَش از مردم بیگانه بودند، هرگز نتوانستند بر تفکر مردم شیعه ایران غلبه کنند.
دبیرکل جمعیت فداییان اسلام گفت: در انقلاب اسلامی همه اقشار جامعه اعم از کشاورز، پیشه‌ور، کارگر، بازاری، دانشگاهی، فرهنگی و کارمند حضور یافتند و راحت پیروز شد.
شیعه اگر جنگ‌طلب بود در طول تاریخ هرگز مظلوم نبود
عبدخدایی در بخش دیگری از سخنان در واکنش به شبهه‌ای که سعی دارد شیعه را دارای خوی تند و جنگ‌طلب معرفی کند، گفت: شیعه اگر خوی تند و وحشی‌گری داشت هرگز در طول تاریخ مظلوم واقع نمی‌شد. شیعه اگر خوی تند داشت هرگز امام حسین (ع) طفل ۶ ماهه‌اش یا جوان ۱۸ ساله‌اش را فدای مبارزه علیه ظلم و ظالم نمی‌کرد. این جریان در طول ۱۴۰۰ سال تجربه شد که با «حسین» نمی‌شود جنگید.
وی یادآور شد: حاج مهدی عراقی از دوستان نزدیکم در جمعیت فداییان اسلام پس از ماجرای دستگیری و اعدام رییس و هسته مرکزی جمعیت فداییان اسلام در سال ۱۳۳۴ و آزادی من و سایر اعضای دستگیر شده جمعیت از زندان پهلوی، به دیدارم آمد و گفت محمدمهدی وضع عوض شده و اکنون یک مرجع شیعه به میدان آمده است. او یک روز قبل از عاشورای ۱۳۵۷ با حسین رمضان یخی و طیب حاج‌رضایی از لات و لوت‌های آن روزگار تهران که در خدمت رژیم پهلوی بودند، روبه‌رو می‌شود و رمضان یخی به حاج مهدی می‌گوید «ما با حسین (ع) نمی‌توانیم طرف شویم و من از شهر بیرون می‌روم.»
امام محرم ۱۳۵۷ را ماه پیروزی خون بر شمشیر معرفی کردند. اتکای امام به پیروزی خون بر شمشیر بود و این یعنی مظلومیت در عین ایستادگی در برابر ظالم.
اتکای امام به «پیروزی خون بر شمشیر» بود
دبیرکل جمعیت فداییان اسلام تاکید کرد: به همین دلیل بود که امام محرم ۱۳۵۷ را ماه پیروزی خون بر شمشیر معرفی کردند. اتکای امام به پیروزی خون بر شمشیر بود و این یعنی مظلومیت در عین ایستادگی در برابر ظالم. به همین دلیل در انقلاب اسلامی ایران به اندازه ۳ انقلاب کبیر فرانسه، اکتبر ۱۹۱۷ روسیه و کوبا خونریزی نشد.
عبدخدایی گفت: در انقلاب اسلامی خلاف سایر انقلاب‌های فوق، رژیم پهلوی خیلی راحت حاکمیت را تحویل مردمی داد که در کوچه و بازار «حسین حسین» می‌گفتند. این موضوع کاملا مشهود بود و همه کسانی که تاریخ انقلاب اسلامی را می‌نویسند به این نکته توجه دارند که متن انقلاب اسلامی با ذهنیت و باورهای مردم کاملا هماهنگ بود نه القائاتی که از بیرون از جریان انقلاب ایران مطرح می‌شد.
انقلاب به خطر نمی‌افتد، اگر مبارزه با استکبار تداوم یابد
وی در تشریح دلایل پایداری نظام جمهوری اسلامی در چهار دهه گذشته و تهدیدهای خارجی و داخلی پیش‌رو، گفت: انقلاب به خطر نمی‌افتد اگر مبارزه با استکبار تداوم داشته باشد. به این زودی‌ها نمی‌توانند علیه انقلاب عمل کنند. شاید زمانی که گئورگ بوشنر نمایش‌نامه‌نویس آلمانی این جمله را که «انقلاب فرزندانش را می‌بلعد» می‌نوشت هرگز فکر نمی‌کرد این جمله از مرزهای جغرافیایی بگذرد و در وصف حال انقلاب‌های مختلف دنیا به کار برده شود.
انقلاب اسلامی هنوز فرزندانش را نبلعیده است
دبیرکل جمعیت فداییان اسلام ادامه داد: در ایران نیز برخی سیاسیون و متفکران با بوشنر هم عقیده‌اند اما بنده معتقدم انقلاب اسلامی هنوز فرزندانش را نبلعیده است. فرزندان انقلاب توانسته‌اند همان مسیری را بنیانگذار انقلاب اسلامی در مبارزه با آمریکا مشخص کردند، بروند. امام در مبارزه با آمریکا گفتند «آمریکا هیچ غلطی نمی‌تواند بکند.» امروز هم مقام معظم رهبری همان عقیده را دارند و در همان مسیر گام بر می‌دارند.
استکبار هرچه تلاش کند، نمی‌تواند انقلاب را از ذهن و دل مردم بیرون ببرد
عبدخدایی افزود: قدرت آمریکا و صهیونیست‌های اسراییل زیاد است اما انقلاب از توطئه‌های قدرت‌های بزرگ مصون است. ۴۷ سال از انقلاب می‌گذرد اما وقتی تصویر مقام معظم رهبری از تلویزیون پخش می‌شود مردم می‌گویند «قربون این سید برویم.» بزرگ‌ترهای ما احترام بسیار زیادی برای «سید» ها قائل هستند چون آنان از خاندان پیامبر و اهل بیت هستند که مردم دوستشان دارند. این ادبیات عامیانه نشان می‌دهد انقلاب همواره در ذهن و اعتقادات دینی مردم بوده و هست. استکبار هر قدر تلاش کند، نمی‌تواند انقلاب را از ذهن و دل مردم ایران بیرون ببرد. تا زمانی که تاسوعا و عاشورا زنده است، انقلاب شکست نمی‌خورد.
وی در بخش دیگری از گفت‌وگوی خود با ایسنا به بررسی تاثیر رفتار برخی سیاستمداران و دولتمردان کشور بر کاهش سرمایه اجتماعی انقلاب پرداخت و گفت: تداوم عزاداری‌های مردم در محرم نشان از نقشِ بر آب کردن توطئه سست کردن باورها و اعتقادات مذهبی جامعه دارد. برای انقلاب توطئه زیاد شده است. صدام با وحشی‌گری‌هایش و استکبار با همه حمایت‌هایش از جبهه کفر نتوانستند باورها و اعتقادات و دلبستگی‌های مردم نسبت به اهل بیت را دچار خدشه کنند و بر جمهوری اسلامی پیروز شوند. هنوز هم نطفه‌های پیروزی این حرکت اسلامی که در ایران اتفاق افتاد، همه کشورهای اسلامی را تحت تاثیر خود دارد.
دبیرکل جمعیت فداییان اسلام گفت: بعد از جنگ جهانی دوم انقلاب‌های دینی و حرکت‌های اسلامی شکل گرفت و استکبار برای سرکوب آنها ناسیونالیسم عربی، ترکی، افغانی و ایرانی را مطرح کرد اما ناسیونالیسم‌ها شکست خورد و انقلاب دینی، پیروز شد. با وجودی که دنیا به خاطر تکنولوژی‌های ارتباطی و فضای مجازی تحولات شگرفی را تجربه می‌کند اما باز نتوانسته حریف باورها و اعتقادات دینی شیعیان شود. خودنمایی سرمایه اجتماعی در ایام ماه محرم و رمضان و ۲۲ بهمن گویای این حقیقت است که استکبار و غرب نمی‌توانند حریف انقلاب اسلامی شوند.
تا زمانی که رای توده مردم وجود داشته باشد، انقلاب پا برجا خواهد بود
عبدخدایی تاکید کرد: با اعتقادات مردم نمی‌شود جنگدید. قیام علویان علیه غیر علویان وجود داشته و همچنان وجود خواهد داشت، اما علویان هیچ‌گاه از بین نرفته‌اند.
وی بر ضرورت توجه به جمهوریت و اسلامیت ایران تاکید کرد و گفت: تظاهرات‌ها و راهپیمایی‌ها هنوز توسط مسجدی‌ها و هیاتی‌ها انجام و اداره می‌شود. متاسفانه در دهه های گذشته مسوولان، کم اشتباه نکرده‌اند و فسادهای اقتصادی اتفاق افتاده است. در صدر اسلام هم، معاویه و اطرافیانش با مال مردم برای خود کاخ‌ها درست کردند. مردم در حرکت‌های شیعی به مذهب وابستگی دارند و به «ایسم‌ها» تعلق خاطر ندارند. ۹۸.۲ درصد شرکت کنندگان به جمهوری اسلامی رای دادند و تا زمانی که رای توده مردم وجود داشته باشد این انقلاب پا برجا خواهد بود.
دبیرکل جمعیت فداییان اسلام در پاسخ به این پرسش که چطور می‌توان مردم را به عنوان سرمایه اصلی انقلاب اسلامی همراه نظام داشت، گفت: در کشور اگر بخواهیم بین مردم و حاکمیت اختلافی به وجود نیاید باید قانون را وجه‌المصالحه قرار داد. رفتار خلاف قانون خود جرم است.
وی گفت: اگرچه با تغییر دولت فضا قدری بازتر شده، اما عمل به قانون نباید متوقف شود. در موضوع حجاب اگر همین الان هم رای‌گیری کنید خواهید دید که رای مردم به پوشش و حجاب است نه بی‌حجابی و ولنگاری. معتقدم استقبال مردم از مذهب همچنان بالاست. اکثریت جامعه در کشور طرفدار حجاب هستند. فکر می‌کنم باحجاب‌های کشور بیشتر از بی‌حجاب‌ها هستند. ممکن است نسل جدید تحت تاثیر القائات غربی‌ها قرار گرفته باشند، اما درصد آنها بیشتر از نسل‌های گذشته نیست.
ممکن است نسل جدید تحت تاثیر القائات غربی‌ها قرار گرفته باشند، اما درصد آنها بیشتر از نسل‌های گذشته نیست.
جامعه جهانی ایران را به دلیل حرکت در مدار حق تحت شدیدترین فشارها قرار داده است
عبدخدایی سپس به نقش فشارهای معیشتی و اقتصادی بر مردم این سرمایه‌های انقلاب اسلامی اشاره کرد و گفت: اقتصاد بر مردم اثر دارد. آیا در کشور پیش‌بینی شده بود که جمعیت از ۳۲ به ۹۰ میلیون نفر می‌رسد و مصرف سرانه دو سه برابر می‌شود؟ متاسفانه پاسخ منفی است. انقلاب از این جهت نتوانسته نیازها و خواسته‌های جامعه را پاسخگو باشد. باید از طریق قانون کاری کرد که بار دیگر طبقه متوسط بیشتر از طبقه فقرا و ثروتمندان شوند.
وی تاکید کرد: معتقد به این نیستم که انقلاب افراد ضد خودش را تربیت کرده است. آنهایی که مورد طعنه مردم هستند افرادی هستند که از مذهب عدول کردند.
دبیرکل جمعیت فداییان اسلام در پایان یادآور شد: معتقدم تا زمانی که مردم‌مان شیعه هستند، هیچ آسیبی به انقلاب نمی‌رسد. کسانی هم که دنبال آسیب زدن به انقلاب هستند یا سر خورده می‌شوند یا شکست خواهند خورد؛ چنین افرادی منطق درستی ندارند. نبرد انقلاب با استکبار، عالی است. جامعه جهانی ایران را به دلیل حرکت در مدار حق تحت شدیدترین فشارها قرار داده است.
انتهای پیام