به گزارش ایرنا، هرچند از یک زاویه دید، سگ مخلوقی از خداوند است، اما ازدیاد نسل آنها در سایه ترحم بی‌مورد و غذادادن ناآگاهانه برخی از مردم، به مساله مهم مدیریت شهری در مسیر حفظ زیبایی و بهداشت شهر تبدیل شده است.
شیوع بیماری هاری و بیماری‌های مشترک انسان و دام، رخدادهای ناگوار و آسیب‌های روحی و بدنی مانند سگ‌گزیدگی و همچنین پرسه بی‌قید و شرط این حیوان از کوچک تا عظیم‌الجثه، در معابر عمومی شهری و بوستان‌ها، ترس بر دل هر رهگذر می‌اندازد.
سگ‌های ولگرد و دست و پاگیر مزاحم مردم هستند و از سویی دیگر، مدعیان حمایت از حقوق حیوانات برخی مباحث مربوط به حق حیات این موجودات را بیان می‌کنند.
سردرگمی، ازدیاد نسل و مخاطرات زندگی کنار سگ‌ها به انسان‌ها آسیب‌هایی رسانده که نگهداری یا عقیم‌سازی این موجودات را به مساله امروز شهرها تبدیل کرده است.
در این میان، برخی از جمعیت‌های حامی حقوق حیوانات که برای نجات زندگی سگ‌ها به عنوان مخلوقات الهی بیش از آنچه در ادیان آسمانی بر حقوق حیوانات تاکیده شده، بر این باورند که عقیم‌سازی این حیوان و نگهداری آن در محیطی خارج از محدوده شهری، کمک به حیات آنها نمی‌کند.
بر اساس نظر برخی کارشناسان محیط زیست، عقیم‌سازی روشی منسوخ شده است و با برهم زدن هورمون‌های حیاتی، این حیوان را به مرگ تدریجی محکوم می‌کند.
نگهداری از حیوانات خانگی و دلبستگی به حیوانات حیات وحش بر پایه خودخواهی‌ها، باورهای درست یا نادرست، شعارها با تقلید از جوامع غربی، جایگاهی در زندگی انسان امروزی بازکرده است.
حیوان‌آزاری نوین
حیوان‌آزاری نوین که گونه‌ای از زندگی متمولانه در برخی از گوشه‌های زندگی انسانی خواسته و ناخواسته به چشم می‌خورد، بدین گونه است که برخی افراد با نگاهی احساسی حیوان خانگی نگه می‌دارند و بدون توجه به شرایط مکانی و زمانی زندگی حیوانات این زبان‌بسته را با انواع لباس‌ها، لوازم و آرایش‌ها و همچنین تزریق دارو، واکسن‌ها و تغذیه، و قفس‌های حمل و نقل به زندگی انسانی وارد کردند و با ایجاد فاصله از زندگی طبیعی، آنها را به مرگ تدریجی محترمانه و به نوعی حیوان‌آزاری نوین محکوم می‌کنند.
از سویی دیگر، بسیاری از سگ‌ها و گربه‌های زباله‌گرد و ولگرد با پارس‌های شبانه در خیابان‌های اصلی و کوچه‌پس‌کوچه‌ها آسایش خانواده‌ها را به چالش کشیده است.
جمعیت افزایشی حیوانات در محیط شهر شاهرود
ترس کودکان و بانوان، حیوان‌گزیدگی، انتشار بیماری و ویروس‌ها در خانه و خیابان‌ها که آمار مشخصی از آنها در دست نیست، همه حکایت از آسیب‌های حضور حیوان‌ها به هر شکل در محیط زندگی انسان‌هاست. اما جمع‌آوری سگ‌ها و حیوانات موزی در شاهرود مساله‌ای بلاتکلیف باقی مانده و راه به جایی نبرده است.
عبور و مرور آزادانه سگ‌های ولگرد در خیابان‌های شاهرود با وجود مرکز نگهداری این سگ‌ها در شهرداری این شهر و جایگاه‌های برخی حامیان حقوق حیوانات در بخش خصوصی و پیمانکارانی برای زنده‌گیری، تاثیر چندانی در کاهش جمعیت این حیوانات نداشته است.
مرگ تدریجی سگ‌ها در مراکز نگهداری
یکی از کارشناسان در این باره می‌گوید: با توجه به تاکید فراوان بر حقوق حیوانات در دین اسلام که در لابه‌لای شعارهای فریبنده و به ظاهر زیبای حامیان حیات وحش گم می‌شود، توجه جدی مردم و مسوولان را می‌طلبد تا با مطالعه و پژوهشی بیشتر و استفاده از تجربیات سایر کشورها، برای این چالش چاره اندیشی مناسبی با کمترین هزینه انجام شود.
حسن وحیدی افزود: زنده‌گیری، قرنطینه بدون زیرساخت مناسب و عقیم‌سازی، اقدامی هزینه‌بر، مرگ تدریجی و غیرطبیعی سگ‌ها در مراکز نگهداری را به دنبال دارد.
وی با اشاره به اینکه تامین هزینه‌های زنده‌گیری، تامین غذا، دارو و عقیم‌سازی سگ‌ها در مراکز نگهداری بدون هماهنگی و همکاری دستگاه‌های اجرایی مربوطه کاری بس دشوار است، افزود: زنده‌گیری این حیوان در ساعت‌های مختلف شبانه‌روز باید در اقدامی سریع و در مدت چندروز با همکاری دهیاری‌ها، شهرداری‌های نزدیک و اطراف شاهرود، بسطام و روستاهای همجوار انجام شود؛ چرا که اقدام موردی در جمع‌آوری و کاهش جمعیت سگ در شهر راه به‌جایی نمی‌برد.
وحیدی با بیان اینکه تولید مثل چندقلویی در سگ و طول عمر حدود هشت تا ۱۰ساله این حیوان یکی از چالش‌های امروزی جمع‌آوری و کاهش جمعیت این حیوانات به‌شمار می‌رود، بیان کرد: ترحم برخی خانواده‌ها با ریختن مانده‌غذاهای ته‌سفره در گوشه و کنار طبیعت برای سگ‌های ولگرد، بی‌رحمانه‌ترین روش برای تغییر در چرخه زندگی این حیوان و ازیاد نسل با تغذیه نابجا به شمار می‌رود.
ورود انسان به چرخه زندگی حیوانات
این کارشناس تاکید کرد: سگ، گربه، روباه و شغال‌ها از موش‌ها و ریزجثه‌های دیگر در طبیعت شکار و گذران زندگی می‌کنند و ورود انسان‌ها به زندگی این حیوانات و حیات وحش، در کنترل نسل انواع موش خانگی و صحرایی و استفاده از سموم برای دفع این حیوانات را رواج داده که این امر نظم چرخه طبیعت را برهم زده است.
برخی بر این باورند نبود نظارت، اجرای بدون مطالعه و پژوهش بر روی طرح‌های خلق‌الساعه و بدون آزمایش‌های اصولی و میدانی، روزنه و خلاءهای قانونی، حمایت و تقلیدهای بی‌پایه و شعارزده برخی حامیان حقوق حیوانات باعث دست‌درازی به بیت‌المال شده است و حقوق دوسویه مردم و حیوانات در طرح‌های جمع‌آوری و کنترل حیوانات ولگرد نادیده گرفته می‌شود.
این افراد اجرای طرح‌هایی از این دست را راهی ابدی برای دست یافتن به اهداف شخصی برخی حامیان شعارزده و دروغین حقوق حیوانات می‌دانند که شاید بتوانند پول‌های هنگفت به جیب زنند و جمع‌آوری این حیوانات ولگرد را به کاری روزمره و بی‌دردسر و درآمدزا تبدیل کنند، چرا که همواره سگ‌ها در طول سال در خیابان‌های اصلی شهر به صورت گله‌ای و تنهایی به چشم می‌خورند.
مادری که با ۲ نوزادش برای دریافت خدمات فرهنگی به یکی از مراکز عمومی و فرهنگی اداری شاهرود مراجعه کرده بود به خبرنگار ایرنا گفت: وجود ۲ توله سگ چندماهه در نزدیکی خانه و پارس آنها موجب ترس و برهم زدن آرامش کودکانش شده بود.
مریم محمدی افزود: خواب کودکانش و ترس از گزیدگی توسط این سگ‌های ولگرد که خطر آلودگی‌های مشترک انسان و دام و هاری را ممکن است به همراه داشته باشد، تمرکزش را برای انجام امور زندگی برهم زده است.
یکی دیگر از شهروندان گفت: سطل‌های زباله بزرگ بدون در و محافظ کنار خیابان و کوچه‌ها، حیوانات ولگرد را برآن می‌دارد که از زباله‌ها غذای روزانه خود را تامین کنند.
محسن علیخانی افزود: سگ‌ها و گربه‌های ولگرد با رفتن درون این سطل‌ها در ساعت‌های مختلف روز و خروج ناگهانی از درون آنها باعث ترس ناگهانی عابران کوچه و خیابان به ویژه کودکان می‌شود.
وی ادامه داد: فرزند نوجوانم شب گذشته به هنگام انتقال زباله به یکی از این سطل‌های سرکوچه با خروج یک قلاده سگ خانگی گران‌قیمت روبه‌رو و از ترس شوکه شد.
هزینه گزاف نگهداری سگ‌های خانگی
وی با بیان اینکه برخی افراد با احساسی سطحی سراغ نگهداری از حیوان خانگی می‌روند و با پولی گزاف برخی سگ‌های نژاددار را خریداری می‌کنند، افزود: با گذشت چندماه و عظیم الجثه شدن این حیوان، خانواده‌ها از پی مخارج غذا و نگهداری آن برنمی‌آیند و این حیوانات را بلاتکلیف در معابر شهری رها می‌کنند.
وی پرسه زدن سگ، گربه و شغال‌های ولگرد در خیابان‌ها و سطل‌های بزرگ بدون در را باعث انتقال بقایای پسماندهای عفونی خانگی، ریزاستخوان‌ها و مانده‌غذاها، به گوشه و کنار خیابان و ایجاد زحمت دوباره برای پاکبان‌های شهری برشمرد.
«گرگاس» حیوانی با درندگی بالا، تهدیدی برای انسان و دام
یکی دیگر از کارشناسان این حوزه هم گفت: از آمیزش سگ‌های ولگرد بدون صاحب با گرگ در طبیعت، موجودی بسیار خطرناک با نام «گرگاس» متولد می‌شود.
بهرامعلی ظاهری افزود: گرگاس خوی درندگی شدیدی نسبت به گرگ دارد که جمعیت انسانی، حیوانات و به ویژه دام‌ها را با مخاطرات فراوانی روبه رو می‌کند.
وی ابراز کرد: این نژاد باعث شیوع بسیاری از بیماری‌های مشترک انسان و دام به ویژه کیست هیداتیک و هاری در چرخه زندگی و طبیعت می‌شود.
این کارشناس محیط زیست بیان کرد: گرگاس برای نژاد سگ‌های نگهبان اصیل هم مساله مهمی را به‌وجود می‌آورد که ضررهای فراوان و بی‌شماری به همراه دارد.
عقیم‌سازی و نگهداری ۶۴۸ قلاده سگ
شهردار شاهرود درباره جمع‌آوری سگ‌های بدون صاحب به خبرنگار ایرنا گفت: طبق بخشنامه و دستورالعمل وزارت کشور زنده‌گیری، عقیم‌سازی و رهاسازی سگ‌های ولگرد بر عهده دهیاری و شهرداری‌ها است.
محسن احمدی افزود: برای ساماندهی سگ‌های بدون صاحب از ابتدای سال ۱۴۰۳ تا پایان پاییز ۶۴۸ قلاده سگ توسط پیمانکار این طرح از سطح شهر جمع‌آوری شد.
وی با بیان اینکه تعدادی از این سگ‌ها در طرح جمع‌آوری ماه‌های گذشته عقیم‌سازی شدند، ادامه داد: ۲۶۵ سگ ولگرد به تازگی جمع‌آوری و در محل نگهداری موقت عقیم‌سازی شدند.
شهردار شاهرود تصریح کرد: سگ‌های جمع‌آوری شده از نقاط مختلف شهر در محل حصارکشی‌شده جداگانه‌ای در محدوده دفن زباله این شهر نگهداری و با حضور متخصص دامپزشکی عقیم‌سازی می‌شوند.
وی با اشاره به اینکه ۹۰ سگ ولگرد در حال حاضر در این مکان نگهداری می‌شوند، ابراز کرد: برای زنده‌گیری هر قلاده سگ ولگرد ۶ میلیون و ۵۰۰ هزار ریال و برای عقیم‌سازی هر کدام ۱۱ میلیون ریال تا پایان قرارداد به پیمانکار پرداخت می‌شود.
احمدی ادامه داد: برای رعایت حقوق حیوانات، پس از عقیم‌سازی حیوان در چرخه حیات خود رهاسازی می‌شود.
به گزارش ایرنا، با توجه به زوایای پیدا و پنهان واکای این موضوع و بررسی جنبه‌های مختلف خواسته‌های مطرح، باید به نظرات نخبگان دانشگاهی و حوزوی این عرصه برای چاره‌جویی دقیق و علمی بدون در نظر گرفتن احساسات رجوع شود.
از تجربه موفق سایر شهرها و استان‌ها یک بار برای همیشه و خاتمه این روند نیز می‌توان بهره برد. البته طرح‌های موفق کشورهای پیشرفته و توسعه یافته با پدیده‌های اینچنینی می‌تواند با الگوهای دینی و عرفی به صورت قانون مصوب و اجرایی شود.