به گزارش خبرگزاری ایمنا، بحران میان‌سالی پدیده‌ای است که بسیاری از مردان، به‌ویژه پدران، در دهه‌های چهارم و پنجم زندگی خود با آن مواجه می‌شوند. این دوره که اغلب با تغییرات عمیق جسمی، روحی و اجتماعی همراه است، می‌تواند تأثیرات قابل توجهی بر روابط خانوادگی، عملکرد شغلی و سلامت روان پدران داشته باشد؛ کاهش انرژی جسمانی، تغییرات هورمونی و مواجهه با نشانه‌های اولیه پیری، همگی عواملی هستند که می‌توانند این بحران را تشدید کنند.
در این میان، پدران با چالش‌های منحصر به فردی روبرو هستند. از یک سو، مسئولیت تأمین نیازهای مالی خانواده و حفظ جایگاه شغلی خود را بر عهده دارند، و از سوی دیگر، باید با تغییرات سریع دنیای مدرن و شکاف نسلی با فرزندان خود کنار بیایند. بسیاری از پدران در این دوره، خود را در موقعیتی می‌یابند که باید بین آرزوهای شخصی و تعهدات خانوادگی تعادل برقرار کنند، در حالی که همزمان با احساس از دست دادن جوانی و فرصت‌های گذشته دست و پنجه نرم می‌کنند.
فشارهای اجتماعی و انتظارات فرهنگی نیز نقش مهمی در تشدید بحران میان‌سالی پدران ایفا می‌کنند. جامعه همچنان از پدران انتظار دارد که ستون محکم خانواده باشند و ضعف و آسیب‌پذیری خود را پنهان کنند. این فشار مضاعف می‌تواند منجر به انزوا، افسردگی و حتی مشکلات جدی سلامت روان شود. بسیاری از پدران به دلیل همین فشارهای اجتماعی و کلیشه‌های مردانگی، از جستجوی کمک حرفه‌ای و بیان احساسات خود خودداری می‌کنند.
با این حال، بحران میان‌سالی می‌تواند فرصتی برای رشد و تحول شخصی نیز باشد. پدرانی که موفق می‌شوند با این دوره به شکل سازنده‌ای مواجه شوند، اغلب به درک عمیق‌تری از خود و روابطشان دست می‌یابند. این دوره می‌تواند زمینه‌ساز تغییرات مثبت در سبک زندگی، بهبود روابط خانوادگی و کشف علایق و استعدادهای جدید باشد. حمایت خانواده، مشاوره حرفه‌ای و ایجاد شبکه‌های اجتماعی حمایتگر می‌تواند به پدران کمک کند تا این دوره چالش‌برانگیز را با موفقیت پشت سر بگذارند و به مرحله‌ای جدید از پختگی و رضایت در زندگی برسند.
با بزرگ شدن فرزندان، پدران با چالشی ظریف اما عمیق روبرو می‌شوند
سارا محمدی، مدیرعامل انجمن صنفی مراکز مشاوره و روان‌شناسی استان اصفهان در خصوص «تحول ویژگی‌های روانشناختی مردان» اظهار کرد: پدر شدن یکی از مهمترین تحولات در زندگی مردان است که با تغییرات عمیق روانی، عاطفی و اجتماعی همراه است.
وی ادامه داد: با گذر زمان و بزرگ شدن فرزندان، پدران با چالش‌های روانشناختی متعددی مواجه می‌شوند که یکی از مهمترین آنها، درک و پذیرش پیر شدن خود همزمان با رشد و استقلال فرزندان است؛ این فرآیند می‌تواند احساسات پیچیده و گاه متناقضی را در پدران ایجاد کند.
مدیرعامل انجمن صنفی مراکز مشاوره و روان‌شناسی استان اصفهان با اشاره به «بحران میان‌سالی در میان پدران» تصریح کرد: میان‌سالی دوره‌ای است که افراد با چالش «زایندگی در برابر رکود» مواجه می‌شوند. پدران در این دوره، همزمان با مشاهده رشد و پیشرفت فرزندان، ممکن است با احساس کاهش توانایی‌های جسمی و ذهنی خود روبرو شوند؛ این تضاد می‌تواند منجر به بحران هویت و تردید در ارزشمندی شود؛ پدرانی که می‌توانند این مرحله را با موفقیت پشت سر بگذارند، به سطح بالاتری از پختگی و خردمندی دست می‌یابند.
وی افزود: از منظر «نظریه نقش اجتماعی»، پدران با بزرگ شدن فرزندان، تغییرات قابل توجهی در نقش و هویت خود تجربه می‌کنند. آنها باید از نقش سنتی محافظت‌کننده و تصمیم‌گیرنده اصلی به سمت نقش مشاور و حامی حرکت کنند. این گذار می‌تواند چالش‌برانگیز باشد، زیرا بسیاری از پدران هویت خود را با نقش سرپرست خانواده تعریف کرده‌اند.
احساس از دست دادن دلتنگی برای کودکی فرزندان، سایه‌ای از نوستالژی را بر دل پدران می‌اندازد
محمدی تأکید کرد: پدران در رویارویی با پدیده پیر شدن خود و بزرگ شدن فرزندانشان، طیف گسترده‌ای از واکنش‌های روانی را تجربه می‌کنند. این واکنش‌ها شامل احساسات متنوعی است که از غرور و رضایت نسبت به موفقیت‌های فرزندان تا اضطراب و نگرانی درباره آینده را در بر می‌گیرد.
وی در همین راستا اضافه کرد: پدران ممکن است با احساس از دست دادن کنترل و اقتدار مواجه شوند و نوعی نوستالژی و دلتنگی برای دوران کودکی فرزندانشان را تجربه کنند؛ ترس از تنهایی و کنار گذاشته شدن نیز از دیگر واکنش‌های رایج در این دوران است؛ روانشناسان تأکید می‌کنند که تمامی این واکنش‌ها طبیعی بوده و بخشی از فرآیند سازگاری با این مرحله از زندگی محسوب می‌شوند. بر اساس نظریه‌های مختلف روانشناختی، راهکارهای متعددی برای این منظور وجود دارد که می‌تواند به پدران در مواجهه با چالش‌های پیش رو کمک کند.
مدیرعامل انجمن صنفی مراکز مشاوره و روان‌شناسی استان اصفهان دیدگاه‌های مهمی را در خصوص چگونگی سازگاری بهتر پدران با شرایط مذکور مطرح کرد و گفت: بر اساس نظریه‌های مختلف روانشناختی، راهکارهای متعددی برای این منظور وجود دارد که می‌تواند به پدران در مواجهه با چالش‌های پیش رو کمک کند؛ این راهکارها شامل پذیرش تغییرات به عنوان بخشی طبیعی و جدایی‌ناپذیر از زندگی، بازتعریف نقش خود و کشف معانی جدید در زندگی، برقراری و حفظ ارتباط عاطفی سالم با فرزندان، گسترش علایق و مشارکت در فعالیت‌های جدید، و در نهایت تقویت روابط اجتماعی و خانوادگی می‌شود. این راهکارها می‌توانند به پدران کمک کنند تا با شرایط جدید زندگی خود بهتر کنار آمده و سازگاری مناسب‌تری پیدا کنند.
احترام به حفظ جایگاه پدر، تجربه‌ای متفاوت از پدر بودن را رقم می‌زند
وی با اشاره به نقش عوامل فرهنگی و اجتماعی نقش مهمی در شکل‌گیری تجربه پدران بیان داشت: در جوامع سنتی که احترام به بزرگترها و حفظ جایگاه پدر اهمیت زیادی دارد، این گذار می‌تواند متفاوت از جوامع مدرن باشد، همچنین، تغییرات اجتماعی و تحولات نقش‌های جنسیتی در دهه‌های اخیر، چالش‌های جدیدی را برای پدران ایجاد کرده است.
محمدی ادامه داد: راهکارهای عملی و مؤثری را برای کمک به پدران در دوران چالش برانگیز زندگی ارائه می‌دهند. یکی از مهمترین این راهکارها، برقراری گفتگوی صادقانه و باز با اعضای خانواده، به ویژه همسر و فرزندان است که می‌تواند به تقویت روابط خانوادگی و درک متقابل کمک کند، همچنین، شرکت در گروه‌های حمایتی و تبادل تجربیات با سایر پدران می‌تواند بسیار مفید باشد. در کنار این موارد، یادگیری مهارت‌های جدید و به‌روز کردن دانش و توانایی‌ها نیز اهمیت ویژه‌ای دارد.
وی خاطرنشان کرد: لازم به ذکر است که توجه به سلامت جسمی و روانی از طریق ورزش منظم، تغذیه سالم و مدیریت استرس نیز بسیار ضروری است؛ در صورت مواجهه با مشکلات جدی‌تر، مشاوره با متخصصان و روانشناسان می‌تواند راهگشا باشد و به پدران در غلبه بر چالش‌های پیش رو کمک کند.
مدیرعامل انجمن صنفی مراکز مشاوره و روان‌شناسی استان اصفهان توضیح داد: درک و پذیرش پیر شدن همزمان با بزرگ شدن فرزندان، فرایندی پیچیده و چند بعدی است که نیازمند سازگاری روانی و اجتماعی است؛ موفقیت در این مرحله می‌تواند منجر به رشد شخصی، غنای تجربه زندگی و روابط عمیق‌تر با فرزندان شود. پدرانی که می‌توانند این دوره را با آگاهی و انعطاف‌پذیری طی کنند، نه تنها الگوی مثبتی برای فرزندان خود خواهند بود، بلکه می‌توانند از این مرحله به عنوان فرصتی برای رشد و تکامل شخصی استفاده کنند.
بر اساس آنچه گفته شد، تجربه پدری در دوران رشد و استقلال فرزندان، مسیری است که نیازمند درک، پذیرش و سازگاری خواهد بود. پدرانی که می‌توانند با آگاهی و انعطاف‌پذیری از این مرحله عبور کنند، نه تنها به سطح بالاتری از بلوغ عاطفی و خردمندی دست می‌یابند، بلکه می‌توانند الگویی موفق برای فرزندان خود باشند. این گذار، با وجود چالش‌های فراوان، فرصتی ارزشمند برای رشد شخصی، تعمیق روابط خانوادگی و کشف معانی تازه در زندگی است. موفقیت در این مسیر، مستلزم برخورداری از حمایت‌های اجتماعی، مشاوره‌های تخصصی و تلاش مستمر برای سازگاری با تغییرات است.