اما تهدید به چه معنا و مفهومی است؟ اصلاً چرا قانونگذار آنرا به عنوان جرم در نظر گرفته است؟ و آیا هر تهدیدی جرم محسوب می شود؟ و سرانجام این که قانون مجازات اسلامی چه مجازاتی برای جرم تهدید در نظر گرفته است؟

سید ولی الله حسینی، وکیل دادگستری مرکز در پاسخ به قدس می گوید: جرم تهدید به معنای استفاده از کلمات و اظهارات ترسناک برای ایجاد وحشت و ترس در دیگران به منظور وادار کردن آن‌ها به انجام یک عمل غیرقانونی در آینده است. یعنی تهدید، اعلام نیت یک فرد برای وارد کردن آسیب یا خسارت به دیگری یا مجنی علیه است.

سید ولی الله حسینی، وکیل دادگستری مرکز

به عبارت دیگر هنگامی که فردی، دیگری را نسبت به انجام یک عمل ناپسند و نامشروع در آینده بترساند، به این عمل ترساندن، تهدید گفته می شود. از این تعریف در می یابیم که عمل مورد تهدید باید یک رفتار غیر قانونی و نامشروع باشد؛ مثلا اگر کسی به فردی بگوید اگر این سند را امضاء نکنی تو را می کشم. این عمل تهدید بوده و جرم محسوب می شود.

وی احترام به حقوق شهروندان، حفاظت از امنیت و آرامش افراد در برابر آسیب های جسمی و روانی را مهمترین اهداف قانونگذار از جرم انگاری فعل تهدید می داند و می گوید: ترس از ارتکاب جرم روی مجنی علیه کمتر از ارتکاب خود جرم روی آن شخص نیست. یعنی نا امنی، ترس، دلهره ای که در فرد تهدید شده، ایجاد می شود به همان میزانی است یک فرد در معرض همان جرم قرار می گیرد. بنابراین موضوع تهدید دارای اهمیت بوده و در بیشتر نظام ها و یا سیستم های دادرسی کیفری دنیا هم به عنوان یک جرم شناخته شده است.

این مدرس دانشگاه ادامه می دهد: برای وقوع جرم تهدید حتما لازم نیست که مرتکب جرم تهدید، از الفاظ استفاده کند، بلکه هر نوع عملی که موجب  ترساندن طرف مقابل نسبت به یک عمل نامشروع باشد، تهدید محسوب می شود. به عنوان مثال، اگر شخص الف به کنایه، با اشاره دست، نقاشی و... به شخص ب بفهماند که اگر خانه اش را به وی نفروشد، آن خانه را آتش خواهد زد، این عمل تهدید و جرم می باشد.در واقع وقتی تهدید به هر شکل ممکن بیان شود، جرم اتفاق افتاده است خواه مجنی علیه از همان موقع از تهدید مطلع شده باشد یا نشده باشد.

حسینی، با اشاره به این که هر تهدیدی جرم محسوب نمی شود، می افزاید:  مثلا چنانچه شخصی، دیگری را تهدید کند که اگر به مزاحمت‌های خود ادامه بدهد با توجه مدارکی که دارد نزد مراجع قضایی شکایت خواهد کرد چنین عملی به لحاظ قانونی تهدید نبوده و مستوجب مجازات نیست. در واقع برای تحقق جرم تهدید شرایطی لازم است؛ نخست این که تهدید شخص واضح باشد، یعنی تهدید کننده به وضوح تهدید شونده را به قتل، ضررهای مادی، معنوی، شرفی و افشای سِر خود و یا بستگانش تهدید کند، به نحوی که قاضی از الفاظ به کار رفته یا حرکات انجام شده بتواند تهدید انجام شده را به راحتی احساس کند. دوم این که تهدید باید به لحاظ عرفی قابل تحقق باشد. یعنی تهدید کننده قادر به انجام آن باشد. همچنین با توجه به وضعیت تهدید شونده احتمال وقوع آن باشد. بنابراین چنانچه شخصی سهوا یا  از روی عصبانیت کسی را تهدید کند با توجه به اوضاع و احوال ممکن است انتساب جرم تهدید به وی میسر نباشد.

سرپرست اسبق مجتمع قضایی شهید محلاتی تهران، تهدید لفظی را شایع ترین نوع تهدید در کشور عنوان می کند و می افزاید: معمولا در پرونده هایی که در ارتباط با جرم تهدید در مراجع قضایی تشکیل می شود تهدید به ضرب و جرج، کشتن، آبروریزی انتشار فیلم و عکس، خسارت مالی نمود بیشتری دارد.

حسینی،  سپس به موضوع مجازت جرم تهدید می پردازد و می گوید: طبق ماده ۶۹۹ قانون مجازات اسلامی که در سال ۱۳۹۹ اصلاح شده است، هر گاه شخصی فرد دیگری را به هر نحوی تهدید به قتل، ضرر جانی و یا مالی، یا افشا سری نسبت به خود یا بستگان او کند، چه مال یا انجام کاری را از او بخواهد یا نخواهد به مجازات شلاق تا ۷۴ ضربه، یا زندان از یک ماه تا یک سال محکوم خواهد شد.  البته تا پیش از اصلاحیه این ماده، مجازات تهدید ۷۴ ضربه شلاق و حسب از یک ماه تا دو سال بود.

وی در خصوص عوامل تاثیرگذار بر تعیین مجازات متهم به جرم تهدید، می گوید: اگرچه قانون جدید مجازات اسلامی مجازات های جایگزین را پیش بینی کرده که زیرساخت هایش در کشور چندان فراهم نیست اما با این وجود زمینه هایی رو به جلو را فراهم کرده است. مثلا پرونده شخصیت متهم، سوابق کیفری، شرایط و اوضاع و احوال وقوع جرم، حسن یا سوء شهرت متهم و .... در تعیین میزان مجازات متهم تاثیر گذار است، حتی رفتار مجنی علیه  در میزان مجازات متهم از سوی دادگاه تاثیرگذار هستند.چون گاهی مجنی علیه یا شاکی آنقدر از الفاظ رکیک استفاده می کند که متهم تحریک به ارتکاب جرم می شود.

وی در خصوص روند ارتکاب جرم تهدید در کشور طی چند سال اخیر گفت: به طور کلی و با توجه به دیگر جرایم، اطاله دادرسی، شرایط و قراین، وضعیت کشور به لحاظ اقتصادی و .. می توان گفت که جرم تهدید در کشور رو به افزایش است.

 به گفته وی تهدید از جرایم درجه ۶ بوده و طبق قانون رسیدگی به آن در صلاحیت دادسرای عمومی و انقلاب و دادگاه کیفری ۲ است.

حسینی، در خاتمه  گفت: اگر فردی توسط شخص ناشناسی مورد تهدید واقع شد بهترین اقدام یا راهکار این است با مراجعه به  مراجع انتظامی و قضایی طرح شکایت کند و خود او در صدد تلافی جویی و انتقام جویی برنیاید. اما اگر تهدید از سوی شخص آشنایی صورت گرفته در صورت امکان بهتر است که ابتدا در صدد حل و فصل مشکل برآید و در غیر این صورت اقدام به طرح شکایت کند. چون قانون بهترین حامی است.