واکسن موضعی ایده جالبی است که محققان می‌خواهند آن را جایگزین واکسن‌های متداول کنند. در ادامه خواهیم گفت چنین واکسنی چگونه ساخته خواهد شد و چه مزایایی دارد.

ممکن است ساخت واکسن بی درد در آینده امکان‌پذیر شود؛ زیرا پژوهشگران در حال کار بر روی روش‌های نوآورانه برای ساخت واکسن بی سوزن هستند.در این مقاله گجت نیوز خواهیم گفت دانشمندان آمریکایی با چه روشی برای ساخت واکسن موضعی کرم مانند تلاش می‌کنند.

دانشمندان دانشگاه استنفورد برای ساخت واکسن موضعی روش منحصربه‌فردی با استفاده از یک باکتری پوستی رایج به نام «استافیلوکوکوس اپیدرمیس» (Staphylococcus) ارائه داده‌اند.

آن‌ها این باکتری را به یک واکسن بدون درد موضعی و قابل‌استفاده روی پوست تبدیل کرده‌اند. این فناوری می‌تواند منجر به ساخت واکسن‌هایی شود که به‌سادگی مانند کرم روی پوست مالیده می‌شوند. در صورت ساخت چنین واکسنی دیگر نیازی به سوزن نداریم و عوارض جانبی واکسیناسیون مانند تب و درد کاهش می‌یابد. همچنین چنین رویکردی می‌تواند واکسیناسیون را راحت‌تر و مقرون‌به‌صرفه‌تر کند.

«مایکل فیشباخ» (Michael Fischbach)، دکترای تخصصی و استاد مهندسی زیستی، در این‌باره این‌چنین گفته است:

ما همه از سوزن‌ها متنفریم. همه همین‌طور هستند. من تاکنون کسی را ندیده‌ام که از ایده استعمال یک کرم به‌جای تزریق واکسن استقبال نکند.

استفاده از باکتری‌های رایج پوستی برای ساخت واکسن موضعی

برخی از باکتری‌ها، مانند باکتری بی‌ضرر «استافیلوکوکوس اپیدرمیس» (Staphylococcus epidermidis) به‌گونه‌ای تکامل یافته‌اند که روی پوست انسان به‌خوبی زندگی کنند.

ایمنی‌شناسان اغلب نقش باکتری‌های پوستی را در سلامت ما نادیده گرفته‌اند. بااین‌حال، تحقیقات اخیر نشان می‌دهد که این باکتری ظاهراً معمولی، پاسخ ایمنی قدرتمندی در بدن ما ایجاد می‌کند. آنتی‌بادی‌ها پروتئین‌های تخصصی هستند که مهاجمان خاص مانند باکتری‌ها و ویروس‌ها را هدف قرار می‌دهند.

پژوهشگران در آزمایشی، استافیلوکوکوس اپیدرمیس را روی پوست موش‌ها اعمال و سپس در طی شش هفته سطح آنتی‌بادی‌ها را در خون آن‌ها بررسی کردند.

فیشباخ نتیجه این آزمایش را این‌چنین تشریح کرد:

سطح این آنتی‌بادی‌ها به‌آرامی افزایش یافت و حتی بیشتر و بیشتر شد. گویی موش‌ها واکسن زده بودند.

موضوع جالب این است که پاسخ آنتی‌بادی به‌اندازه‌ای قوی و دقیق بود که گویی این باکتری، عامل بیماری‌زای خطرناک است. به نظر می‌رسد همین پدیده به‌طور طبیعی در انسان‌ها نیز رخ می‌دهد. ما از اهداکنندگان انسانی نمونه خون گرفتیم و دریافتیم که سطح آنتی‌بادی‌های آن‌ها علیه استافیلوکوکوس اپیدرمیس به‌اندازه سطح آنتی‌بادی‌هایی است که معمولاً هنگام واکسینه‌شدن در برابر بیماری‌ها دریافت می‌کنیم.

استفاده باکتری‌ها از  پروتئین خاص

پژوهشگران می‌خواستند بدانند که آیا موشی که به‌طور طبیعی استافیلوکوکوس اپیدرمیس روی پوست خود ندارد، در صورت معرفی این باکتری به پوستش، آنتی‌بادی علیه آن تولید خواهد کرد یا خیر.

پروتئین Aap، با ساختاری بزرگ و شبیه به درخت، از سطح باکتری گسترش می‌یابد. ساختار این پروتئین به آن اجازه می‌دهد با سلول‌های ایمنی تعامل داشته و تولید آنتی‌بادی علیه باکتری را تحریک کند. پروتئین Aap تولید دو نوع اصلی آنتی‌بادی را تحریک می‌کند: IgG و IgA. آنتی بادی IgG در جریان خون گردش می‌کند و آنتی‌بادی‌های IgA از سطوح مخاطی بینی و ریه‌ها محافظت می‌کنند.

پیشباخ در مورد تولید مصنوعی، دو آنتی‌بادی مذکور این‌چنین توضیح می‌دهد:

ما در حال تحریک تولید IgA در بینی موش‌ها هستیم. عوامل بیماری‌زای تنفسی که مسبب سرماخوردگی، آنفولانزا و کووید-19 هستند، معمولاً از طریق بینی وارد بدن می‌شوند. واکسن‌های معمولی نمی‌توانند از این امر جلوگیری کنند. آن‌ها تنها زمانی عمل می‌کنند که عامل بیماری‌زایی وارد جریان خون شود. اگر در همان ابتدا از ورود عوامل بیماری‌زا جلوگیری کنیم، بسیار موفق‌تر خواهیم بود.

پژوهشگران پروتئین Aap را اصلاح کرده و قطعه‌ای بی‌ضرر از سم کزاز را به آن افزودند. آن‌ها می‌خواستند ببینند آیا این تغییر می‌تواند باعث ایجاد پاسخ ایمنی شود و تولید آنتی‌بادی علیه کزاز را تحریک کند یا خیر.

اعضای تیم تحقیقاتی آزمایشی به نام «غوطه‌ور کردن و سپس مالیدن» انجام داد. آن‌ها اثرات استافیلوکوکوس اپیدرمیس اصلاح‌نشده را با نسخه مهندسی‌شده ژنتیکی که حامل قطعه‌ای از سم کزاز بود، مقایسه کردند. موش‌هایی که با باکتری‌های اصلاح‌شده درمان شدند، سطح بالایی از آنتی‌بادی‌ها را علیه سم کزاز تولید کردند. این موش‌ها پس از قرار گرفتن در معرض دوز کشنده‌ای از سم، هیچ آسیبی ندیدند، درحالی‌که موش‌های درمان‌نشده جان خود را از دست دادند.

طبق گزارش مطبوعاتی، پژوهشگران دریافتند که تنها چند بار استفاده از روش ذکر شده، برای ایجاد یک پاسخ ایمنی محافظتی کافی است.

فیشباخ در مورد آزمایش باکتری‌های اصلاح‌شده روی حیوانات این‌چنین گفته است:

ما می‌دانیم که این روش در موش‌ها کار می‌کند. گام بعدی ما این است که ثابت کنیم روش ذکرشده در میمون‌ها نیز مؤثر است و چنین موضوعی را ثابت خواهیم کرد.

به نظر شما خوانندگان گجت نیوز، این واکسن کرم مانند و سایر انواع واکسن بدون سوزن و بدون دردُ روزی ساخته خواهند شد و در صورت ساخته‌شدن تاثیرگذار خواهند بود؟