قانون مالیات بر خانه‌های لوکس از جمله قوانین مالیات بر دارایی است که دولت‌ها می توانند با بکارگیری آن در جهت کنترل بازار‌ها به خصوص در حوزه زمین و مسکن حرکت کنند.
به گزارش سرویس اقتصادی تابناک، نمایندگان مجلس در جلسه علنی نوبت صبح ۲۱ آذر ۱۴۰۳، طی بررسی موارد ارجاعی از کمیسیون تلفیق، بند (ح) تبصره ۱ لایحه بودجه را تصویب کردند. طبق این مصوبه، زمین‌های دارای کاربری مسکونی که ارزش آنها بیش از سیصد میلیارد (۳۰۰.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال باشد و زمین‌های فاقد اعیانی دارای کاربری اداری، تجاری و واحد‌های مسکونی که ارزش هر یک از آنها بیش از پانصد میلیارد (۵۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰) ریال باشد، مازاد بر این مبلغ مشمول مالیات به میزان ۲ در هزار میشوند.
واحد‌های مسکونی در حال ساخت، مشمول این مالیات و همچنین واحد‌های مسکونی افرادی که تنها مالک یک واحد مسکونی هستند، مشروط به تداوم مالکیت در ۱۰ سال گذشته، تا سقف ۲ برابر یاد شده مشمول این مالیات نیستند. این مالیات بر عهده شخصی است که در ابتدای سال ۱۴۰۴ مالک املاک یاد شده بوده است.
طبق این مصوبه اگر شما در ۱۰ سال گذشته، صاحب یک زمین مسکونی شده باشید که ۴۰ میلیارد تومان ارزش دارد و تا شروع سال جدید قصد فروش آن را ندارید، باید تا بهمن ۱۴۰۴، مبلغ ۲۰۰ میلیون تومان به عنوان مالیات برای آن بپردازید. به این ترتیب که ۳۰ میلیارد تومان آن مشمول معافیت و ۱۰ میلیارد تومان دیگر مشمول مالیات با نرخ ۲ در هزار یعنی ۲۰۰ میلیون تومان می‌شود.
لوکس بودن یا گران قیمت بودن؟
طبق این مصوبه، قیمت، تنها معیار لوکس بودن است، اما آیا لوکس بودن فقط به معنای گران قیمت بودن ملک است؟ آیا فقط در نظر گرفتن معیار قیمت برای لوکس بودن یک ملک، عادلانه و کافی است؟
بنا بر تجربه کشور‌های موفق در حوزه مالیات، متراژ زمین، زیربنا، موقعیت شهری، سن بنا، هزینه ساخت، تعداد اتاق خواب و حمام (در صورت مسکونی بودن)، بهترین امکان استفاده از ملک از قبیل دفتر اداری، مغازه خرده فروشی و ... (در صورت تجاری بودن)، گاراژ، استخر و شرایط رفاهی از معیار‌های محاسبه مالیات و تشخیص لوکس بودن به شمار می‌روند. مطالعه و بررسی تجربه سایر کشور‌ها در این حوزه را می توان راهگشا دانست.
عدم شفافیت، از دیگر اشکالات مهم مطرح شده درباره این مصوبه است. علاوه بر معیار قیمت، در اخبار منتشر شده از مالیات بر خانه‌های لوکس، اطلاعات روشن و مشخصی پیرامون نحوه ارزش گذاری املاک مزبور و لوکس بودن موجود نیست. این در حالی است که آگاهی از این اطلاعات، حق مسلم همه افراد است. چرا که مردم باید بدانند که بر چه اساسی ملزم به پرداخت مالیات شده‌اند.
وقتی پای آمار می لنگد ...
به گفته جهانگیر رحیمی، مدیرکل دفتر حسابرسی سازمان امور مالیاتی کشور، از سال ۱۴۰۰ تا مرداد ۱۴۰۳، ۱۸۸ هزار و ۳۴۴ واحد لوکس شناسایی شده‌اند که ۶ هزار میلیارد تومان مالیات برای آن تعیین شده است، این در حالی است که تنها حدود ۱۳۰ میلیارد تومان آن وصول شده است. این آمار خود حاکی از نبود سازوکار‌های اجرایی و نظارتی مناسب در مالیات بر خانه‌های لوکس است.
هر چند قانون تصویب شده می تواند گام موثری برای مدیریت بازار مسکن از مسیر دریافت مالیات باشد، اما نواقص موجود در این قانون می تواند اجرای آن را نیز متاثر کرده و تاثیر حداکثری که به عنوان هدف آن طراجی شده است، وصل نشود.