به گزارش جام‌جم‌آنلاین از ایرنا، زیرساخت‌های حمل و نقل به ویژه شبکه بزرگراهی یکی از پیش‌شرط‌های توسعه و پیشرفت هر منطقه و استانی به شمار می‌رود چرا که توسعه شبکه بزرگراهی، زمینه‌ساز تسریع در فرآیند انتقال محصولات تولیدکنندگان و کشاورزان به بازار‌های هدف در سایر نقاط کشور بوده و علاوه بر صرفه‌جویی در زمان، با ارتقای امنیت جاده‌ای، تلفات جاده‌ای و خسارت‌های ناشی از تصادفات به میزان قابل توجهی کاهش می‌یابد.
طی سال‌های گذشته و زمانی که هزینه ساخت و توسعه شبکه بزرگراهی پایین بود، بسیاری از استان‌های کشور اقدام به توسعه شبکه بزرگراهی خود کردند، ولی برخی استان‌های مرزی مانند اردبیل از قافله عقب ماندند و با افزایش قابل توجه هزینه‌ها، این روز‌ها توسعه شبکه بزرگراهی استان، با چالش‌های عدیده‌ای مواجه شده است.
با عنایت به اهمیت موضوع، طی سال‌های اخیر توسعه شبکه بزرگراهی در اولویت مدیریت ارشد استان اردبیل قرار داشته است به طوری که در حال حاضر تمامی پروژه‌های بزرگراهی این استان دارای ردیف ملی شده و انتظار می‌رود با تامین منابع ملی، شاهد توسعه شبکه بزرگراهی در استان اردبیل باشیم.
بر اساس برنامه‌ریزی انجام شده، استان اردبیل در مجموع نیازمند اجرای ۸۲۰ کیلومتر بزرگراه است که به گفته محبوب حیدری مدیرکل راه و شهرسازی استان اردبیل، از این میزان تا امروز ۲۷۲ کیلومتر اجرا شده و زیر بار ترافیک رفته است.
بنا به اعلام وی، هم اکنون در سطح استان اردبیل ۲۲۵ کیلومتر طرح بزرگراهی در دست اجرا بوده و ۲۷۸ کیلومتر آماده برگزاری مناقصه است و ۳۹ کیلومتر طرح بزرگراهی نیز در دست مطالعه قرار دارد.
مدیرکل راه و شهرسازی استان اردبیل در گفتگو با ایرنا در این خصوص اظهار کرد: اولویت فعلی استان احداث ۲۲۵ کیلومتر بزرگراه به علت ثبت بیشترین آمار تردد در محدوده این ۲۲۵ کیلومتر است که در حال حاضر در مسیر‌های پارس‌آباد، مشگین‌شهر و اردبیل ـ سرچم در دست اجرا قرار دارد.
مدیرکل راه و شهرسازی استان اردبیل اضافه کرد: از ۲۲۷ کیلومتر شبکه بزرگراهی اولویت‌دار استان، ۶۵ کیلومتر در مسیر پارس‌آباد - مشگین‌شهر، ۱۰ کیلومتر در مسیر اردبیل به مشگین‌شهر، سه کیلومتر تونل حیران و راه‌های دسترسی و حدود ۷۰ کیلومتر در مسیر اردبیل - سرچم در اولویت قرار دارد که منابع مورد نیاز برای اجرای این میزان بزرگراه با قیمت‌های امروز ۱۰۰ هزار میلیارد ریال است.
وی با بیان اینکه در مسیر پارس‌آباد - مشگین‌شهر حدود ۶۵ کیلومتر از سمت پارس‌آباد در اولویت قرار دارد، بیان کرد: البته کل پروژه در اولویت بوده و ردیف ملی دارد و در عین حال بدیهی است که آمار تردد در مسیر پارس‌آباد - سربند با سربند - مشگین‌شهر متفاوت است.
این کارشناس حوزه حمل و نقل ادامه داد: اجرای کل شبکه برنامه‌ریزی شده (۸۲۰ کیلومتر) با قیمت‌های امروز ۳۶۰ هزار میلیارد ریال منابع مالی نیاز دارد، ولی منابعی که سالانه در اختیار استان اردبیل قرار می‌گیرد، ۱۰ هزار میلیارد ریال است.
توان فنی اجرای ۱۵۰ کیلومتر بزرگراه را داریم
حیدری همچنین گفت: در صورت تامین منابع مالی، استان اردبیل با ظرفیت‌های فنی و انسانی قادر است سالانه ۱۵۰ کیلومتر بزرگراه اجرا کند، ولی عمده‌ترین چالش همان محدودیت منابع مالی است.
وی با بیان اینکه امسال و با وجود گذشت بیش از هشت ماه از سال، هنوز رقمی به این پروژه‌ها تخصیص نیافته است، گفت: البته مراحل اداری تامین و واریز ۹ هزار میلیارد ریال اوراق مالی طی شده است که در صورت تزریق این منابع، هم روند اجرای پروژه‌ها تسریع می‌شود و هم بخشی از بدهی پیمانکاران پرداخت خواهد شد.
مدیرکل راه و شهرسازی استان اردبیل با بیان اینکه هزینه اجرای هر کیلومتر بزرگراه در حال حاضر ۵۰۰ میلیارد ریال است، اظهار کرد: امسال ۳۵ کیلومتر بزرگراه در استان اجرا شده که هزینه ریالی آن بیش از ۱۵ هزار میلیارد ریال است.
وی بیان کرد: در سطح کشور تنها سه استان برای تامین منابع از این محل اقدام کرده‌اند که انتظار می‌رود هفته آینده این منابع به پروژه‌ها تزریق شود، ولی واقعیت این است که محدودیت منابع بسیار زیاد بوده و هر سال هزینه‌ها افزایش می‌یابد.
استان‌های کم‌برخوردار چشم انتظار توجه مسئولان در فصل بودجه‌ریزی
اگرچه محدودیت منابع مالی چالش غیرقابل‌انکاری پیش‌روی مدیریت استان اردبیل است، با این حال نباید فراموش کرد که توسعه استان اساسا منوط به توسعه زیرساخت‌هاست و با توجه به رویکرد عدالت محور دولت چهاردهم و رویکرد تعاملی مجلس شورای اسلامی انتظار می‌رود استان‌های کم‌برخوردار و مرزی در فصل بودجه‌ریزی مورد عنایت و توجه بیشتر تصیم‌گیران در سطح کلان باشند.
در سطح استان اردبیل هم لازم است که هم‌افزایی بین مدیران اجرایی و نمایندگان استان برای استفاده از منابع مالی از طرق مختلف در دستور کار قرار بگیرد چرا که هر روز عقب‌ماندگی، تبعات و پیامد‌های غیرقابل جبرانی برای منطقه به همراه دارد و باعث می‌شود که استان اردبیل در چرخه محرومیت و مهاجرت بیش از پیش گرفتار شود.
مدیرکل راه و شهرسازی استان اردبیل در خصوص راهکار‌های پیشنهادی خود برای تامین منابع مالی مورد نیاز گفت: از جمله راهکار‌هایی که به نظر می‌رسد می‌تواند گره‌گشای مشکلات پیش روی این بخش باشد، استفاده از ظرفیت‌های مولدسازی و تهاتر نفت است.
وی با اشاره به بدهی ۱۴ هزار میلیارد ریالی اداره کل راه و شهرسازی به پیمانکاران پروژه‌های بزرگراهی استان گفت: سال گذشته، استان‌های آذربایجان غربی و اردبیل در زمینه تهاتر نفت اقدام کردند که بعد از رایزنی‌های بسیار زیاد در نهایت بخشی کوچکی از این منابع به پروژه‌ها تزریق شد.
یکی دیگر از مشکلات پیش‌روی استان اردبیل و مسئولان حوزه عمرانی این استان کوتاه بودن فصل کاری است به طوری که با شروع فصل سرما، عملا امکان فعالیت عمرانی وجود ندارد و همین امر باعث خواب فعالیت‌های عمرانی شده و هزینه اجرای پروژه‌های عمرانی در این مناطق افزایش می‌یابد.
نکته دیگر اینکه در سال‌های اخیر راهکار‌های تامین مالی مانند مولدسازی در سطح کشور و استان مطرح شده است، ولی انتظار می‌رود در این خصوص رویکرد همدلانه‌تری از سوی مسئولان و متولیان امر اتخاذ شود تا منابع راکد موجود به سمت استفاده بهینه در پروژه‌های ضروری استان هدایت شود.
∎