سرویس مدیریت کتاب خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا): خیابان انقلاب را طولانی‌ترین خیابان شرقی - غربی تهران می‌دانند، بهره‌گیری از ظرفیت‌ها و توسعه فضاهای فرهنگی در خیابان انقلاب ازجمله نکات مهمی است که مدیریت شهری، طی ادوار مختلف تلاش کرده در قالب طرح‌های مختلف به آن بپردازد.
با این حال اما به نظر می‌رسد که هزینه‌هایی که تاکنون صرف شده، بازدهی چندانی برای این راسته نداشته است. با توجه به اهمیت و ازدحام محدوده میدان انقلاب تا خیابان فلسطین و وجود کتابفروشی‌های متعدد همچنین استقرار دانشگاه تهران، ضرورت اجرای طرح بازپیرایی خیابان انقلاب بیش از پیش احساس می‌شود.
ازجمله این اقدامات در حوزه زیباسازی این بود؛ در فاصله سال‌های ۱۳۹۳ تا ۱۳۹۴، فقط اصلاح جداره‌ها و سردر فروشگاه‌ها در دستور کار قرار گرفت. بسیاری از صاحبان کتابفروشی در این محدوده به نابسامانی‌ها و زوائد بصری و آلودگی‌های تصویری اعتراض دارند و معتقدند که طرح بازپیرایی خیابان انقلاب، به طرحی رها شده تبدیل شده است.
پیش از این اما از سوی شهرداری اعلام شده بود که ضلع غرب به شرق میدان انقلاب تا چهارراه ولیعصر و محل استقرار مغازه‌های کتابفروشی ظرفیت پیاده راه‌سازی را دارد اما گویی اجرایی شدن آن با اما و اگرهایی همراه است.
دگرگونی چهره فرهنگی
نگاهی به خیابان انقلاب نشان می‌دهد که به‌جز در اصلی پاساژ فروزنده که سردیس کیومرث فومنی روبه‌روی آن قرار دارد، نماد و سمبل دیگری از مفهوم کتاب و کتابخوانی در این محدوده نیست؛ درحالی که می‌شد طی سال‌های مختلف تغییراتی متناسب با این فضا، تاریخ و فرهنگ این خیابان ازسوی مدیریت شهری در این راسته اعمال شود.
عماد شاطریان، مدیر کتابفروشی بیدگل، که از سالیان قبل، همراه پدر خود در حرفه کتابفروشی فعال است، با بیان اینکه از سال‌های قبل موافق اجرای طرح بازپیرایی خیابان انقلاب بودیم، به ایبنا گفت: قدمت این موضوع به حدود ۱۵ سال قبل باز می‌گردد که فقط به تعویض تابلوهای فروشگاه‌ها منجر شد، در این میان نه‌تنها شهرداری کاری انجام نداده است، بلکه نیمکت‌هایی هم که جلوی فروشگاه‌ها بود برداشته شد.
وی افزود: امروز یکی از نابسامانی‌های این خیابان که اقتضای شرایط اقتصادی است، دستفروشانی هستند که کل این پهنه حضور دارند؛ البته مشکلی با این مسئله ندارم اما واقعیت این است که چهره فرهنگی این خیابان دگرگون شده و گویی شهرداری علاقه‌ای به سر و سامان دادن این خیابان ندارد.
شاطریان با بیان اینکه دغدغه امروز کتابفروشان راسته کتاب، رهاشدگی خیابان انقلاب است، عنوان کرد: همه طرح‌ها و اقداماتی که قرار بود برای این خیابان انجام شود، نیمه‌تمام باقی مانده است، گاهی نبود بودجه یا مسائل مالی مطرح بوده که می‌توان متوجه آن شد، اما گاهی احساس می‌شود که این مسئله به عمد رها شده است.
به‌گفته وی، دو هفته گذشته نیز در جمع کتابفروشان درباره این مسئله صحبت شد، زیرا در مقایسه با خیابان کریمخان که نیمکت، سردیس و مجسمه‌های مختلف مشاهیر قرار داده شده است، خیابان انقلاب وضعیت خوبی ندارد و گویا عزمی برای تحول در این حوزه نیست.
لزوم توجه به فضای فرهنگی خیابان انقلاب
ابراهیم کریمی، رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران نیز گفت: مدت‌های زیادی است که بازپیرایی دو طرح در خیابان کریمخان و خیابان انقلاب از سوی مدیریت شهری اعلام شده است، در این میان فکر می‌کنم بهتر است که فضا و جو عمومی این مناطق فرهنگی شود، زیرا به اندازه کافی و حتی بیش از ظرفیت بازار، فضای تجاری وجود دارد.
وی ادامه داد: اگر در هر جای شهر به‌خصوص محیط‌هایی مثل جلوی دانشگاه، فضا را فرهنگی‌تر و تلطیف‌تر کنیم و شرایط را مساعد کنیم تا مردم برای خرید کتاب به آنجا بیایند، در این فضا قدم بزنند و نشست و برخاست فرهنگی داشته باشند خیلی خوب و به نفع جو کلی حوزه فرهنگ است.
کریمی با بیان اینکه باید تلاش شود طرح بازپیرایی فقط با پوشش نام فرهنگی نباشد اما به دکه‌های تجاری در این محدوده منجر شود، افزود: همان‌طور که می‌بینیم در گذرهای گردشگری، بخشی از پیاده‌راه‌ها به دکه‌های کسب و کار تبدیل شده‌اند، در حالی که در سطح شهر، فروشگاه‌ها و مغازه‌های مختلف داریم آیا شهر به دکه نیاز دارد؟
به‌گفته وی، اما اگر قرار باشد در مقابل همه واحدهای تجاری موجود، باز هم دکه‌هایی به‌عنوان کار فرهنگی دایر شود، خیلی پسندیده نیست.
و نیاز به همت مدیریت شهری
باید گفت به نظر می‌رسد شورای شهر تهران نیز به‌عنوان بخش تصمیم‌گیر و نظارتی می‌تواند در این راه گام‌های مهمی بردارد و کمیسیون‌های کارشناسانه این نهاد شهری بیش از پیش در شکل‌گیری یک ایده موفق، کمک شایانی کند. پیش از این نیز امین توکلی‌زاده، معاون اجتماعی فرهنگی شهرداری تهران در مصاحبه با ایبنا اعلام کرده بود که طرح ساماندهی خیابان انقلاب تاکنون دو بار در دستور جلسه شورای معاونان شهرداری قرار گرفته و سه طرح از طرف مجموعه شهرسازی، سازمان زیباسازی و معاونت اجتماعی فرهنگی مطرح و درباره آن گفت‌وگو شده است تا انقلاب به‌عنوان یک خیابان هویت‌دار و موثر شناخته شود.
به‌گفته توکلی‌زاده، در این زمینه قرار شده است یک طرح جامع برای خیابان انقلاب از میدان آزادی تا میدان امام حسین (ع) طراحی و اجرا شود، در این طرح، سناریوهای متفاوت برای قطعه‌های مختلف در نظر گرفته شده است تا براساس آن خیابان معنا پیدا کند؛ به‌عنوان مثال یک قطعه برای «هنر»، قطعه دیگر برای «دانش» و قطعه‌ای نیز مخصوص «کتاب» است.
همچنین علیرضا نادعلی، سخنگوی شورای اسلامی شهر تهران نیز درباره ساماندهی راسته خیابان انقلاب به ایبنا گفته بود؛ این طرح پروژه‌ای است که در دست شرکت توسعه فضاهای فرهنگی در معاونت اجتماعی شهرداری دنبال می‌شود، در برنامه سال ۱۴۰۳، بودجه‌ای برای این حوزه اختصاص داده شده است. وی معتقد است که راسته انقلاب در تهران یک راسته تاریخی است؛ بنابراین به رسیدگی ویژه‌ای نیاز دارد تا هم ناشران از مزایای ساماندهی آن بهره‌مند شوند و هم وضعیت دستفروشان غیرقانونی کتاب به سامان برسد تا از ضرر به ناشران جلوگیری شود.
حال باید منتظر ماند و دید مدیریت شهر تهران در فرصت پیش رو چه میزان از برنامه‌ها و اقداماتی را که پیش از این اعلام کرده است، عملی می‌کند و آیا بالاخره راسته خیابان انقلاب به‌دور از همه زوائد بصری دستفروش‌ها، رنگ و روی فرهنگی به خود می‌گیرد یا نه!
∎