جوان آنلاین: ناترازی میان تولید و مصرف برق به بیش از ۱۹ هزار مگاوات رسیده است و این موضوع به قطع برق خانگی منجر شده است. برای کاهش دادن این ناترازی دو راهکار وجود دارد. راهکار نخست، افزایش زیرساخت‌ها و ظرفیت‌های تولید، انتقال و توزیع برق و راهکار دوم، مدیریت کردن تقاضا و بهینه سازی در مصرف برق است. اجرای هر دو راهکار به سرمایه گذاری‌های جدید نیاز دارد؛ این در حالی است که صنعت برق هم اکنون بیش از ۱۰۰ هزار میلیارد تومان به بخش خصوصی بدهی دارد و بر این اساس خروج از این وضعیت پیچیده شده است.
با توجه به اهداف تعیین‌شده در برنامه هفتم توسعه، صنعت برق کشور باید تا پایان سال ۱۴۰۴ به ظرفیت نامی منصوبه ۱۰۵،۲۰۵مگاوات برسد. این در حالی است که ظرفیت فعلی حدود ۹۳،۷۹۸مگاوات است و با روند موجود، دستیابی به این هدف بسیار دشوار به نظر می‌رسد.
بررسی لایحه بودجه نشان می‌دهد که منابع پیش‌بینی‌شده برای توسعه ظرفیت تولید برق، به هیچ وجه متناسب با این هدف گذاری نیست. علاوه بر این، برنامه هفتم توسعه اهداف دیگری را نیز برای صنعت برق تعیین کرده است.
افزایش میانگین راندمان تولید برق به ۴۱درصد، رساندن مجموع صادرات و واردات برق به ۱۲،۸۲۵میلیون کیلووات ساعت و افزایش تولید برق تجدیدپذیر به ۹،۷۰۰میلیون کیلووات ساعت از جمله این اهداف هستند. اما در لایحه بودجه سازوکار‌های اجرایی و منابع مالی لازم برای تحقق این اهداف به‌روشنی مشخص نشده است.
ضرورت تاسیس نیروگاه‌های برق تجدیدپذیر
نایب رئیس اول کمیسیون انرژی مجلس با تأکید بر لزوم اجرای ماده ۱۶ قانون جهش تولید دانش‌بنیان، خواستار حمایت همه‌جانبه از صنایع برای تأسیس نیروگاه‌های تجدیدپذیر شد و به اهمیت همکاری دولت و بانک‌ها برای تأمین منابع مالی لازم اشاره کرد.
رمضانعلی سنگدوینی گفت: این ماده قانونی صنایع را ملزم کرده است تا طی پنج سال آینده، پنج درصد از نیاز برق خود را از طریق تأسیس نیروگاه‌های تجدیدپذیر تأمین کنند.
سنگدوینی بیان کرد که در حال حاضر در سال دوم این برنامه هستیم و طبق قانون، وزارت نیرو مکلف شده است که از صنایعی که این الزام را رعایت نمی‌کنند، برق را به قیمت تمام‌شده خریداری کند.
به گفته سنگدوینی، عدم اجرای این مصوبه توسط وزارت نیرو به یکی از موانع توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر تبدیل شده است.
این نماینده مجلس دوازدهم در پاسخ به دلیل عدم اجرای این قانون اظهار کرد: اگر وزارت نیرو صنایعی که به تعهدات خود عمل نکرده‌اند را به پرداخت هزینه کامل برق وادار نکند، انگیزه‌ای برای حرکت به سمت تجدیدپذیر‌ها باقی نمی‌ماند. این سیاست‌ها نیازمند نظارت جدی و همکاری بین دستگاهی هستند، چرا که با ادامه این روند، صنایع خود متضرر می‌شوند؛ به‌خصوص در شرایط اضطراری که ممکن است اولویت تأمین برق به بخش خانگی داده شود و تولیدکنندگان مجبور به تحمل خاموشی‌های ناخواسته شوند.
سنگدوینی با تأکید بر اهمیت نقش صنایع در تأمین کالا‌های ضروری به تسنیم گفت: قطع برق تولید صنایع را با چالش مواجه کرده و این امر بر تأمین نیاز‌های اساسی مردم و کشور تأثیر منفی می‌گذارد؛ بنابراین تولیدکنندگان باید خود را برای تأمین انرژی از طریق منابع تجدیدپذیر آماده کنند تا بتوانند پایداری تولید و عرضه محصولات خود را تضمین کنند.
عضو کمیسیون انرژی مجلس همچنین خواستار حمایت دولت و بانک‌ها برای تأمین منابع مالی لازم برای تأسیس نیروگاه‌های تجدیدپذیر توسط صنایع شد و افزود: بخشی از منابع مالی باید از طریق خود صنایع و بخشی دیگر با کمک بانک‌ها و وام‌های بانکی تأمین شود تا امکان اجرای این برنامه‌ها برای صنایع فراهم شود. بخش خصوصی باید وارد میدان شود، اما در عین حال دولت نیز باید در کنار آنها بایستد و از آنها حمایت کند.
نایب رئیس اول کمیسیون انرژی مجلس ادامه داد: تنها یک درصد از کل برق تولیدی کشور از طریق انرژی‌های تجدیدپذیر تأمین می‌شود، در حالی که ظرفیت بسیار بالاتری در این حوزه وجود دارد.
رفع ناترازی برق در گرو اصلاح قیمت گذاری و توسعه تجدیدپذیر‌ها
هاشم اورعی، کارشناس انرژی نیز وضعیت فعلی صنعت برق را نه ناترازی بلکه بحرانی دانست و گفت: متأسفانه ما به صورت روزانه در بخش برق با مشکلات جدیدی مواجه می‌شویم چرا که در سال جاری قرار بود کسری برق و ناترازی منحصر به تابستان باشد بلکه خاموشی در بین تابستان و زمستان هم وجود دارد که دلیل خاموشی در تابستان به دلیل بالا رفتن تقاضا است و در زمستان کمبود کاهش تولید است.
وی ادامه داد:، اما چرا در تابستان و زمستان با خاموشی مواجه می‌شویم به دو دلیل است یکی اینکه در زمستان با ناترازی گاز مواجه هستیم و امکان تحویل گاز به نیروگاه‌ها وجود ندارد و این امر منجر به کاهش تولید می‌شود و دلیل دیگر در تابستان از تمامی ظرفیت نیروگاهی استفاده می‌کنیم ناچار هستیم بعد از عبور از اوج مصرف نیروگاه‌ها برای تعمیرات اساسی باید اورهال شوند.
وی با اشاره به اینکه ۱۸ هزار مگاوات از ظرفیت نیروگاهی در حال تعمیرات اساسی است به مهر گفت: متوسط عمر نیروگاه‌ها بالاست به طوری که ۳ درصد نیروگاه‌های ما بالای ۴۰ سال دارند و ۱۵ درصد بالای ۳۰ سال به عبارتی نزدیک به یک پنجم نیروگاه‌های ما عمر بالای ۳۰ سال دارند و به دلیل مشکلات ناشی از تحریم و مشکلات اقتصادی باعث شده توانیر و هم تولید کنندگان خصوصی برق امکان تعمیرات به موقع را ندارند.
این کارشناس انرژی افزود: در نتیجه این دو دلیل دست به دست هم داده و منجر به خاموشی شده است، اما با توجه به رشد ۶ درصدی سالانه برق و رشد تقاضا بیش از رشد تولید برق در کشور است در صورتی که با همین روند ادامه دهیم با ناترازی فزاینده مواجه هستیم و وارد بحران می‌شویم.
اورعی خاطر نشان کرد:، اما چرا تولید و مصرف برابری نمی‌کنند؟ برای اینکه تولید و تقاضا را به یکدیگر برسانیم و در نتیجه ناترازی وجود دارد دو گام اساسی باید برداشت که اولی تقاضاست، متأسفانه ما هیچ اقدامی در راستای بهره‌وری انرژی انجام نداده ایم و باید برای کنترل تقاضا دو اقدام در این زمینه انجام دهیم اولی و مهمترین قیمت گذاری است تا زمانی که اجازه ندهیم بازار قیمت برق را مشخص کند و قیمت برق خانگی در حدی باشد که اکنون است مسأله‌ای به نام بهره وری انرژی بی معناست و تأسیس سازمان‌هایی نظیر ساتبا کمکی به این موضوع نمی‌کند، زیرا تا زمانی که دولت یارانه‌ای ۹۰ درصدی پرداخت کند انگیزه‌ای برای بهینه سازی مصرف برق وجود ندارد.
به گفته وی دیگری فناوری است که به قیمت گذاری مربوط می‌شود که برای بالا بردن انرژی الکتریکی از فناوری‌های نوین استفاده کنیم تا از این طریق راندمان را افزایش دهیم که تا حد زیادی این فناوری‌ها در کشور وجود دارد و یا امکان ایجاد آن است، اما انگیزه اقتصادی آن وجود ندارد. زیرا به دلیل قیمت برق بازگشت سرمایه در کشور ما نزدیک به ۱۰ سال زمانبر خواهد. همچنین تولید دیگر مقوله‌ای است که از اهمیت بالایی برخوردار است، اما وزارت نیرو نباید خود را بر آن متمرکز کند، چرا که در این صورت برق تولیدی به درستی مصرف نشود هدر رفت برق را پیش رو داریم و باید نتیجه تولید برق را در تولید ناخالص داخلی شاهد باشیم در صورتی که اینگونه نیست.