جوان آنلاین: عبدالحسین کلانتری، معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در آیین اختتامیه «سی‌ویکمین جشنواره ملی کتاب سال دانشجویی و بیست و یکمین جشنواره ملی پایان‌نامه سال» که سه‌شنبه (۲۹ آبان ۱۴۰۳) در دانشکده علوم پایه دانشگاه تهران برگزار شد، بیان کرد: یکی از مسائل اساسی ما در جامعه، مسئله نویسا و خوانا کردن جامعه است. شاید بسیاری از مسائل حوزه فرهنگی ما به این موضوع گره خورده و به صورت خاص خود را در نهاد‌های آموزشی و به صورت اخص در آموزش عالی نشان می‌دهد؛ بنابراین هر کوششی که به دانشجویان و فرهیختگان کمک کند که دست به قلم و کتاب شوند، به فرهنگ متعالی کشور کمک کرده است. اساسا نوشتار، امتداد وجود آدمی است و انسانی که می‌نگارد، وجود خود را بسط می‌دهد و در قالب کلمات و تصویر ارائه می‌کند؛ لذا کتاب ترجمان وجودی انسان‌هاست که صورت‌بندی شده و به جامعه ارائه می‌شود.

وی افزود: متمدنانه‌ترین راه تصویرگری وجود و هویت، کتابت و نوشتار است و هر انحرافی از این مسیر لاجرم خشونت را به همراه دارد. به همین دلیل پاسداشت نوشتن، خواندن و خوانا کردن جامعه، پاسداشت تمدن است. هرچقدر بتوانیم برای این اتفاق مبارک زمینه‌سازی کنیم به امتداد تمدن و فرهنگ کمک کرده‌ایم؛ لذا باید خواندن، نوشتن و قلم زدن را تمرین کنیم. کتاب و قلم در این مسیر است که اهمیت پیدا می‌کند.

معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ادامه داد: هرچقدر فضا را برای نویسا و خوانا کردن جامعه فراهم کنیم، به توسعه و مدنیت جامعه کمک کرده‌ایم و رویداد‌هایی مانند کتاب سال دانشجویی تمام اهمیت خود را در این مسیر و نگاه پیدا می‌کند. این رویداد‌ها به نوعی به جریان دانشجویی هویت می‌بخشد و قشر دانشجو را در مسیر کتابت، نگارش و خواندن تشویق، تهییج و ترغیب می‌کند.

کلانتری عنوان کرد: رویداد‌های دیگری مانند مناظرات دانشجویی و جشنواره نشریات دانشجویی هم توسط جهاد دانشگاهی برگزار می‌شود و میراث ماندگاری است که از گذشتگان رسیده و به تدریج، دوره به دوره کامل‌تر شده است و گفتار و نوشتار مستدل و عقلانی را در جامعه دانشگاهی تکثیر می‌کند. باید این را تمرین کنیم و فرصت دهیم تا نگاشته شود، چراکه پشت نگاشتن و نوشتن تاملی است. فضل نوشتار و گفتار همین است که در فلسفه غرب نیز به آن توجه شده است. آنقدر که در نوشتار وجود دارد، در گفتار وجود ندارد. هرچقدر نوشتن را تمرین کنیم و برای این کار به دانشجویان فضا دهیم، به صلح، آرامش، مدارا، دوستی و همدلی در جامعه منجر می‌شود و هرچقدر این فضا را تنگ کنیم، ضرر و مصائب آن به جامعه می‌رسد.

وی اضافه کرد: امیدوارم بتوانیم در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی پا‌به‌پای یکدیگر به این فضا کمک کنیم. رویداد کتاب سال دانشجویی شجره طبیه‌ای است که از گذشته بنا نهاده شده، ثمرات بسیاری داشته و تبدیل به یک رویداد تثبیت‌شده در جامعه دانشگاهی و حوزه کتاب کشور شده است. امیدوارم در دوره‌ای که شبکه‌های مجازی بیداد می‌کنند، بتوانیم چنین رویداد‌هایی را تقویت کنیم و سنت دیرینه خواندن و نوشتن متعاملانه را که یک سنت ایرانی است زنده کنیم.

قدردانی از سازمان نشر و ترویج مطالعه

حسن مسلمی نائینی، رئیس جهاد دانشگاهی نیز در ادامه این نشست بیان کرد: وقتی یک رویداد، ۳۱دوره برگزار می‌شود نشان دهنده آن است که چقدر عالمانه، عالی و با برنامه‌ریزی است و شاهد هستیم که سازمان نشر و ترویج مطالعه جهاد دانشگاهی زحمت بسیاری برای برگزاری آن کشیده است.

وی عنوان کرد: کتاب محصول تجربه‌های بشر و خلاقیت آدمی در طول تاریخ است و واضح است که سهم بیشتر و برتری در انتقال آموخته‌های انسان به دیگری ایفا می‌کند. گسترش فرهنگ امروز و اینکه می‌توانیم با گذشتگان هم سخن شویم و به گفتگو بنشینیم، حاصل کتاب و فرهنگ مکتوب است. کتاب‌ها ما را از یک سو نگری و تعصب بیجا رها کرده و ما را با دیدگاه‌ها و رهیافت‌های گوناگون آشنا می‌کند. از این روست که انسان‌های کتابخوان روحیه تعامل بیشتری دارند و سعی می‌کنند مسائل را از ابعاد گوناگون مورد تحلیل قرار دهند.

رئیس جهاد دانشگاهی ادامه داد: دانش مکتوب در فرهنگ دینی ما نیز همواره مورد تاکید فراوان بوده است. از این روست که پیامبر گرامی اسلام (ص) می‌فرماید: «هرگاه مومنی از دنیا برود و یک ورق از خود بر جای گذارد که بر او دانشی مکتوب است، همان ورق در روز قیامت میان او و آتش پوشش و مانعی خواهد بود.» از این روست که دین اسلام بیش از هر دین و آیین دیگری بر کتاب و کتابت تاکید کرده و شاهد امر نیز قرآن کریم، معجزه بی‌مانند پیامبر گرامی اسلام (ص) است. ائمه معصومین (ع) نیز نه تنها بر این مسئله تاکید داشته و هیچ‌گاه از کتاب و مطالعه دور نبوده‌اند، بلکه توصیه‌های بسیار آموزنده و گران‌بهایی در این مورد از خود به‌جا گذاشته‌اند.

مسلمی نائینی اضافه کرد: بیش از سه دهه است که جهاد دانشگاهی به عنوان یکی از متولیان فرهنگی کشور، جشنواره کتاب سال دانشجویی را به قصد ترغیب و تشویق نسل جوان به کتابت و قلم زدن راه‌اندازی کرده است و بسیاری از برگزیدگان آن، امروز در مسئولیت‌های فرهنگی و پژوهشی برجسته کشور مشغول به کار هستند و حتی برخی از آنها در زمره داوران همین جشنواره قرار دارند.

ضرورت حمایت از نوقلمان

رئیس جهاد دانشگاهی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به اهمیت حمایت از نوقلمان گفت: جهاد دانشگاهی این اهتمام را داشته است که از نوقلمانی که به تازگی رساله یا پایان‌نامه خود را به نگارش درآورده‌اند، حمایت و تقدیر به عمل آورد و آنها را در مسیر چاپ و انتشار آثارشان همراهی کند که شاهد آن برگزاری بیش از دو دهه جشنواره پایان‌نامه سال دانشجویی است.

مسلمی نائینی اضافه کرد: مقام معظم رهبری همواره بر نقش کتاب بر زندگی مردم تاکید دارند و خاطرنشان می‌کنند که کتاب نقش و جایگاه مخصوصی دارد. سخن و دیدگاه رهبر معظم انقلاب (مدظله العالی) بر متولیان فرهنگی کشور حجت است و منویات ایشان چراغ راهی است که در راه پر از فتنه و آشوب، ما را از قدم گذاشتن در بیراهه بازمی‌دارد. واضح است که قدم برداشتن به تنهایی در این مسیر و نیل به خواسته دیرینه ایشان و حضور پررنگ کتاب در زندگی مردم، بدون حمایت سازمان‌های مربوطه میسر نمی‌شود.

چهار دهه فعالیت فرهنگی جهاد دانشگاهی

علیرضا کلانتر مهرجردی، معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی نیز در ادامه این نشست گفت: نزدیک به چهار دهه است که جهاد دانشگاهی در حوزه فعالیت فرهنگی دانشگاه برنامه‌ریزی و فعل فرهنگی دارد. یکی از اقداماتی که جهاد دانشگاهی از ابتدای تاسیس خود بر آن تاکید داشته و مبدع فعالیت‌های ارزشمندی بوده است، توجه به موضوع کتاب و نشر در دانشگاه بود و یکی از اولین موضوعاتی که جهاد دانشگاهی در دانشگاه‌ها پیگیری کرد، تامین منابع علمی مورد نیاز دانشگاه‌ها و نظام آموزش عالی کشور بود که منجر به تاسیس سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی شد. در دوره اخیر با توجه به اقتضائات و شرایط جامعه به این نتیجه رسیدیم که عنوان این سازمان را به سازمان ترویج مطالعه و نشر تغییر دهیم؛ لذا این نخستین برنامه‌ای است که در دوره فعالیت این سازمان با عنوان سازمان ترویج مطالعه و نشر جهاد دانشگاهی برگزار می‌شود.

او افزود: فلسفه تاسیس جهاد دانشگاهی تامین منابع علمی برای دانشگاه‌ها بود. بر همین اساس سی‌ویک دوره جشنواره کتاب سال دانشجویی برگزار شد، اما در خصوص جشنواره پایان‌نامه سال باید گفت؛ از زمانی که ضرورت حمایت از نوقلمان حوزه پایان‌نامه را حس کردیم اقدامات خود را آغاز کردیم و تاکنون ۲۱دوره از این رویداد را هم برگزار کرده‌ایم. موضوع دیگری که در سازمان مطالعه و نشر جهاد دانشگاهی پیگیری می‌شود، حمایت و هدایت دانشجویان در زمینه نوشتن آثار علمی است و از این لحاظ برگزاری رویداد‌های ترویجی در حوزه علم ضرورت دارد.

معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی بیان کرد: در چهار سال گذشته ابلاغی از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی به جهاد دانشگاهی داشتیم که ۷ ماموریت مهم در نقشه علمی کشور را به جهاد دانشگاهی محول کرده است و یکی از آن ماموریت‌ها مشارکت در ترویج گفتمان علم است. در مورد سایر اسناد هم سند دانشگاه اسلامی مورد توجه جهاد دانشگاهی است و در قسمت فرهنگی، تربیتی این سند به دو موضوع مهم تکریم «مقام علم و عالم» و «ترویج منطق علمی و خردورزی و پرسشگری و پاسخگویی در دانشگاه» اشاره دارد.

همچنین در این مراسم از علی اشرف صادقی به عنوان استاد خادم کتاب تقدیر به عمل آمد و از لیلا رستمی به عنوان مروج کتاب تقدیر شد. همچنین از انتشارات «روان»، «ارجمند» و «رویان‌پژوه» نیز به عنوان ناشران برگزیده تقدیر به عمل آمد.

برگزیدگان کتاب سال دانشجویی و پایان‌نامه سال

سیده غدیره میرابوالقاسمی، زینب عقابیان، کوشا فرشادیان‌پور، فرشاد شریعت‌پور، سپیده زراعتی نیشابوری به عنوان برگزیدگان کتاب سال دانشجویی معرفی شدند.

رضا نمازی، معصومه حلیمی، میلاد رستمی محمدآبادی، محمد عرفان میقانی، فرشته باقری، فرخ عبودی احمدآباد و علی پیرحیاتی نیز در این بخش شایسته تقدیر شدند.

در بخش پایان‌نامه سال دانشجویی نیز طا‌ها عارف از دانشگاه تهران، اعظم موذنی از دانشگاه کاشان، محسن حسامی از دانشگاه علوم پزشکی ایران، مهدی شمسی از دانشگاه صنعتی شریف، هوشنگ فروع‌مند اعرابی از دانشگاه هنر ایران به عنوان برگزیده معرفی شدند و علیرضا همتی از دانشگاه تهران، مینا صادقیان از دانشگاه شهید بهشتی، وحید غریبی از دانشگاه علوم پزشکی شیراز، سیده آمنه منصوری از دانشگاه بیرجند، عباس بایگان از واحد تهران شمال دانشگاه آزاد اسلامی و رضا فرخی به عنوان شایسته تقدیر معرفی شدند.

در این دوره ۷۵۲ اثر به دبیرخانه جشنواره پایان‌نامه سال و ۶۰۶ اثر به دبیرخانه جشنواره کتاب سال دانشجویی ارسال شده بود که بیشترین آثار رسیده در هر دو جشنواره مربوط به گروه علوم انسانی است.

سی‌ودومین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران با شعار «خواندن برای همدلی» از ۲۳ آبان (۱۴۰۳) شروع شده و تا ۳۰ آبان (۱۴۰۳) ادامه دارد.