نورنیوز-گروه اقتصادی: مصوبه ۲۰ آبان هیأت وزیران، دولت مجوز واردات بنزین ویژه (سوپر) را آزاد اعلام کرد. بر اساس این مصوبه، واردات و توزیع بنزین ویژه توسط اشخاص حقوقی دارای مجوز از وزارت نفت مجاز است.

در متن این مصوبه قیمت این محصول، «غیر یارانه ای» اعلام و تاکید شده که عرضه آن به صورت مجزا از زیرساخت های توزیع سوخت یارانه ای و با رعایت قوانین و مقررات انجام خواهد شد.

«مهاجرانی» سخنگوی دولت در این رابطه گفت: «این راهکاری است برای این که بتوانیم بنزین باکیفیت را در اختیار خودروهای وارداتی و لوکسی قرار دهیم که به عنوان بخشی از مطالبات بخشی از جامعه است که منتظر بودند.»

قیمت بنزین سوپر چند؟

درباره قیمت بنزین سوپر محاسباتی که در رسانه ها منتشر شده متفاوت است.

برخی از رسانه ها نوشتند، قیمت بنزین سوپر، کشور به کشور و منطقه به منطقه متفاوت است ولی حدود 1.2  دلار قیمت عمومی بنزین سوپر در منطقه ماست که با احتساب دلار ۶۷‌هزار تومان بازار آزاد حدود ۸۰‌هزار تومان قیمت واقعی آن است.

قیمت آن طبق قیمت وارداتی مربوط به بازار مبادله ارز و طلا نیز در کمینه‌ترین حالت که تخمین بودجه ۱۴۰۴ از قیمت ارز در سال آتی معادل ۴۵/۵ هزار تومان است، به هر لیتر معادل ۵۵‌هزار تومان خواهد رسید و در صورت واردات آن با نرخ ارز بازار آزاد نیز کمترین قیمت هر لیتر آن ۸۰‌هزار تومان است.

برخی دیگر از رسانه ها هم  نوشتند برآورد می‌شود هزینه تامین سوخت یک خودرو با باک50لیتری رقمی در حدود 3 تا 4میلیون تومان باشد.

خودرو‌های خارجی و خودروهایی با موتور توربو عمدتا از بنزین سوپر استفاده می‌کنند. به‌دلیل هزینه‌های سنگین واردات بنزین سوپر،دولت تصمیم گرفت تا واردات این نوع بنزین را آزاد کند و احتمالا هر لیتر آن نزدیک به قیمت‌های جهانی در بازار عرضه خواهد شد.

برخی دیگر از رسانه ها هم اینگونه محاسبه کردند در حال حاضر میانگین قیمت بنزین سوپر با اکتان ۹۵ در جهان یک دلار و 26سنت و قیمت بنزین سوپر فوب خلیج‌فارس حدود ۱/۲دلار در هر لیتر است. این به‌معنای آن است که اگر واردکننده‌ها هر لیتر بنزین سوپر را با دلار آزاد وارد کشور کنند قیمت هر لیتر بنزین سوپر همین امروز معادل 84هزار تومان خواهد بود.

چنانچه آنها بنزین را با دلار نیمایی وارد کشور کنند قیمت هر لیتر بنزین سوپر رقمی معادل 63هزار تومان است.به این ترتیب می‌توان گفت هزینه پر کردن مخزن سوخت یک خودرو با ظرفیت باکی معادل 50لیتر چنانچه بنزین سوپر با دلار آزاد وارد کشور شود دست‌کم 4میلیون تومان و درصورتی که با دلار نیمایی وارد کشور شود 3میلیون و 150هزار تومان خواهد بود.

فردی که قصد دارد باک ۵۰ لیتری ماشین خود را با بنزین سوپر و قیمت آزاد دلار پر کند، احتمالاً باید دو میلیون و ۲۵۰ هزار تومان تا ۲ میلیون ۵۰۰ هزار تومان هزینه کند. با فرض اینکه این فرد چهاربار در ماه نیاز به پرکردن باک ماشین خود داشته باشد، باید حدود ۱۰ میلیون تومان هزینه کند که در سال بین ۱۱۰ تا ۱۲۰ میلیون تومان می‌شود. یعنی ۱۲۰ میلیون تومان برای حدود ۵۰ بار پر کردن باک بنزین. در شرایط عادی همین فرد بین ۷ تا ۱۰ میلیون تومان در سال هزینه بنزین معمولی می‌پردازد که اگر تمایل به استفاده از بنزین سوپر داشته باشد، باید بیش از ۱۰ برابر این مبلغ را هزینه کند.

اما همه این محاسبات در حالی صورت گرفته که «کاهی» سخنگوی شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی با بیان این که هنوز در مورد نرخ بنزین سوپر وارداتی تصمیمی اتخاذ نشده است، اظهار کرد: میزان نرخی که درباره این بنزین در رسانه‌ها و فضای مجازی در حال نشر است، مورد تأیید نیست.

افزایش هزینه‌های خودرو‌های خاص

به‌نظر می‌رسد بخش عمده این افزایش هزینه‌ها مربوط به‌خودرو‌های خاص به‌ویژه خودرو‌های توربو است که عمدتا از بنزین سوپر استفاده می‌کنند و عموم مردم مشمول هیچ افزایش هزینه‌ای نخواهند شد.

رضا نواز، سخنگوی صنف جایگاه‌داران هم گفت: عمده متقاضیان بنزین سوپر، خصوصا در کلانشهرها، دارندگان اتومبیل‌های جدید وارداتی هستند که دغدغه این قشر، توزیع مستمر و ساختارمند بنزین سوپر است که بتوانند بنزین مناسب با خودروی خود را در هر زمان فراهم کنند؛ درواقع تقاضا برای این نوع بنزین وجود دارد و عدم‌عرضه آن مشکلاتی را به‌وجود آورده است و دولت‌ها امکان تولید مستمر و عرضه آن‌را ندارند.

او اضافه کرد: اکنون با‌ آزادسازی واردات بنزین سوپر، ظرفیت‌های تولید و عرضه بنزین یورو4و حتی یورو5با اکتان بالا در کشور افزایش خواهد یافت.

سخنگوی صنف جایگاه‌داران تأکید کرد: در سال‌های اخیر، به‌دلیل افزایش مصرف بنزین در کشور، دولت به‌خاطر افزایش تولید و عرضه بنزین، تولید و عرضه بنزین سوپر را هرازگاهی متوقف می‌کرد و اولویت پالایشگاه‌ها به تولید بنزین معمولی و یورو4 اختصاص داشت و درواقع دولت چاره‌ای جز این کار نداشت.

حسینعلی حاجی‌دلیگانی، نماینده مجلس نیز دراین باره گفت: معمولا بنزین سوپر خودروهای خاص یا افرادی که خودروهای خاص دارند مصرف می‌کنند. عامه مردم که این نوع بنزین را مصرف نمی‌کنند. باید این موضوع را بررسی کنیم، در مجموع مصرف بنزین در کشور بسیار زیاد است. اشکال همین است، یک خودرو باید در هر 100 کیلومتر عدد کمی را مصرف کند، اما مصرف زیاد است.

تصمیم بی سابقه

بدون هیچ شکی این تصمیم دولت در تاریخ سیاست‌گذاری قیمت انرژی در کشور بی‌سابقه است. برخی آن را اشتباه و مقدمه‌ای بر افزایش قیمت بنزین می‌دانند و برخی آن را آینده‌نگرانه و مهم می‌خوانند که می‌تواند اثرات زیست‌محیطی و بودجه‌ای زیادی داشته باشد. هرچه هست، تصمیم دولت برای آزادسازی قیمت بنزین سوپر می‌تواند آثار زیادی به جا بگذارد که در آینده مشخص خواهد شد. به هر حال این سیاست می‌تواند فشار را تا حدودی از روی دوش دولت بردارد و دولت می‌تواند از منابع مالی آزاد شده برای بالا بردن کیفیت کالای عمومی و تقویت زیرساخت‌های عمومی استفاده کند.

برخی از کارشناسان هم اعتقاد دارند بالاخره یک گام برای اصلاح وضعیت مصرف بنزین برداشته شد و دولت تصمیم گرفت واردات بنزین سوپر را آزاد کند. با آزادشدن واردات بنزین سوپر این فرآورده نفتی به قیمت آزاد به کشور وارد خواهد شد، این اقدام یعنی از این پس شاهد تخصیص یارانه در بخش بنزین سوپر که مصرف عمده آن از سوی خودرو‌های با قیمت بالاست، نخواهیم بود و برای مسئله بنزین سوپر نیز ظرفیت پالایشی کشور مورد استفاده قرار نخواهد گرفت.

 به گفته کارشناسان اقتصادی، ناترازی بنزین یکی از موضوعات مهمی است که در سال جاری کشور به آن گرفتار شده است و در این مسیر با توجه به نیاز کشور به ماکسیمم تولید بنزین کشور، بخشی از تولیدات بنزینی کشور که با عدد اکتان بالایی بود و مناسب خودرو‌های با حجم موتور بالا بود، از سبد بنزینی کشور حذف و بنزین سوپر نیز به همین سرنوشت دچار و حذف شد.

برخی از صاحب‌نظران توزیع بنزین با شرایط یادشده را به گونه‌ای در راستای توزیع عادلانه یارانه بنزین می‌دانند و معتقدند در عین حال فرصت استفاده از بنزین سوپر با قیمتی بالاتر متناسب با ارزش خودروهای خاص برای دیگران مهیا شده است و به مطالبه همیشگی آنها برای توزیع بنزین سوپر نیز پاسخ داده شده است.

حال دولت در اقدامی صحیح واردات بنزین سوپر را آزاد کرده است که به پشتوانه مصوبه هیئت وزیران، به جای تخصیص یارانه و تأمین داخلی بنزین سوپر برای تقاضای خودرو‌های عمدتاً خارجی و با قیمت بسیار بالا، از این پس با آزادشدن واردات بنزین سوپر این فرآورده نفتی، به قیمت آزاد به کشور وارد خواهد شد که این موضوع بیانگر این است که از این پس شاهد تخصیص یارانه در بخش بنزین سوپر که مصرف عمده آن از سوی خودرو‌های با قیمت بالاست، نخواهیم بود و برای مسئله بنزین سوپر نیز ظرفیت پالایشی کشور مورد استفاده قرار نخواهد گرفت.

سهیل محمودیان، کارشناس انرژی در گفتگو با  یکی از روزنامه ها درباره با مسئله بنزین سوپر و قیمت سرکوب‌شده و ارتباط آن با ناترازی بنزین کشور گفت: بنزین سوپر یک فرآورده نفتی مانند بنزین معمولی است ولی تفاوت اصلی آن در اکتان بالاتری است که این نوع از بنزین دارد. در تعریف انواع بنزین متعارف خروجی در پالایشگاه‌ها، معمولاً بنزینی که اکتان۹۵ و بالاتر دارد، به نام بنزین سوپر شناخته می‌شود و بنزین با اکتان پایین‌تر نیز به عنوان بنزین معمولی راهی جایگاه‌های سوخت کشور خواهد شد. اکتان بیشتر در سوخت معمولی، باعث می‌شود بنزین اصطلاحاً آرام‌سوزی بیشتری داشته باشد و برای موتور خودرو نیز مناسب است.

این کارشناس انرژی در برآورد مثبت یا منفی‌بودن این اقدام اظهار کرد: اولین آورده آزادکردن واردات و قیمت بنزین سوپر، حذف یارانه انرژی غیرضروری موجود در این بخش است که به خودرو‌های بالای چندمیلیارد تومان تخصیص می‌یافت و همچنین تأمین نیاز سوخت اکتان بالای این خودرو‌های چندین میلیاردی از محل واردات است که بدون دخالت دولت انجام می‌پذیرد، از همین رو این اقدام مثبت تلقی می‌شود.

وی ادامه داد: در ادامه مسئله مربوط به عرضه سوخت اکتان بالا یا همان بنزین سوپر است که قرار است به چه صورتی و از طریق چه کسانی وارد و به چه صورتی به دست مردم برسد.

گروهی از تحلیلگران نیز بر این باور هستند با این تصمیم، احتمال افزایش قیمت بنزین معمولی کمتر شده است و به این ترتیب با تفکیک قیمت‌گذاری این دو نوع سوخت، دولت گامی در مسیر اجرای عادلانه شدن پرداخت یارانه بنزین برداشته است و حتی از تحمیل فشار اقتصادی ناشی از گرانی بنزین برای همگان کاسته است. به این ترتیب کسانی که به بنزین خاص برای خودروهای خاص نیاز دارند هزینه بیشتری پرداخت می‌کنند و بنزین معمولی همچنان برای اکثریت اقشار مختلف جامعه و با قیمت ثابت باقی می‌ماند. این تفکیک می‌تواند به دولت این امکان را بدهد که از منابع یارانه‌ای به‌طور بهینه‌تر استفاد کند.

تاثیرات اجرای این سیاست

این سیاست چه اثری روی جامعه و چه اثری روی دولت و چه اثری روی اقتصاد ایران دارد؟

کارشناسان اقتصادی اعتقاد دارند این سیاست در وهله اول قدری از فشار به منابع دولت را کاهش می‌دهد. همچنین می‌تواند مصرف بنزین یارانه‌ای را تا حدودی کاهش دهد.

به گفته آنها احتمالاً دولت انتظار دارد به این وسیله قدری از مصرف بنزین یارانه‌ای را کاهش دهد و مسئولیت تامین بنزین ثروتمندان را از دوش خود بردارد. در نتیجه احتمال دارد که این سیاست، تغییر رفتار مصرف‌کنندگان را هم در پی داشته باشد.

برخی معتقدند در صورت آزادسازی واردات بنزین سوپر پیش‌بینی می‌شود که بین ۴ تا ۵ میلیون لیتر از مصرف بنزین معمولی در کشور کاسته شود که رقم قابل ملاحظه‌ای است. بنزین سوپر به دلیل استانداردهای بالاتر و کیفیت برتر، نه‌تنها به عملکرد بهتر خودروها کمک می‌کند، بلکه آلودگی کمتری نیز تولید می‌کند.

ایجاد فرصت‌های جدید برای بخش خصوصی است. با آزادسازی واردات و توزیع بنزین سوپر، اشخاص حقوقی دارای مجوز می‌توانند وارد این بازار شوند و نقش فعالی در تامین و توزیع سوخت ایفا کنند. این سیاست، علاوه بر افزایش رقابت، به ارتقای کیفیت خدمات در جایگاه‌های عرضه سوخت نیز منجر می‌شود. بخش خصوصی با سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های لازم برای واردات و توزیع بنزین سوپر، می‌تواند اشتغال‌زایی کند و به رشد اقتصادی کشور کمک کند.

به عقیده اقتصاددانان واردات بنزین سوپر این امکان را فراهم می‌کند که ذخایر داخلی برای مواقع ضروری و بحران‌های احتمالی حفظ شوند. این سیاست، به متنوع‌سازی منابع تامین انرژی کشور کمک می‌کند و تاب‌آوری اقتصادی ایران را در مواجهه با نوسانات بازار جهانی انرژی افزایش می‌دهد.

منابع ارزی خود را برای اولویت‌های مهم‌تری همچون واردات کالاهای اساسی و توسعه زیرساخت‌های ملی اختصاص دهد.

افزایش ناترازی عاملی است که دولت را به تکاپوی افزایش قیمت بنزین انداخته تا بتواند منابع و مصارف ارزی خود را مدیریت کند. به باور کارشناسان، با تداوم روند فعلی میزان واردات بنزین در سال جاری به ۱۰ میلیارد دلار هم می‌رسد.

در حال حاضر بنزین سوپر در ۱۹ جایگاه سوخت تهران عرضه می‌شود، این بنزین در جنوب تهران جایگاه ۲۵۴ در خیابان کارگر چهارراه لشگر و جایگاه ۱۱۱ در خیابان هلال احمر، در ری جایگاه ۲۱۷ در میدان تره‌بار و جایگاه ۱۰۵ در فدائیان اسلام، در شرق تهران سه جایگاه ۱۵۱، ۲۸۵ و ۱۹۳ در خیابان‌های پیروزی، دماوند سه‌راه‌تهرانپارس و حکیمیه تقاطع فجر و لاله توزیع می‌شود.

همچنین در شمال تهران بنزین سوپر در چهار جایگاه ۲۷۶، ۱۴۸، ۲۱۳ و ۲۵۵ به‌ترتیب در خیابان‌های سه‌راه پاسداران، نمایشگاه بین‌المللی، شهید بابایی و خیابان شهید باهنر توزیع می‌شود. در مرکز تهران نیز چهار جایگاه ۱۴۵، ۱۵۲، ۱۱۵ و ۱۶۳ در خیابان‌های یوسف‌آباد، پل‌گیشا، میدان فردوسی و خیابان خرمشهر بنزین سوپر عرضه می‌کنند.

این بنزین در حال حاضر در چهار جایگاه ۱۳۲، ۲۸۰، ۲۲۱ و ۱۸۲ در غرب تهران و در خیابان‌های جناح روبروی ترمینال غرب، آزادگان شمال نرسیده به حکیم، جاده مخصوص کرج و دهکده المپیک توزیع می‌شود.

تفاوت «بنزین سوپر» با «بنزین معمولی»

تفاوت «بنزین سوپر» با «بنزین معمولی» در عدد اکتان آن بوده که در نوع بنزین معمولی (قرمز) 87 و در بنزین سوپر (سبز) 95 است، رنگ نازل بنزین معمولی هم در پمپ بنزین‌های کشورمان، قرمز و رنگ نازل سوپر به طور معمول سبز است.

 بنزین معمولی برای برخی خودروهای مدل بالا، قدرت کمی دارد و نمی‌تواند قدرت شتاب‌گیری لازم را برای چرخ‌ها فراهم آورد، افزودنی‌های موجود در بنزین سوپر باعث می‌شود تا رسوبات کربنی انژکتورها تمیز شوند و به مرور زمان عملکرد خودرو بهبود پیدا کند. اگر در موتور خودرویی که نیازمند بنزین سوپر است، بنزین معمولی استفاده کنید، به علت وجود قطرات ناهماهنگ تزریقی، موج انفجاری یکنواخت به وجود نخواهد آمد و موتور خودرو علاوه بر تولید نیروی کمتر به مرور زمان آسیب خواهد دید.

از اینرو، صاحبان خودروهای مدل بالا و اغلب وارداتی، همواره به‌دنبال یافتن بنزین سوپر هستند و در خلأ اطلاع‌رسانی شفاف از سوی شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی در خصوص زمان و مکان عرضه بنزین سوپر، گروه‌های مردمی در فضای مجازی با محوریت یافتن بنزین سوپر از سال گذشته تشکیل شده و مردم در حرکتی خودجوش، دیگران را از مکان سوخت‌گیری خود که موفق به تأمین بنزین سوپر شده‌اند، آگاه می‌کنند. این روال در تهران بیش از سایر کلانشهرها در جریان است. به این ترتیب پیش‌بینی می‌شود واردات و توزیع بنزین سوپرمورد استقبال صاحبان این خودروها قرار گیرد.