در سالهای اخیر، کشورمان با چالش جدی کمبود برق و خاموشیهای مکرر مواجه شده است. این در حالی است که رهبر معظم انقلاب اسلامی سالها پیش، در سخنرانیهای متعدد، بر ضرورت افزایش تولید برق از طریق انرژی هستهای تاکید کرده و به مسئولین هشدار دادند که باید اقداماتی انجام دهند تا حداقل ۲۰ تا ۳۰ هزار مگا وات برق از این طریق تولید شود. اما متاسفانه، این هشدارها به اندازه کافی جدی گرفته نشد و نتیجه آن، خاموشیهای گسترده و مشکلات عدیدهای است که امروز با آن روبرو هستیم.
در حالی که بخش خانگی تنها ۳۰ درصد از کل مصرف برق کشور را به خود اختصاص میدهد، این بخش بیشترین آسیب را از خاموشیها میبیند. این در حالی است که صنایع پر سود و انرژیبر، علیالخصوص صنایع خامفروش، از معافیتهای مالیاتی گسترده به ارزش بیش از ۲۰۰ هزار میلیارد تومان بهرهمند هستند.
این صنایع با وجود سهم قابل توجه در اتلاف انرژی، کمترین محدودیتی را تجربه میکنند. هر ساله معادل ۳۳۰ میلیون بشکه نفت خام، برق در شبکه توزیع کشور به هدر میرود؛ رقمی معادل تولید انرژی سه نیروگاه سیکل ترکیبی مدرن. این اتلاف هنگفت، علاوه بر تحمیل هزینههای گزاف به اقتصاد کشور، موجب شده تا مردم عادی با مشکلات عدیدهای از جمله اختلال در زندگی روزمره، کاهش بهرهوری و افزایش هزینههای تولید مواجه شوند.
علاوه بر سوءمدیریت و بیتوجهی به هشدارهای رهبری، دلایل دیگری نیز در بروز این بحران نقش دارند:
نبود برنامهریزی بلندمدت برای تامین برق: نبود یک برنامه جامع و بلندمدت برای تامین برق کشور، موجب شده تا در مواقع پیک مصرف با کمبود برق مواجه شویم.
بیتوجهی به توسعه انرژیهای تجدیدپذیر: علیرغم پتانسیل بالای کشور در زمینه انرژیهای تجدیدپذیر، سرمایهگذاری کافی در این بخش صورت نگرفته است.
خاموشیهای مکرر، علاوه بر ایجاد اختلال در زندگی روزمره مردم، به اقتصاد کشور نیز آسیب جدی وارد میکند. از جمله مهمترین پیامدهای خاموشیها میتوان به کاهش تولید و بهرهوری، افزایش هزینههای تولید، کاهش کیفیت زندگی و افزایش مهاجرت اشاره کرد.
برای حل مشکل کمبود برق و خاموشیهای مکرر، باید اقدامات زیر انجام شود:
توجه جدی به رهنمودهای رهبری: باید به رهنمودهای رهبری در خصوص توسعه انرژی هستهای و سایر منابع انرژی پایبند باشیم.
لغو معافیتهای مالیاتی صنایع خامفروش: با حذف این معافیتها، میتوان منابع مالی قابل توجهی را برای سرمایهگذاری در بخش انرژی و بهبود بهرهوری تامین کرد.
توسعه انرژیهای تجدیدپذیر: باید سرمایهگذاری در بخش انرژیهای تجدیدپذیر را افزایش داد. بهبود شبکه برق: با تقویت و بهینهسازی شبکه برق، میتوان از اتلاف انرژی جلوگیری کرده و پایداری شبکه را افزایش داد.
ترویج فرهنگ صرفهجویی در مصرف انرژی: باید فرهنگ صرفهجویی در مصرف انرژی را در بین مردم نهادینه کرد.
خاموشیهای مکرر، نتیجه سوءمدیریت، بیتوجهی به هشدارهای رهبری و بهرهمندی صنایع خامفروش از رانتهای کلان است.
برای حل این مشکل، نیازمند یک عزم ملی و اتخاذ تدابیر جدی در جهت بهبود مدیریت منابع انرژی، کاهش اتلاف انرژی، توسعه انرژیهای تجدیدپذیر و توزیع عادلانه هزینههای انرژی هستیم. با لغو معافیتهای مالیاتی صنایع خامفروش و اختصاص این منابع به سرمایهگذاری در بخش انرژی و بهبود بهرهوری، میتوان گامی مهم در جهت کاهش خاموشیها و بهبود وضعیت انرژی کشور برداشت.