به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، امروز برنامه میز اقتصاد به بررسی چالش‌ها و راهکار‌های حل ناترازی برق با حضور آقایان مصطفی رجبی مشهدی مدیر عامل شرکت توانیر و حمیدرضا صالحی نایب رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران (در استودیو) و همچنین آقایان محمد اسلامی؛ رئیس سازمان انرژی اتمی و فرهاد شهرکی؛ عضو کمیسیون انرژی مجلس به صورت تلفنی پرداخت.

مقدمه: در میز اقتصاد بر اساس اعلام شرکت توانیر به علت افزایش مصرف گاز و محدودیت تامین سوخت مایع نیروگاه‌ها از جمله ممنوعیت مصرف مازوت در برخی از نیروگاه‌ها از امروز طبق زمان بندی از پیش اعلام شده محدودیت‌هایی در مصرف برق در بخش خانگی و تجاری اعمال می‌شود دیروز هم رئیس جمهور در جلسه بررسی راهکار‌های رفع ناترازی برق و توسعه نیروگاه‌های تجدید پذیر گفت تا قبل از رسیدن به پیک مصرف برق در ماه‌های آینده مسئولان مربوطه ضمن بر طرف کردن موانع پیش روی سرمایه گذاران در صنعت نیروگاهی هرگونه مجوزی که برای پیشرفت کار لازم هست به سرعت تهیه و در اختیار بخش خصوصی فعال در این زمینه کند.

به این بهانه امروز بیشتر درباره چالش‌های به هر حال سرمایه‌گذاران در بخش نیروگاهی و راهکار‌های حل نا ترازی برق، این موضوع بیشتر مورد بررسی قرار می‌دهیم با میهمانان برنامه و دعوت کردیم از آقای مصطفی رجبی مشهدی مدیر عامل شرکت توانیر، آقای حمیدرضا صالحی نایب رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران دعوت کردیم و در برنامه حضور دارند این موضوع را بیشتر مورد بررسی قرار می‌دهیم میهمانان دیگری هم داریم که در خلال برنامه به سراغشان خواهیم رفت به صورت تصویری باهاشون ارتباط خواهیم داشت.


سوال: آقای رجبی مشهدی با شما شروع کنیم خوش آمدید چه شد که به اینجا رسیدیم و محدودیت‌هایی را در مصرف برق اعلام کردید حالا در تهران گویا از فردا شروع می‌شود و از امروز به نوعی در سراسر کشور آغاز شده چه شد که به اینجا رسیدیم؟
رجبی مشهدی: اولاً این را بدونیم که مبنای تولید برق آن چیزی که اساس تولید برق در کشور ماست نیروگاه حرارتی است نیروگاه حرارتی شامل نیروگاه سیکل ترکیبی نیروگاه‌های گازی و بخاری هستند که ایناه از سوخت‌های فسیلی استفاده می‌کنند و عمدتاً از گاز یعنی ما در واقع در طی سال هم بیش از هشتاد درصد سوخت مورد نیاز را از گاز تحویل می‌گیریم و اون را تبدیل به برق می‌کنیم و الباقی را از سوخت مایع استفاده می‌کنیم

سوخت مایع عمدتاً باز هشتاد و پنج درصد از این نیروگاه‌ها که از گاز استفاده می‌کنند می‌توانند از گازوئیل هم استفاده بکنند و الباقی آن را هم از سوخت مازوت استفاده بکنند

در واقع نیروگاه‌های بخاری قدیمی قابلیت استفاده از سوخت مازوت را دارند و در شرایطی که مصرف گاز در بخش خانگی و تجاری افزایش پیدا می‌کند محدودیت ایجاد می‌شود برای مصرف گاز در نیروگاه‌ها و باید از سوخت مایع استفاده بکنیم خوب نیروگاه‌هایی که مازوت سوز هستند از مازوت استفاده می‌کنند و نیروگاهی که گازوئیل سوز هستند است گازوئیل استفاده می‌کنند

خب امسال با توجه به محدودیت‌هایی که در تامین سوخت نیروگاه‌ها ایجاد شد و خوب اخیراً هم در سه نیروگاه کشور استفاده از سوخت مازوت ممنوع شد این خب محدودیت‌ها را به نوعی تشدید کرد و خب مصرف هم از این طرف در بخش برق بالا است به دلیل اینکه به هرحال برقی سازی زیاد شده استفاده از برق بالاخره بیشتر شده رشد هشت درصدی را ما در اوج بار تابستان تجربه کردیم الان هم تقریباً حدود پنج درصد در مصرف انرژی ما افزایش را داریم به دلیل که این منابع در اختیار نیست مجبور هستیم که محدودیت‌هایی را در بخش‌های مختلف ایجاد بکنیم

خب دولت رویکردش این هستش که در بخش‌های مولد در اولویت نباشند به خصوص بخش صنعت کشور که تابستان هم محدودیت‌های جدی داشت و خب این در بخش خانگی آغاز شد از امروز و هم وطنان عزیز می‌توانند از طریق سایت شرکت‌های توزیع در تهران بزرگ از طریق پیامکی که امروز برایشان ارسال خواهد شد و یا سامانه برق من اطلاع کسب کنند برنامه ریزی‌ها دو ساعت برای هر مشترک خانگی است از ساعت نه صبح تا ساعت هفده که به نوعی

برنامه ریزی شده که کمتر در واقع تردد توی این ساعت‌ها به منزل دارند و یا اینکه کمتر شاید بگوییم که قطع برق تاثیر گذار باشد.


سوال: یعنی بعد از ساعت هفده قطع برق نداریم؟
رجبی مشهدی: بله، به هر حال البته این را هم عرض بکنم که ما همیشه درخواستمان این مقدار صرفه جویی معادل ده درصد صرفه جویی در مصرف برق و گاز هست اگر ما تنها ده درصد صرفه جویی کنیم می‌توانیم این محدودیت را کاهش بدهیم و یا برطرف بکنیم خوب استدعای بنده از همه مشترکان در بخش‌های مختلف چه گاز چه برق این هستش که به هرحال این شرایطی که امسال داریم و شرایط بسیار سختی هست همکاری لازم را داشته باشند این بالاخره می‌تواند هم محدودیت‌ها را کاهش بدهد هم اینکه ما سایر بخش‌ها را به اصطلاح در مورد برنامه‌های مدیریت مصرف و خوب قطعاً در تولید تاثیرگذار هست کمتر بتوانیم آنها را اعمال محدودیت بکنیم و و شرایط را به گونه‌ای رقم بزنیم ان‌شاءالله که تامین برق را به صورت پایدار برای بخش‌های مختلف بتوانیم تامین بکنیم.


سوال: آقای رجبی مشهدی هنوز که به پیک مصرف گاز نرسیدیم آیا نیروگاه‌ها مازوت سوزی را شروع کرده بودند و یا باید شروع می‌کردند؟
رجبی مشهدی: ببینید به طور متعارف این هستش که یک بخشی از نیروگاه‌ها از سوخت مازوت و گازوئیل استفاده می‌کنند در این دوره که بالاخره از سردی شروع می‌شود و مصرف گاز بخش خانگی و تجاری افزایش پیدا می‌کند ولی خب کمتر هست به تدریج که هوا خنک‌تر می‌شود و مصرف بیشتر می‌شود این محدودیت‌ها شدیدتر می‌شود اگر که به اصطلاح صبر بکنیم بخواهیم این را یک ماه یا دو ماه بعد این کار را انجام بدهیم مخازن گازوئیل نیروگاه تخلیه می‌شوند و شرایط را بسیار سخت‌تر می‌کنند

به جهت اینکه بتوانیم این مخازن به اصطلاح ثباتی را داشته باشند در ظرفیت ذخیره‌ای که فعلاً دارند این برنامه‌ها خب زودتر شروع می‌شود و خب شیبش هم ملایم هست ان شاءالله که بتوانیم این برنامه راتا آخر همین طوری پیش ببریم آن چیزی که تعهد ما به مردم عزیزمان این هستش که خب به هرحال و بتوانیم این زمان بندی‌ها را رعایت بکنیم مردم بتوانند متناسب به برنامه‌ای که اعلام می‌شود بهشون برنامه ریزی کار‌های خودشان راداشته باشند ان شاءالله کمتر این مشکلات را داشته باشند

همین جا هم از استانداران عزیز درخواست می‌کنم از مسئولین راهنمایی رانندگی درخواست می‌کنم و کسانی که مسئولیتی دارند این برنامه ریزی را بر اساس اطلاع‌ر سانی که همکاران ما انجام می‌دهند از هر حیث چه چراغ‌های راهنمایی رانندگی بخش‌های اصنافی که خوب اینها روی فیدر‌های عمومی هستند لازم هستش که اگر که برق اضطراری داشته باشند حتماً این را از قبل پیش بینی کنند که با کمترین اختلاف پیش برویم.


سوال: فعلاً برق صنایع که قطع نمی‌شود، چون این بندگان خدا تازه رها شدند از تابستان؟
رجبی مشهدی: خوب به هرحال خوشبختانه صنایع البته توی این دو ماهی که گذشته واقعاً سعی کردیم انرژی بیشتری را بهشون تحویل بدهیم رشد نسبتاً مناسبی را توی این دو ماه پیدا کردند و خب اولویت اول هستند برای تامین برق ولی در عین حال برنامه‌ای را هم باید تنظیم بکنیم به هر حال برای شرایط سخت که حالا پیش بینی شده که هواشناسی شاید زمستان بسیار سردتری داشته باشیم چهار درجه زیر نرمال اگر این محقق بشود خب شرایط بسیار سخت‌تر می‌شود.


سوال: فعلا برنامه ریزی برای صنایع ندارید؟
رجبی مشهدی: چرا این برنامه ریزی به هرحال تدوین می‌شود و هماهنگ می‌شود و بعد در واقع اعلام می‌شود به هرحال در حال گفتگو با همکاران وزارت صمت و همچنین شرکت ملی گاز هستیم بیشتر از آن چیزی که شاید مهم باشد این هستش که ما بتوانیم تقاضای بازار را تامین بکنیم و صنایع خللی در به اصطلاح تولیدات خودشان برای تامین برق نداشته باشند.


سوال: آقای صالحی خوش آمدید الان میزان تولید برق ما چه قدر هستش حالا ظرفیت اسمی مان چه قدر است بعد تولید مان چقدر است بیاییم وارد دلایل این ناترازی بشویم؟
صالحی: البته خود آقای رجبی مشهدی اینها هستند دیگر، ما حدود نود و چهار هزار مگاوات نصب شده داریم ولی خب به خاطر اینکه بعضی نیروگاه‌ها در ارتفاع نصب شدند می‌خورد می‌آید پایین یا بعضی در اُور هال هستند ولی چیزی که در تابستان پیکی که نشان داد به هر حال چیزی حدود هجده هزار و نهصد مگاوات نوزده هزار مگاوات همان طور که وزیر هم در گفتگو گفتند فاصله بین تولید و میزان به هر حال نیازی بود که احصا می‌شد یعنی چیزی بود که حدود شصت و یک شصت و دو ما می‌توانستیم تولید کنیم و حدود هفتاد و خورده‌ای هفتاد و هفت هشت مثل اینکه به هر حال نیاز بود این می‌شود کمبود حالا بهش می‌گوییم نا ترازی بین تولید و مصرف.


سوال: این ناترازی چرا به وجود آمده؟
صالحی: خب به هر حال ما در سمت تولید سرمایه گذاری نکردیم ما دو دهه هست که عملاً سرمایه گذاری در بخش تولید دولت خودش انجام نداده یعنی شما حساب کنید هر دولتی آمده از سرمایه گذاری دولت قبلی چی‌کار کرده؟ استفاده کرده، بهره برداری کرده.


سوال: چرا سرمایه گذاری نکرده؟
صالحی: خب به هرحال به دلیلی از برنامه فکر کنم سوم به بعد و یا برنامه چهارم بود در دولت‌ها یعنی ما دیدیم یک دولتی آمد چهل هزار مگاوات نصب شده داشت هفده هزار مگاوات گذاشت برای دولت بعدی که پروژه را بهره برداری کند حتی بعضی از پروژه‌ها بالای هفتاد درصد پیشرفت داشتند چهل و سه درصد نیروگاه‌های نصب شده این پروژه را بعدی داد دولت بعدی که آمد این کار را نکرد آمد جلوی تولید مثلاً سرمایه گذاری را گرفت گفت بخش خصوصی باید سرمایه گذاری کند خب وقتی بخش خصوصی باید سرمایه‌گذاری کند دولت باید بیاید بسترش را آماده کند باید بیاید مسئله اقتصاد برق و گذار از این برق دستوری و برق یارانه‌ای را برای بخش‌هایی که حداقل می‌تواند اقتصاد را به جریان بیندازد مثلاً صنعت شما وقتی می‌گویی با پول برق مشکل ندارم فقط من برق مطمئن و پایدار می‌خواهم خب چرا نمی‌آید با صنعت صنایع این مسیر را برود جلو، حالا بخش خانگی، بخش مدارس بخش مساجد اینها را بله الان سی و پنج درصد نیروگاه‌های کشور دست دولت است

خب دولت بیاید این مسیر را مثل گذشته انجام بدهد ولی بخش دیگری که شصت و پنج درصد نیروگاه‌ها دست بخش غیر دولتی است و می‌تواند بیاید پروژه‌های خود را تکمیل کند ما نیروگاه داریم که الان زیاد هم هست که ساخته شده مشترکات دارد و می‌تواند نیروگاه دومش را با یک عدد پایین‌تر بیاورد در مدار یا اُورهالش مانده یا خیلی مسائل دیگر.


سوال: این سی و پنج درصدی که شما می‌گویید نیروگاه‌هایی که دست دولت هستش اگر می‌خواهد خدمات ارزانی بدهد از طریق آنها بدهد از این طرف کسانی که سرمایه گذاری می‌کنند به هر حال بخش خصوصی که سرمایه گذاری می‌کنند آن رقم برقش را به نوعی تغییر بدهد؟
صالحی: بله، الان در بازار مشکل خرید ندارد، چون خود آقایان دارند برق را هزار دویست تومان به صنایع می‌فروشند الان دارند از نیروگاه‌های ما صد و هجده تومان می‌خرند و تا هزار دویست تومان می‌فروشند خب درآمد کمی نیست پس بگذاریم سرمایه‌گذاری بشود ما حرف مان این است آقای دولت شما یک مقدار عقب نشینی کن اجازه بده حداقل یک سوم اقتصاد برق که بخش صنایع است، چون صنایع را که تقسیم بندی کنیم از سیصد و پنجاه میلیارد کیلو وات ساعت تولید برق است فروشش یک سوم خانگی است یک سوم صنایع است و یک سوم تجاری و اداری و کشاورزی ما می‌گوییم آقا یک سومش را شما عقب نشینی کن اجازه بده صاحبان نیروگاه‌ها که الان گفتم شصت و پنج درصد هستند بیایند اینها با صاحبان صنایع قرار داد ببندند و اینها بیایند وقتی جریان نقدینگی ایجاد می‌شود می‌آیند نیروگاه دوم و سومشان را می‌سازند اگر اُورهال می‌خواهند.


سوال: مشکل گاز داریم که؟
صالحی: گاز را هم می‌آوریم در مدار خیر اولا بهینه می‌کنند شما نیروگاهی دارید با راندمان بیست، سی درصد می‌توانید عوضش کنید دوما نیروگاهت را می‌توانی ترکیبی کنی مثلا الان ما حدود هفت هزار مگاوات نیروگاه هایمان فقط گازی است می‌تواند راندمانش برود روی پنجاه، شصت درصد یعنی بخش خصوصی حاضر است بیاید سرمایه گذاری کند ولی بعد از آن طرف باید قرارداد ببندد با صنایع.


سوال: الان راندمانتان چه قدر است؟
صالحی: گازی‌هایی که هستند حدود سی و دو سه درصد بیشتر نیستند ولی اگر شما بیایی ترکیبی اش کنی به پنجاه و هفت درصد به شصت درصد می‌رسی و از این گذشته حتی روی گاز هم من پاسخ دارم ما دومین ذخایر گازی دنیا را داریم اصلاً این توهین به من است که بگوییم ما باید مشکل گاز داشته باشیم مگر مشکل گاز ما واقعاً چیه؟

خب سرمایه‌گذاری است آن هم مثل همین است آن هم ما گفتیم آقا بگذارید میدان‌های گازی را ما کنسرسیوم درست کردیم میدان گازی را بیاوریم بالا گاز شیرین کنیم و بدهیم به صنایعی که گاز را می‌خواهند ولی خوب دوستان در دولت نشستند می‌گویند شما بیا پولت را بیاور ما می‌گوییم چطور خرجش کن مسئله این است که امروز دولت حاضر نیست از جای خودش عقب نشینی کند و فضای تنفس به بخش خصوصی کشور بدهد که این مشکل را کنیم این مشکل واقعاً من امروز که مثلاً جداول را دیدم جداول خاموشی را واقعا ناراحت شدم ما چرا باید به همچین روزی برسیم چرا اصلاً باید بیاییم تو صدا و سیما در مورد این مسائل صحبت کنیم.


سوال: آقای رجبی مشهدی حالا تو بحث سرمایه گذاری بخش خصوصی جا‌هایی که سود داشته باشد حتماً حضور پیدا می‌کنهد و سرمایه گذاری می‌کند این بستر چرا برای بخش خصوصی فراهم نمی‌شود؟
رجبی مشهدی: یک توضیح بدهم برنامه‌های خیلی خوبی وجود دارد برای توسعه سرمایه‌گذاری و بعد هم خب چالش هایش را با همدیگر یک مروری می‌کنیم برای نیروگاه‌های تجدید پذیر خب به هر حال الان دولت حدود سی هزار مگاوات را در دستور کار خود قرار داده که ان‌شاءالله به جمع بندی برسد در برنامه هفتم پیش رفت هم دوازده هزار مگاوات تجدید پذیر پیش بینی‌شده قیمت‌های بسیار جذاب بین شش تا هفت سنت توی کشور‌های منطقه اگر الان مناقصه‌ای برگزار بشود این اعداد خیلی کمتر از این است یعنی جذابیت لازم برای سرمایه گذاری در حوزه تجدیدپذیر‌ها ایجاد شده، اما چه دلیلی باعث می‌شود که بالاخره سرعت کند است علی رغم اینکه این خب مناقصات برگزار شد، قرارداد‌ها تعیین تکلیف شد و مشخص شدند برندگان و حتی در داخل هم ما سازندگانی داریم و چالش اصلی از نظر من تامین منابع مالی هست

همین طور که حالا اشاره کردند آقای صالحی و بالاخره بخش خصوصی می‌آید ولی سرمایه‌گ ذاری در صنعت برق نیاز به سرمایه بسیار سنگین و هنگفتی دارد چه کسانی درگذشت در واقع این ماموریت را انجام دادند صندوق توسعه ملی بود الان به هر حال اینهایی که قرارداد دارند اگر که صندوق توسعه ملی این کار را تسریع بکند باعث این می‌شود که این شرایط به سرعت رقم بخورد اخیراً هم خوب در دولت موضوع نفت و یا از منابعی که در اختیار به اصطلاح دولت هست در کشور‌های خارجی و فاینانس خارجی این شرایط دارد محقق می‌شود واقعاً آقای رئیس جمهور تاکید دارند وزیر محترم نیرو پا فشاری می‌کنند شاید بیشترین وقت خودشان را دارند صرف این موضوع می‌کنند.


سوال: یعنی اگر فضا هم فراهم هم بشود بخش خصوصی به دلیل مشکلات مالی نمی‌تواند ورود کند؟
صالحی: من همین جا این نکته من این نقدی که دارم چرا بخش خصوصی نمی‌آید جلو، وزارت نیرو جایی نشسته با سابقه‌ای که از خودش نشان داده و پول مردم را بخش خصوصی یک سال دو سال سه سال چهار سال نداده اطمینانی برای بخش‌های خصوصی نیست تازه صندوق توسعه ملی هم که صاحب منابع هست آن هم میگویند جایی که وزارت نیرو هست من نمی‌آیم، چون اعتماد ندارد پولش برگردد چهار تا نیروگاهش پولش برنگشته، خب چه اصراری دارد ما وزارت نیرو را بگذاریم وسط وزارت نیرو وسط نشیند وزارت نیرو بیاید بالاتر بنشیند رگولاتور باشد سهم برق و انتقال برق بگیرد مثل همه جای دنیا چرا وزارت نیرو می‌خواهد همان فرمان قدیم را برود

ما در گاز داریم همان فرمان قدیم را می‌رویم در برق و آب هم همین طور در همه جا همین است خب این منابع مال مردم است مال کشور است من حرفم این است در قضیه تجدید پذیر هم واقعاً می‌تواند واقعا پروژه‌ها ما سیصد روز آفتابی داریم ما کنار دریای خزر مان از آلمان بهتر است ولی ببینید همین حتی ساختمان‌های منازل کدام، الان منزل شما آیا تجدید شده به تجدید پذیر مگر چه قدر پول می‌خواهد هر خانواده صد و پنجاه میلیون تومان چطور وام برای همه چی می‌دهیم چرا وام برای منازل نمی‌دهیم که تجدیدپذیر بگذارند چرا اگر یک میلیون خانه‌های ما امروز تجدید پذیر هست از سامانه پنج کیلو واتی داشت پنج هزار مگاوات فقط تزریق می‌شد به صورت غیر پراکنده و برای پدافند غیرعامل هم خیلی عالیه ولی چرا این کار را نکردیم

من یک سؤال دارم مگر سوخت نیروگاه‌ها را امروز فهمیدیم کم داریم ما الان مدت‌هاست فهمیدیم که ذخایر سوخت گاز مایع مان از هفتاد و هفت درصد به سی و هشت درصد رسیده مدت‌هاست فهمیدیم که ما چالش گاز داریم مگر مرکز پژوهش‌های ما، مگر تمام مجموعه‌های ما قابل پیش بینی نکردند خب اینها قابل پیش بینی بوده ما که داشتیم سال‌ها داد می‌زدیم و برای این راه حل داری من می‌گویم همه این‌ها راه حل دارد انرژی آقای مهندس انرژی تمام پروژه‌هایش پول خودش را در می‌آورد الان با طرحی که ما دادیم به شما گفتم هیچ نیازی به پول دولت نداریم اصلاً برای توسعه، برای رفع ناترازی هیچ نیازی به پول دولت نداریم این را ما با صدای بلند بگوییم ما بخش خصوصی حاضریم این ناترازی که نه من می‌گویم کمبود از کلمه ناترازی استفاده نمی‌کنم این کمبود برق و کمبود گاز را ما راحت می‌توانیم طی دو سال شیبش را برگردانیم و به صفر برسانیم و به پول دولت نیاز نداریم فقط می‌خواهیم دولت فرمانش را یک جوری عوض کند.


سوال: آقای رجبی مشهدی خودشان دارند می‌گویند که نیاز ندارند؟
رجبی مشهدی: به هرحال اگر که واقعاً بخواهیم منطقی بحث کنیم و وارد فضا‌های ژورنالیستی نشویم در این بحث و گفتگو به هر حال وزارت نیرو تابلوی ثبت را ایجاد کرده الان حدود شاید صد و پنجاه شصت مگاوات توی آن معامله صورت می‌گیرد ولی نرخ هایش هم بسیار جذاب است یعنی اگر ما کیلو وات ساعتی مثلا صد تومان برای کسانی که زیر الگو هستند برق را را می‌فروشیم آن جا هفت هزار تومان است بخش خصوصی فرصت بسیار خوبی دارد یا همین شش هفت سنت را عرض می‌کنم اصلاً به وزارت نیرو کاری ندارد یعنی می‌توانند از سرمایه‌های خودشان بیایند در واقع سرمایه‌گذاری کنند توی حوزه تجدید پذیر.


سوال: استقبال کردند؟
رجبی مشهدی: برای خورشیدی.


سوال: الان برای خورشیدی شرایطتان را گذاشتید استقبال شده؟
رجبی مشهدی: مسیر، مسیر درستی است ولی باید بالاخره این ناترازی یک شبه به وجود نیامده و یک شبه هم قرار نیست خاتمه پیدا کند یعنی نمی‌شود کار کار را کرد یکی از اقدامات دیگری که صورت گرفته روی موضوع حرارتی‌ها بحث تابلوی آزاد هست سی مگاوات در تابستان امسال توانستن مولدین زیر بیست و پنج مگاوات هم بیایند الان در واقع داریم برای واحد‌های بزرگ هم این کار را می‌کنیم

خلاصه‌اش این می‌شود که می‌تواند آزادانه برق را روی تابلوی آزاد بدون این که نرخ تکلیفی و دستوری باشد از طریق این تابلو هم معامله بکنند کنار آن یک تابلوی سفید هم در حال به اصطلاح راه‌اندازی است کارهایش انجام شده ان‌شاءالله به زودی اطلاع‌ر سانی می‌کنیم بحث کار‌های بهینه سازی مصرف است یعنی اگر که ما روشنایی معابر را جایی توانستیم کاهش بدهیم می‌تواند سرمایه گذار با طیب خاطر آنجا بیاید و گواهی صرفه‌جویی بگیرد و از برق مورد نیازش استفاده بکند دوتا فرصت دیگر هم هست که باز هم در واقع دولت درش نقشی را ندارد و بر اساس قانون مانع زدایی است

یکی بحث نیروگاه‌هایی هستش که توسط صنایع دارد احداث می‌شود خوشبختانه رشد قابل ملاحظه‌ای داشته از از اول امسال ما هزار و هشتصد و پنجاه و هفت مگاوات نیروگاه جدید اضافه شده در این برنامه‌ای که صنایع ده هزار مگاوات تکلیف شده بود بهشون تقریباً دو هزار و ششصد، هفتصد مگاواتش آمده بخشیش تجدیدپذیر هست و بنا برنامه به این هستش که تا پایان سال هزار و چهارصد و چهار که قانون مانع زدایی تکلیف کرده بتواند ده هزار مگاوات نیروگاه‌هایی باشند که صنایع، من همین‌جا درخواست می‌کنم از صنایع به هر حال این ناترازی وجود دارد و محدودیت‌های تابستان سال آینده سنگین خواهد بود از همین الان خودشان را تجهیز بکنند یا از آن تابلوی سبز یا از آن تابلوی آزاد و یا حتی تابلوی سفیدی که راه اندازی می‌شود یا اینکه خودشان مستقیماً به اصطلاح برنامه احداث نیروگاه را در سایت خودشان انجام بدهند.


سوال: بعضی از صنایع هم حالا شروع کردند مثلاً من شنیدم که فولاد مبارکه در مورد این انرژی خورشیدی را شروع کرده؟
رجبی مشهدی: دقیقا، صد و بیست تجدید پذیر خورشیدی را تا پایان است می‌آورد ان‌شاءالله ما پانصد مگاوات را برنامه‌ریزی داریم تا آخر سال تجدید پذیر‌ها را بیاوریم برای سال آینده هم به اصطلاح تا ششصد مگاوات یعنی چهارصد و هشتاد مگاوات دیگر هم ان‌شاءالله خورشیدی و نیروگاه مبارکه می‌آورد

من یک مطلب دیگر هم آخر بگویم، چون مهم است و مرتبط با سوخت است به هرحال بیست و هشت واحد بخار هست برای بخش خصوصی فرصت بسیار مطلوبی هست هیچ سوختی مصرف نمی‌کند و خب نیاز به هیچ به اصطلاح اینکه مجوز سوختی بخواهند بگیرند ایستگاه گازی لازم باشد نصب کنند ندارد، این بیست و هشت و مگاوات بیست و هشت واحد بخار تقریباً هفت و نیم میلیارد متر مکعب در سال گاز مصرف می‌کرد اگر که نیروگاه بخار غیر سیکل ترکیبی بود یعنی تقریباً معادل ده درصد سوخت مصرفی گاز نیروگاه‌ها را مصرف نمی‌کند ولی برق را تولید می‌کند و به شبکه می‌دهد امکان ساخت داخلش در کشور وجود دارد فقط سرمایه‌گذاری لازم است

من خیلی خلاصه و تیتروار بخواهم خدمت حضرت‌عالی و بقیه هم وطنان عرض بکنم این بحث تامینات مالی به نظر من مشکل‌ترین است یعنی اگر بریم هرجایی رو نگاه بکنیم، بالأخره یا باید فاینانس خارجی کنیم، یا از صندوق استفاده کنیم یا تسهیلات بخش خصوصی به خدمت گرفته شود برای این که بتواند این را جلو ببرد. برای تجدیدپذیرها؛ بحث زمین هم هست، یعنی جهاد کشاورزی، منابع طبیعی کمک می‌کنند، ولی بروکراسی فعلاً به نظرم طولانی است، یعنی یک فردی که می‌خواهد سرمایه‌گذاری کند در این حوزه خیلی درگیر می‌شود.

یک موضوع هم تخصیص ارز است. بالأخره به این مورد باید اشاره کنیم؛ وزارت صمت همکاری خوبی دارد، در جلساتی که بودیم، به وزیر صمت گفته اینها را خارج از مسیر متعارفی که تأیید می‌شود، این کار جلو برود، ولی واقعاً بازخورد‌هایی که ما داریم با توجه به این ناترازی و نگرانی‌هایی که ما داریم؛ کند است، این را باید قدری تسهیل کنیم تا ان‌شاءالله بتوانیم ناترازی را تا حدی کم کنیم.


سؤال: آقای صالحی به هر حال شروع کردند یک شرایط جذابی را در برخی از عرصه‌ها مثل انرژی‌های تجدیدپذیر که صنایع هم بعضاً ورود کردند که فولاد مبارکه یکی از آنها بود که در این بخش وارد شده است. شهرک‌های انرژی هم در برخی مناطق ایجاد شده، ولی به نظر می‌رسد شرایط باید جذاب‌تر باشد تا بخش خصوصی ورود همه‌جانبه‌ای داشته باشد در این زمینه. پیشنهاد شما چیست برای این بخش.
حمیدرضا صالحی؛ نایب رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران: من این مورد را تأیید می‌کنم. امروز از صبح که بلند شدم چهار جلسه داشتم، چهار جلسه هم در رابطه با همین بحث خورشیدی بود که یکی در رابطه با شهرک‌های اطراف تهران بود. استقبال در رابطه با خورشید دارد بیشتر و بیشتر می‌شود. هر روز صنایع جدای از این مسأله قطعی برق و غیره.

مسأله دیگری که دارد اینها را تهدید می‌کند؛ بحث صادرات محصولات‌شان است. در آینده از یک تاریخی به بعد شما محصولی که صادر می‌کنی باید کنارش سرتیفیکِیت گواهی کربن داشته باشی و این تجدیدپذیر هم می‌تواند کمکشان کند و حتی الان با توجه به بورس سبزی که می‌گویم درست است که ابعاد بورس سبز کوچک است، یعنی ما برای این ناترازی نباید دل ببنیدم به این بورس سبز، چون من می‌خواستم این حرف را به آقای رجبی مشهدی بزنم که این عدد خرید و فروش برق در بورس سبز نگاه کنید، عدد آن‌چنان بزرگی نیست و این نمی‌تواند کمبود را رفع کند، ولی باز همین با قیمتی که مثلاً امسال پیک به هفتصد فکر می‌کنم با توجه به آینده‌ای که پیش رو دارد، خیلی استقبال شده، ولی جای خودش است، ولی نمی‌توانیم نسخه اساسی را با تجدیدپذیر الان ببندیم.


سؤال: آقای اسلامی ظرفیت تولید برق هسته‌ای در کشور الان چقدر است و برای توسعه برق هسته‌ای و کمک به رفع ناترازی چه اقداماتی تا الان شده است؟
محمد اسلامی؛ رئیس سازمان انرژی اتمی: نیروگاه نصب شده و فعال ما، ظرفیت اسمی آنها هزار مگاوات در ساعت است که الان سال دهم خود را پشت سر می‌گذارد و تا ۶۹ تا ۷۰ میلیارد کیلوات ساعت برق به شبکه برق تزریق کرده، این نیروگاه اولی است که سازمان احداث کرده، نیروگاه‌هایی که در بوشهر است. نیروگاه‌های دوم و سوم بوشهر هم الان کاملاً فعال است و ما طرح ۲۰ هزار مگاوات را برای افق ۱۴۲۰ هدف گذاری کردیم و این پروژه‌ها همه در فاز‌های مختلف الان قرار دارد، یعنی ما به اسم ۲۰هزار مگاوات برنامه عملیاتی روی زمین را آغاز کردیم و اینها با شرایط مختلفی حرکت آن در دست اقدام و اجرا قرار گرفته است.


سؤال: زمان بندی خاصی دارید برای اینها؟
اسلامی: عرض کردم ۲۰ هزار مگاوات برای افق تا ۱۴۲۰ است، ولی ما زمان بندی را که تعهد کردیم و در برنامه هفتم هم آمده که ما این هزار مگاوات‌مان به سه‌هزار مگاوات می‌رسد، یعنی ما دو واحد نیروگاهی ان‌شاءالله تا پایان برنامه هفتم به یاری حق‌تعالی به بهره‌برداری خواهیم رساند و بقیه هم به ترتیب هر سال نیروگاه‌های جدید حرکت آن با توجه و متناسب با ظرفیتش؛ اینها به مدار خواهند آمد و یکی پس از دیگری به ظرفیت برق کشور اضافه می‌شود.


سؤال: برای سرمایه‌گذاری این بخش آیا مشکلی ندارید؟
اسلامی: سرمایه‌گذاری این بخش را ما با یک بسته‌های مختلفی که جذاب باشد و بتوانیم بخش خصوصی را در آن فعال کنیم، دنبال می‌کنیم. مردم ما و شما مستحضر باشید این نیروگاه اول هم که سازمان تأسیس کرده، سرمایه‌گذاری خود سازمان است، یعنی بودجه دولتی و نیروگاه‌های دولتی نبوده، نکته‌ای که مهم است؛ نرخ فروش برق است که این مشمول همه سیاست‌های انرژی کشور می‌شود و از آن باید تبعیت کند که شامل حال نیروگاه اتمی و تجدیدپذیر‌ها هم هست. نکته‌ای که برای ما مهم بوده، این است که این نیروگاه جذابیت خاص خود را دارد، نرخ بازگشت اقتصادی‌اش؛ نرخ بسیار جذابی است؛ الان این نیروگاه که در یک دهه فعالیت کرده تا امروز که یک دهه را تجربه کرده، حدود ۱۰۵ میلیون بشکه نفت یا معادلش را صرفه‌جویی کرده، یعنی شما اگر این صرفه‌جویی که در این یک دهه انجام شده و ۵۰ سال دیگر عمر دارد که باز قابل تمدید است، این معنایش این است که به نرخ ثابت، حدود پنج برابر و به نرخ جاری اگر محاسبه شود؛ حدود دو و نیم برابر پول سرمایه‌گذاری اولیه خودش با ملاک قرار دادن سوخت فسیلی صرفه جویی شده، الان تجربه کرده و این جذابیت سرمایه‌گذاری در این بخش را به وضوح معرفی می‌کند که به صورت عینی و عملی اتفاق افتاده است.


سؤال: سرمایه‌گذاری در آن بخش هم به هر حال شامل این ماده ۱۲ رفع موانع تولید از محل صرفه‌جویی هم می‌شود؟
اسلامی: بله، ماده ۱۲ و بند پ ماده ۴۳ قانون برنامه هفتم به وضوح این را الان روشن کرده و تصریح کرده، مصوبات شورای عالی انرژی هم داریم، ما در حقیقت هم از طریق صرفه‌جویی سوخت فسیلی، هم از طریق مشارکتی که صنایع بزرگ دارند که خواهان انرژی پایدار هستند، برای بسته‌های تأمین مالی اینها را تعریف کردیم و یک طرح مصوب تفصیلی را الان در دستور کار داریم. مراودات ما با بخش خصوصی و بنگاه‌های بزرگ و سرمایه‌گذاران الان برقرار است، حتی با بیرون از کشور که با توجه به نرخ بازگشت سرمایه و آن IRR مطلوب و جذابی را که این نیروگاه‌ها دارند، داریم این را دنبال می‌کنیم که ان‌شاءالله بتوانیم این را به ثمر برسانیم.


سؤال: آقای صالحی در مورد بحث صادرات برق تولیدی نیروگاه‌های بخش خصوصی هم یک توضیحی بدهید، به هر حال کسانی که سرمایه‌گذاری در این بخش می‌کنند، یکی از مواردی که گلایه می‌کنند این است که اینها بتوانند خودشان صادرات کنند، این چقدر می‌تواند مؤثر باشد؟
صالحی: بسیار، چون به هر حال ما کشوری هستیم که واقعاً به خاطر اختلاف افق بین شرق تا غرب، موقعیت‌هایی داریم که می‌توانیم از این استفاده کنیم، همین‌طور کریدور شمال به جنوب و واقعاً ایران می‌تواند مرکز هاب انرژی از این بابت؛ هم گاز، هم برق باشد. به شرط این که بازیگر شویم، بازیگر بشویم به معنی این که از این منابع خدادادی خوب استفاده کنیم و بتوانیم به کشور‌های دیگر تزریق کنیم و خطوط اتصال‌مان را بکشیم و سرمایه‌گذاری کنیم، همه اینها اتفاق می‌افتد، بایستی ما اجازه دهیم بخش خصوصی بیاید، بخش خصوصی مانورش بیشتر است، می‌تواند در کشور‌ها برود و حتی اگر نتوانست پولش را بیاورد، پولش را سرمایه‌گذاری کند، برود آن‌جا باز نیروگاه بسازد، باز توسعه بدهد، خط لوله گاز بکشد، گاز ترکمنستان را بیاورد از این سمت به عراق بفروشد، ما نباید اصلاً سوآپر شویم، ما باید خودمان بازیگر باشیم، ما باید تعیین کننده قیمت گاز باشیم، تعیین کننده قیمت برق منطقه باشیم. این واقعاً شدنی است.

یعنی ما بار‌ها به وزارت نیرو گفتیم اجازه بدهید ما برویم جای شما برق صادر کنیم. ما پول را می‌توانیم بیاوریم، شما شاید به خاطر مسائل دیگر نمی‌توانید ولی ما با این مانوری که دادیم شما بیایید پشت مرز به ما گاز یا برق را سر مرز به ما اعلام کن چقدر است، ما از آن‌جا اگر لازم باشد خط انتقال بکشیم، خط را می‌کشیم. اگر قرار است خط لوله گاز بکشیم، می‌کشیم. می‌رویم جای آن طرف را هم پیدا می‌کنیم در شبکه، کشور‌های همسایه ما واقعاً به انرژی نیاز دارند، مثلاً پاکستان کشور ۲۰۰ میلیون نفری است ولی ۳۵ هزار مگاوات دارد، ما کشور ۸۵ میلیونی؛ ۹۰ هزار مگاوات داریم. واقعاً می‌توانیم برویم آن‌جا از این بازار برق استفاده کنیم.


سؤال: این جذابیت اگر باشد، در بخش تجدیدپذیر‌ها گفتند که این جذابیت وجود دارد، همین سرمایه‌گذاری در آن مناطق اگر انجام شود، می‌توانند برق‌شان را صادر کنند. آقای رجبی مشهدی این‌گونه نیست؟
رجبی مشهدی: بله، شرکت توانیر حدود بیشتر از شش ماه است حدود ۳۰۰ مگاوات حتی از طریق خطوط موجود، چون حدوداً بحث بر این بود که خطوط جدیدی احداث شود برای بخش خصوصی که بتواند این مراودات یا تبادلات انرژی را داشته باشد، اعلام کردیم که ۱۰۰ مگاوات ترکیه، ۱۰۰ مگاوات عراق و دو ۵۰ مگاوات هم افغانستان و پاکستان بتوانیم این فضا را برای بخش خصوصی فراهم کنیم. مجوز‌های صادرات داده شده، واقعاً استقبال می‌کنیم از این که این اتفاق بیفتد. آن چیزی که مهم است در مورد نیروگاه تجدیدپذیر، این است که اینها برق هموار یا یکنواخت را ندارند، حتی این را هم متعهد شدیم از طرف وزارت نیرو که از طریق سایر این نیروگاه‌ها این برق را هم هموار کنیم، یعنی اگر ۱۰۰ واحد انرژی را به ما تحویل می‌دهند و به شکلی در تابستان بیشتر یا ساعت‌های ظهر بیشتر و ساعت‌های شب کمتر و طرفی که مقصد صادرات برق است، برق یکنواخت را می‌خواهد این را ما تأمین و محاسبه کنیم به شکلی که سرمایه‌گذار در این زمینه سود ببرد.

این هم جزو کار‌هایی است که وزارت نیرو دنبال می‌کند، جزو برنامه‌هایش است و از طرفی باید این نکته را عرض کنم؛ بر اساس قانون مانع زدایی؛ ماده ۱۹، به این شکل پیش بینی شده که در شرایطی که ناترازی داریم، اولویت به تأمین برق داخل است. اگر این شرایط را بتوانیم از آن عبور کنیم با این احداث نیروگاه‌های تجدیدپذیر، قطعاً این شرایط تسهیل می‌شود و امکان صادرات بیشتر هم فراهم می‌شود.


سؤال: آقای شهرکی ما درباره ریشه‌های ناترازی برق در کشور با مهمانان برنامه گفتگو می‌کنیم، بخش خصوصی اعلام می‌کند که می‌تواند ورود کند؛ اگر بخش دولتی دست و پای بخش خصوصی را باز کند، در این زمینه موانع سرمایه‌گذاری را شما چه می‌دانید؟
فرهاد شهرکی؛ عضو کمیسیون انرژی مجلس: اگر اجازه دهید مرور خیلی کوتاهی به دلایل عمده ناترازی برق داشته باشیم؛ در مقدمه واقعاً من خیلی خوشحالم که دست‌اندرکاران صنعت برق که در جلسه هستند و در کشور هم حداقل در ۱۰ سال گذشته به هر حال تقریباً همین مسأله را کم و زیاد داشتند، حداقل در این جلسه شنیدم که بالأخره قبول کردند که ناترازی دارند و گرچه این خوشحالی خیلی دردآور است، چون که مردم در همین تابستان زجر بسیار زیادی را کشیدند، چون آقایان قبل از آن قبول نداشتند و مصاحبه‌های اردیبهشت این عزیزان نشان می‌دهد که این را خیلی باور نداشتند، مردم هم بسیار زجر کشیدند، مخصوصاً مردم مناطق محروم و من، چون نماینده مردم سیستان و بلوچستان هستم؛ عرض کنم که هر روز در پیک گرمای شدید، حداقل دو ساعت برق می‌رفت و برای من خیلی جالب بود که مردم منطقه ما که برای زیارت مشهد مقدس می‌رفتند می‌آمدند و به ما زنگ می‌زدند؛ آقا در مشهد برق قطع نمی‌شود، اما چرا برق در شهر...؟

خود من که تهران بابت نمایندگی بودم می‌دیدم هر دو سه روزی؛ دو ساعت قطع می‌شد، اما در مناطق محروم سیستان و بلوچستان جهت اطلاع، هر روز در پیک ساعت مصرف؛ دو ساعت قطع می‌شد. این را حالا که قبول کردند، خیلی جالب است. اما نکته‌ای که هست این یک شبه به این نرسیده است و واقعاً کاش می‌آمد پرسیده می‌شد از متولیان برق چطور به این نقطه رسیدیم؟ در ۱۰ سال گذشته آیا براوردی نداشتیم به این نقطه می‌رسیم؟ و برای این که به این نقطه نرسیم چه کار‌هایی انجام شده است؟


سؤال: آقای شهرکی الان این موانع را در سرمایه‌گذاری چه چیز‌هایی می‌دانید؟
شهرکی: دلایل عمده این ناترازی؛ یکی این است که ما واقعاً در بحث سرمایه‌گذاری لازم برای توسعه نیروگاهی جدید، کاری انجام ندادیم، بسیاری از نیروگاه‌های موجود ما فرسوده است، بهره‌وری آنها بسیار پایین است.

نکته خیلی مهم دیگر؛ در بخش مصرف هم بهره‌وری پایین است که این هم مقصر مردم نیستند، به طور مثال مدت‌هاست که مردم از سمت کولر آبی به سمت کولر گازی سوئیچ کردند، اما وقتی شما در بازار می‌روی و مجبور می‌شوی یک کولرگازی بخری، آیا کولری که شما در بازار می‌بینی؛ آیا کولری با راندمان بالا هست یا نه؟ قطعاً این را نخواهید دید و این مشکل باز به مردم برنمی‌گردد.

بحث عدم فرهنگ‌سازی مناسب است و یک نکته دیگر هم؛ قیمت‌گذاری نادرست و غیرمنطقی برق است. من یک مورد مثال می‌زنم؛ ما می‌آییم چاه‌های کشاورزی را برق‌دار می‌کنیم؛ قیمتش هم قیمت بسیار مناسبی است، اما یک سؤال؛ برای تولید چه محصولی ما این برق ارزان‌قیمت را به آن می‌دهیم؟ آیا برای تولید محصولات استراتژیک است یا مثلاً برای تولید هندوانه؟ لذا ما می‌بینیم متأسفانه در این بخش مشکل داریم.


سؤال: الان مواردی که شما اشاره می‌کنید را همه کارشناسان به آن اشاره می‌کنند، شما در مجلس هستید، شما باید اقدامی انجام دهید، شما چه اقدامی انجام دادید؟
شهرکی: در ۱۰ سال گذشته روی اینها کار می‌شده، این ناترازی ما؛ بخش عمده‌ای؛ این است. یک نمونه دیگر بگویم؛ بعد وارد دلایل می‌شویم. شبکه انتقال و توزیع برق کشور هم که دست مردم نیست. اما یک نکته بگویم؛ تمام بخش اصلاح و بهینه سازی شبکه انتقال و توزیع برق صد درصد داخلی است، هیچ تحریم در این بخش نیست، یعنی ما اگر می‌توانستیم شبکه انتقال برق‌مان را در ۱۰ سال گذشته بهینه می‌کردیم، حداقل ۱۰ درصد از ناترازی ما کم می‌شد.


سؤال: آقای شهرکی از الان به بعد باید چه کار کنیم؟
شهرکی: دلایلی که به این نقطه رسیدیم؛ اینهایی بود که گفتم که‌ای کاش فرصتی شود که بیایند پاسخ دهند. اما مهمترین سرمایه‌گذاری؛ نبود نظام حکمرانی شفاف و منظم است در بخش تولید برق که این باعث کاهش اعتماد سرمایه‌گذاران و افزایش ریسک سرمایه‌گذاری شده است. نکته بعدی؛ قیمت‌گذاری دستوری نرخ خرید برق است که باعث شده و به گونه‌ای شده که دیگر برای سرمایه‌گذار؛ جذابیت ندارد.


سؤال: آقای شهرکی من یک نکته عرض کنم؛ قیمت‌گذاری دستوری که مشکل است، همه به آن اشاره می‌کنند، شما در مجلس چه کاری می‌توانید برای این انجام دهید؟
شهرکی: بحث موانع تولید برق که دوستان به آن اشاره کردند؛ من یک مورد آن را می‌گویم؛ ما یک ماده چهار قانون مانع زدایی داریم که این آیین نامه اجرایی که نوشته شده؛ ناکارآمد است، یعنی مجلس مصوب کرده، اما آیین‌نامه اجرایی که باید نوشته می‌شده، به گونه‌ای انجام شده که تسهیل در سرمایه‌گذاری صنعت برق را نمی‌کند، لذا لازم است که در این بخش اتفاقاتی بیفتد.

نکته بعدی؛ عدم اولویت دادن به اجرای بخش بخار نیروگاه‌های سیکل ترکیبی بود که باعث ناترازی سوخت شده و همان طور که می‌دانید مثلاً ما در منطقه کنارک، نیروگاهی داریم که راندمان آن در بهترین حالت ۲۰ درصد است و شما دارید سوختی که به آن می‌دهید، تولید برقی که انجام می‌دهد؛ یک سوم است؛ لذا باید اینها به این سمت برود، لذا اگر قرار باشد بخش خصوصی ما وارد قضیه شود؛ چه در انرژی‌های تجدیدپذیر؛ خورشیدی یا بادی یا در بحث نیروگاه‌های سیکل ترکیبی؛ باید بتواند به یک اطمینانی از سرمایه‌گذاری‌اش، قطعاً خود آقای مشهدی می‌دانند؛ الان ما بخش خصوصی داریم که ۱۶۰۰ میلیارد تومان به طور مثال از دولت طلبکار است و حداکثر به آن ۵۰ میلیارد تومان دادند و یک چنین خاطراتی را دارند، قطعاً دیگر اینها نیاز به سرمایه‌گذاری جدیدی متأسفانه انجام نخواهند داد.


سؤال: ولی الان همین بدهی که وزارت نیرو دارد به نیروگاه‌ها، اینها الان مطرح شده، شما در مجلس که نظارت می‌کنید، هم قانون آن جا تصویب می‌کنید و هم نظارت می‌کنید به اجرای قانون، شما چه کار می‌کنید و الا همه این موضوعات را همه کارشناسان اشاره می‌کنند.
شهرکی: نکته‌ای که وجود دارد؛ یک سؤال عمده مردم دارند؛ این است که مردم قیمت برق خودشان را خودشان و صنایع پرداخت می‌کنند، اما چطور می‌شود که دست تولید‌کننده نمی‌رسد و قطعاً خود آقای مشهدی می‌دانند؛ تقریباً یک ماه قبل حداقل خود من در بعد نظارتی۱۰ سؤال از وزیر نیرو و دوستان داشتم و تا این لحظه که با شما صحبت می‌کنم در بعد نظارتی، ما هنوز پاسخ‌های دوستان را دریافت نکردیم، نکته‌ای که در آخر اضافه کنم؛ کمیسیون انرژی با توجه به مسائل و مشکلاتی که دارد، در بعد نظارتی خود مطمئن باشید که به خوبی عمل خواهد کرد و گزارش‌های خود را دارد. ما در بعد قانون فکر نمی‌کنم خیلی مشکل داشته باشیم.


سؤال: به هر حال نظارت شما می‌تواند خیلی مؤثر باشد و آن موارد نظارتی را باید مطرح می‌کردید، ولی ان‌شاءالله این اتفاق بیفتد در مجلس شورای اسلامی و به خصوص در کمیسیون انرژی. آقای صالحی جمع بندی شما را بشنویم؟ در کوتاه مدت چه اتفاقی باید بیفتد؟
صالحی: فکر می‌کنم دیگر ما به نقطه‌ای رسیدیم؛ دیگر اصلاً نمی‌خواهیم درددل کنیم و مشکلات را بگوییم. الان به هر حال به این باید فکرکنیم که چه کار کنیم که مردم از این گذاری که پیش روی ماست، زیاد اذیت نشوند. فکر می‌کنم بیشترین پتانسیلی که می‌تواند کمک کند؛ باز همین مردم هستند، همین بخش خصوصی است، بخش خصوصی راه حل دارد، ساز و کار دارد، دولت می‌تواند قشنگ مثل جا‌های دیگر، مثلاً در مخابرات کردیم و جواب گرفتیم، ما می‌بینیم در مخابرات مشکل نداریم. در این راه هم بیاییم شروع کنیم؛ اشکال ندارد.
‌
نمی‌گوییم بیاییم کار سه چهار ساله را یک ساله انجام دهیم، ولی یک قدم برداریم، یک پالس و سیگنالی بدهیم به بخش خصوصی و اینها به زنجیره وصل هستند و این کمک می‌کند که شیب افزایش کمبود، کم می‌شود؛ من به شما این را قول می‌دهم؛ در همه چیز، چون وقتی شما اقتصاد برق را درست کنی، تولیدکننده هم با شما می‌آید همراه و هموار می‌شود و می‌آید خودش هم مایه می‌گذارد و سرمایه‌گذاری می‌کند، چون رویکرد کلان کشور عوض شده است. الان رویکرد کلان کشور عوض نشده در انرژی، یعنی شما در برق و گاز همان رویکرد قبلی است. این آماری که آقای رجبی مشهدی می‌گویند، ایشان هم نمی‌تواند تضمین دهد که سال آینده کمبود ۱۹ هزار مگاواتش، ۲۴هزار مگاوات نشود، الان به او بگویید شما با همین رویکرد تضمین می‌دهید نشود؟


سؤال: آقای رجبی مشهدی تضمین می‌دهید بدهید؟
رجبی مشهدی: به هر حال این پارامتر‌های مختلفی را دارد که به آن وابسته است. در صحبت‌های آقای شهرکی هم بود، بیش از

۱۲۰ هزار میلیارد تومان ما بدهکار هستیم به بخش خصوصی؛ پیمانکاران و تولید‌کنندگان برق و بانک‌ها، حدود ۱۰۰ هزار میلیارد تومان هم از دولت تقریباً طلبکار هستیم که اینها مستند هم هست و حسابرسی شده است. اگر بتوانیم یک بخشی از اینها را اختصاص دهیم، آن قسمت‌هایی که باقی ماندند کارهایشان؛ نیروگاه‌هایی که در حال تعمیرات هستند، می‌تواند خوب پیش برود.

سال‌های گذشته سازمان برنامه در یک نوبت ۲۰ هزار میلیارد تومان، در یک نوبت ۳۰ هزار میلیارد تومان، سال ۱۴۰۲ و سال ۱۴۰۱ توانستیم از طریق اسناد خزانه اینها را پاسخگویی کنیم. الان درخواستم این است؛ البته این مطرح شده، پیگیری هم می‌شود؛ اگر بتوانیم ۵۰ هزار میلیارد تومان را از این ۱۰۰ هزار میلیارد تومان به شکل اسناد خزانه در اختیار بخش خصوصی قرار دهیم، خیلی می‌تواند کمک کند و این قولی که می‌توانیم بدهیم برای کاهش ناترازی، حتماً پیش ببرد.

در هر حال حدود ۱۸ تا ۲۰ هزار مگاوات ناترازی را واقعاً نمی‌شود یک ساله کاهش داد و اگر منطقی هم پیش برویم، به هر حال علاوه بر این که این کار‌ها هزینه‌بر است و سرمایه سنگینی می‌خواهد، زمان‌بر هم هست، یعنی شما احداث یک خط انتقال را می‌خواهید دنبال کنید، معارضی که دارد، یک نیروگاهی که می‌خواهید بسازید؛ ایستگاه گاز آن، اتصال آن به لوله گاز، از آن طرف به شبکه، احداث خودش، یک برنامه زمان‌بری است. آن چیزی که خیلی سریع می‌تواند کمک کند، الان تجدیدپذیر‌ها هستند.


صالحی: من یک پیشنهاد دارم آقای رجبی، بیاییم باهم یک قراری بگذاریم؛ دولت شما، دولت وفاق است، آقای رئیس جمهور گفتند دولت وفاق است، بیایید با بخش خصوصی هم این وفاق را انجام دهید.
رجبی مشهدی: حتماً همین طور است.


صالحی: یک توافقی انجام دهید، بیایید نصف این کمبود را شما با مسیر خود بروید، نصف هم بیایید با مسیر ما بروید، بعد ببینید سال آینده چه می‌شود؟ همین جا باهم بنشینیم ببینیم کدام به موفقیت رسید؟ حاضرید این توافق را...؟


سؤال: مسیر شما چیست؟

صالحی: ایشان بین ما و صنایع قرار گرفتند، ما نیروگاه گازی داریم، تولید برق می‌کنیم، صنایع هم مصرف‌کننده هستند، آقایان از این بخش صنایع بلند شوند یک کم بنشینند آن طرف‌تر، بگذارند ما با صنایع قرارداد ببندیم قشنگ درآمدمان صرف نیروگاه‌ها کنیم. شما فقط هزینه انتقال را بگیرید، شما کیلوواتی

۳۰۰ تومان از این انتقال بگیر، ما سالانه به شما ۳۰ همت می‌دهیم، خوب است؟

شما قرار است از دولت پول بگیری، ما به شما ۳۰ همت پول می‌دهیم، شما هم فاینانس می‌کنید. ما می‌گوییم بنشینیم باهم توافق کنیم. شما این مسیر را بروید، ما هم این مسیر را می‌رویم؛ ببینیم چه کسی به جواب می‌رسد؟ به هر حال ما می‌خواهیم مسئولیت بپذیریم در این مملکت، ما هم بخش خصوصی هستیم، حق داریم یک مشکل کشور را حل کنیم، اجازه دهید ما هم بیاییم جلو، آقای رئیس جمهور اجازه دهید ما هم حل کنیم این مسأله را. الان چند سال است ما با فرمان شما می‌رویم؛ به این جا رسیدیم، یک بار هم بیایید با فرمان ما عمل کنید، ببینید چه می‌شود؟ اشکالی دارد؟


رجبی مشهدی: این توانمندی هم هست در بخش خصوصی.
صالحی: کاملاً هم هست، هم نیروگاه‌ساز داریم، هم تولید تکنولوژی داریم، هم پولش را داریم، همه چیزش را داریم، هیچ مشکلی نداریم.


رجبی مشهدی: بر اساس قانون مانع‌زدایی و این ماده چهاری که اشاره هم کردند آیین‌نامه‌اش را؛ هر کسی که نیروگاه جدیدی بسازد، می‌تواند برقش را مستقیماً به همه صنایع بفروشد، یعنی هیچ محدودیتی از این بابت وجود ندارد، آیین‌نامه هم دقیقاً قید شده، سوختش هم شرکت ملی گاز ایران تقبل کرده، اگر که آن بازدهی و راندمان را آن نیروگاه داشته باشد تأمین کند.

به نظرم می‌رسد در این موضوع ما اصلاً بحثی نداریم، تضمین هم می‌کنیم اگر۵۰ درصد را آقای صالحی تضمین دهند، حتماً محقق می‌شود، بخش خصوصی بیاید وارد عمل شود، حتماً استقبال بخش خصوصی هم هست، بالأخره خسارتی که بخش خصوصی از عدم تأمین برق پایدار می‌خورد سنگین است. می‌تواند کمکی باشد و واقعاً هم نمایندگان مجلس شورای اسلامی در قانون مانع‌زدایی سنگ‌تمام گذاشتند و این را پیش بینی کردند و وجود دارد و ما هم پشت کار هستیم و کمک هم می‌کنیم.


سؤال: این عزم هم در وزارت نیرو وجود دارد برای این قضیه؟
رجبی مشهدی: به هر حال وزارت نیرو واقعاً آن نقش قبلی را ندارد؛ تغییر کرده، به هر حال این که تابلو‌های جدید را راه‌اندازی می‌کند؛ نشان می‌دهد که علاقه‌مند است که خود را خارج کند. یک عددی را عرض کنم؛ ما الان بورس برق را یک کمی تقویت کردیم؛ در سال جاری بر اساس قانون برنامه هفتم؛ ۳۰ درصد معاملات در بورس باید انجام شود، الان حدود ۴۵ درصد از معاملات برق در بورس انجام می‌شود.