جاوید اسفندیاری، مدیر یک شرکت دانش بنیان در زمینه مکمل‌های خوراکی، در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان درباره تحصیلات خود مطرح کرد: تحصیلات من در مقطع کارشناسی زیست شناسی بوده، کارشناسی ارشد فناوری دریا و دکتری زیست فناوری یا نانو تکنولوژی و در پسا دکترای زیست فناوری دریایی کار کرده‌ام.
او ادامه داد: شرکت ما در حوزه زیست فناوری جلبک‌ها کار می‌کند و یکی از نگاه‌های اصلی آن، بحث توسعه اشتغال دانش بنیان و زیست فناورانه در مناطق کم برخوردار است.
کار خود را از چه زمانی شروع کردید؟
اسفندیاری بیان کرد: با این که حوزه پژوهشی و حتی کار اقتصادی حوزه زیست فناوری جلبک‌ها را از سال حدودا ۹۲ شروع کردم؛ ولی شرکت دانش بنیان ما از سال ۱۴۰۰ شروع به کار کرد و این آغاز هم بر مبنای یک اتفاق خاص بود.
او در توضیح چگونگی آغاز به کارش گفت: برای پیگیری یک سری مسائل معیشتی روستای دهرود سفلی مثل مشکلات آب و سد و موارد این‌چنینی به استانداری بوشهر مراجعه کردم و آن‌جا به من پیشنهاد شد که شما که در حوزه زیست فناوری فعال هستید اگر مایل باشید خودتان برای روستایتان کاری انجام بدهید، ما هم از شما حمایت و به شما کمک می‌کنیم. این شروعی بود که برای این کسب و کار اتفاق افتاد و ما یک نگاه جدید ایجاد کردیم با این هدف که ما این زیست فناوری را به خدمت مردم ببریم.
مشارکت مردمی چگونه اتفاق افتاد؟
اسفندیاری توضیح داد: اولین کار ما ایجاد یک مزرعه تولید جلبک اسپرولینا با مدل مشارکت مردمی بود. به این صورت که ما برای ۵۶ نفر از اهالی آن روستا با ضمانت خودمان تسهیلاتی گرفتیم و یک زمین اهدایی برایشان فراهم کردیم و با کمک بخش‌های همکار یک مجتمع زیست فناوری یکپارچه کنار روستا برای این افراد ایجاد شد.
او افزود: ما به عنوان پشتیبان سه وظیفه داشتیم، یکی پیگیری کار‌های اداری آن‌ها و وظیفه دوم نظارت و ایجاد شرایطی که دانش فنی بتواند در آن‌جا منتقل شود و مردم دانش مد نظر را کسب کنند تا بتوانند کارها را انجام بدهند. وظیفه سوم هم تضمین فروش محصولات بود. این کار به عنوان یک مدل برای شروع کسب و کار ما بود که از آن سال ما شروع به توسعه این بخش‌ها کردیم و کم کم به خاطر توسعه بازار به بخش‌های فرآوری هم ورود کردیم. بخش‌های فرهنگ سازی را ایجاد و همچنین بر روی ایجاد مزارع تولید جلبک دامی تمرکز کردیم تا بتوانیم حجم بالای تولید را ایجاد کنیم.
اسفندیاری با اشاره به وجود یک بخش مرکزی گفت: ما یک بخش مرکزی داریم که کار آن در واقع توسعه بخش‌های مختلف در حوزه زیست فناوری جلبک‌ها است که قسمت اول آن ایجاد مزرعه تولید جلبک روستایی بود که با هدف محرومیت زدایی و توانمند کردن مردم اتفاق افتاد. ما اولین مدل را اجرا کردیم و موفقیت هم کسب شده و در روستای دهرود در حال انجام است.
چگونه کار خود را گسترش دادید؟
او اضافه کرد: از آن‌جا که برای تکثیر و ایجاد مزارع بیشتر نیاز به گسترش بازار داشتیم، یک بخش فروش محصولات ایجاد کردیم که در واقع فعالیت آن، بسته بندی‌های متفاوت و خرده فروشی و ارتباط با سایر بخش‌ها به عنوان یک بخش خرده فروشی و فروش مستقیم به مردم و ایجاد شبکه به منظور پرزنت برای مردم بود و به نسبت موفقیت‌های خوبی از این بابت به دست آوردیم.
ورود به حوزه مکمل‌های غذایی و آرایشی بهداشتی
مدیر این شرکت دانش بنیان ادامه داد: پس از آن نیاز دیدیم محصولات فرآوری شده‌ای که مردم بتوانند استفاده کنند و ارتباط بگیرند، داشته باشیم. به همین دلیل به سمت محصولاتی مثل پروتئین بار، ماکارونی و پاستای فرآوری شده با اسپرولینا و همچنین چند محصول دیگر رفتیم و دیدیم که یک بخش غذایی فراسودمند نیاز است در شرکت ما ایجاد شود. برای بعضی از این محصولات مجوز گرفتیم و وارد بازار شدند. امیدواریم با رفع نواقصی که داریم این قضیه سریع‌تر اتفاق بیفتد و ما بتوانیم با کمک شبکه‌های پخش، بازار بهتری برای محصولات داشته باشیم و معرفی بهتری اتفاق بیفتد.
او افزود: همچنین ما یک بخش آرایشی ایجاد کردیم که در واقع محصولات سرم پوست، سرم مو، ماسک پودری اسپرولینا، کرم دست و شامپو را البته در مقیاس خرد تولید کردیم با این هدف که بتوانیم بازار بیشتری برای اسپرولینا ایجاد کنیم؛ چرا که در بخش‌های آرایشی این بازار شناخته شده‌تر و کار راحت‌تر بود.
ایجاد جلبک به منظور استفاده در غذای دام و طیور
اسفندیاری مطرح کرد: بخش بعدی که ما در شرکت دنبال می‌کنیم ایجاد جلبک با هدف استفاده در جیره غذایی دام و طیور است؛ چون برآورد ما نشان داد که ما اگر بخواهیم که در بخش جلبک فعالیت بزرگی داشته باشیم که بتواند تاثیر بزرگی در کشاورزی و اقتصاد مخصوصا نواحی جنوب داشته باشد نیاز به بازارهای خیلی بزرگ تری داریم، چون فروش این محصولات آسان نیست و برای مردم ناشناخته است و فرهنگ سازی بالایی نیاز دارد، به همین دلیل طبق بررسی که داشتیم متوجه شدیم که باید برویم به سمت این مشکل پروتئینی و مکمل‌های دامی که در کشور به عنوان یک معضل شناخته می‌شود و تامین آن هزینه ارزی بالایی دارد؛ بنابراین برنامه‌ریزی و اقدامات خوبی در این زمینه انجام شد. همچنان در حال تلاش و ارتباط گیری هستیم و درصد بالایی از امور پیش رفته که ان‌شاءالله بتوانیم مزارع بزرگ مقیاس تولید جلبک دامی را داشته باشیم. این به ما کمک می کند که بازارهای راحت تری داشته باشیم؛چرا که در بخش دامی قیمت مهم است و فرهنگ سازی خاصی نیاز ندارد. اگر ما بتوانیم قیمت محصولات را رقابتی کنیم، احتمالا حجم بالایی از بازار را داشته باشیم.
راه اندازی کافه عرضه محصولات جلبکی
او بیان کرد: کار دیگری که در شرکت انجام دادیم بحث فرهنگ سازی بود که به عنوان یک مدل شروع کردیم؛ به این صورت که یک کافه عرضه محصولات جلبکی را در بوشهر راه اندازی کردیم و تجربه خوبی بود. در حال برنامه ریزی برای توسعه این قضیه هستیم که بتواند فرهنگ سازی بهتری برای استفاده از این محصولات ایجاد کند.
چه افتخاراتی تا به امروز کسب کرده‌اید؟
مدیر این شرکت دانش‌بنیان درباره افتخارات و دستاوردهای شرکت مطرح کرد: در سطح استانی افتخارات خیلی زیادی داشتیم، تقریبا در همه رویدادها و مجامعی که برگزار شد، صاحب مقام‌های اول و دوم بوده‌ایم. در جشنواره آبادیران مربوط به معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در دو سال به عنوان تیم دوم برگزیده شدیم. همچنین در جشنواره خوارزمی توانستیم به عنوان فناور برتر کشور شناخته شویم و لوح مربوطه را از طرف معاونت علمی کسب کنیم. امیدواریم بتوانیم نتایج بهتری کسب کنیم و باعث خوشحالی مردم که در واقع صاحبان اصلی کسب و کار ما هستند، بشویم.
چه درخواستی از مسئولان دارید؟
او درباره حمایت‌هایی که مسئولان لازم است داشته باشند و به دلیل عدم وجود این همکاری‌ها، چالش‌هایی برای دانش بنیان‌ها ایجاد می‌شود، عنوان کرد: انتظار اصلی ما به عنوان فعالان حوزه زیست فناوری و کسب و کار، تسهیل و رفع موانعی است که واقعا کارها را لنگ کرده است. ما در بخش مجوزها در بخش محصولات جدیدی مثل جلبک‌ها دچار مشکلات عمده هستیم و دستورالعمل روشنی برای آن نیست. حدود یک سال است که برای جزئی ترین موارد در حال رایزنی هستیم. نمی دانم چه دلیلی دارد اما پروسه‌ها بسیار طولانی می‌شوند و این دست مشکلات در بخش غذا و دارو یکی از معضلات اصلی توسعه کسب و کار است.
در زمینه صادرات هم فعالیت دارید ؟
اسفندیاری پیرامون موضوع صادرات گفت: در رابطه با صادرات محصولات ما برنامه ریزی کردیم که این کار را حتما انجام بدهیم. با توجه به وضعیت و اقلیم کشور ما که برای پرورش جلبک‌ها مناسب است اگر ما بتوانیم در مقیاس های بزرگ تولید انجام بدهیم و مزایای رقابتی را حفظ کنیم، می توانیم ارزآوری خوبی برای کشور داشته باشیم. درمورد پاستا ما اقدامات کوچکی انجام دادیم ولی هنوز به سرانجام نهایی نرسیده؛ ولی در حوزه جلبک و سایر محصولات حتما دنبال قضیه هستیم و ان‌شاءالله با افزایش سدهای زیر کشت ما حتما به این سمت و سو خواهیم رفت.
به مهاجرت فکر کرده‌اید؟
مدیر این شرکت دانش‌بنیان درباره مهاجرت مطرح کرد: من هیچ وقت به این قضیه به صورت جدی فکر نکرده‌ام و تمایل خاصی هم نداشتم؛ چون دیدگاه من مبتنی بر این است که بتوانیم قدم خیری برای اطرافیان برداریم. در نتیجه مهاجرت کمکی نمی کند. جذابیت زندگی اجتماعی با آشنایان و اطرافیان بیشتر برای من مهم است و این خوشی ها و اتفاقات مثبت با حضور آن‌ها تعریف می‌شود. تمام امید و تلاشم بر این است که بتوانم اثرگذاری مثبتی برای اطرافیانم داشته باشم.
خبرنگار: فاطمه کربلایی