بررسی‌ها نشان می‌دهد جمعیت حاضر در سن کار زنان در دو دهه گذشته ۳۱درصد رشد داشته است در حالی‌که جمعیت فعال زنان در این دوره منفی ۱.۹درصد رشد کرده و یکی از اصلی‌ترین دلایل آن ضربه کرونا به بازار کار زنان است.
به گزارش اکوایران، در سال ۱۴۰۲ از جمعیت حاضر در سن کار ۶۴ میلیون نفری، بیش از ۲۶.۵ میلیون نفر جزو جمعیت فعال بوده‌اند. از این جمعیت، ۲۲ میلیون نفر مرد و ۴ میلیون و ۶۰۰هزار نفر زن بوده‌اند. تعداد جمعیت فعال مردان در سال گذشته به بیشترین حد خود رسیده و جمعیت فعال زنان نیز پس از کرونا روندی صعودی را طی کرده و پیش‌بینی می‌شود این روند ادامه‌دار باشد.
در دوران رونق بازار کار در سال‌های ۹۷ و ۹۸، تعداد جمعیت فعال کشور به بیش از ۲۷ میلیون نفر رسیده که رکورددار دوره مورد بررسی است. در این دوره، جمعیت فعال زنان نیز با ۵.۳ میلیون نفر در سال ۹۷ رکورد ثبت کرده است. البته از سال ۸۴ تا ۱۴۰۲، جمعیت فعال زنان رشد منفی ۱.۹درصدی داشته که دلیل اصلی آن شوک کرونا بوده در حالی‌که جمعیت حاضر در سن کار زنان در این دوره ۳۱درصد رشد داشته است.
طبق تعریف مرکز آمار ایران، افراد ۱۵ ساله و بیشتر جمعیت حاضر در سن کار تلقی می‌شوند و وضعیت آنها در آمارهای بازار کار محاسبه می‌شود. این جمعیت به دو بخش جمعیت فعال و غیرفعال تقسیم می‌شود. جمعیت فعال مجموع افراد شاغل و بیکار است. آن دسته از جمعیت فعال که به دنبال کار هستند ولی موفق به یافتن آن نمی‌شوند «بیکار»
نامیده می‌شوند.
دوران رکود و رونق بازار کار ایران
در سال ۸۴، از جمعیت فعال تقریبا ۲۳ میلیون نفری، ۱۸ میلیون نفر مرد و ۴.۵ میلیون نفر زن بوده‌اند. از اواخر دهه ۸۰ بازار کار دچار رکود شده است. این وضعیت در آمار جمعیت فعال نیز قابل مشاهده است طوری‌که، جمعیت فعال زنان در سال ۹۳ نسبت به سال ۹۲، بیش از ۵۰۰هزار نفر کاهش یافته است. با ادامه این وضعیت، جمعیت فعال زنان در سال ۹۳ به کمترین مقدار خود در ۳.۸ میلیون نفر رسیده است. در این دوران، جمعیت فعال مردان به طور کلی افزایش یافته است.
با امضای برجام، چشم‌انداز اقتصادی مردم مثبت شده و افراد زیادی روانه بازار کار شده‌اند. تعداد جمعیت فعال زن و مرد با این اتفاق روندی صعودی به خود گرفته است. البته در این دوران نرخ بیکاری بالا رفته زیرا بازار کار آمادگی جذب این تعداد نیروی کار را نداشته است.
به اعتقاد برخی متخصصین، سال‌های ۹۷ و ۹۸ دوران رونق بازار کار شناخته می‌شوند. در این دوران جمعیت فعال کشور به بیش از ۲۷ میلیون نفر رسیده که رکورد محسوب می‌شود. جمعیت فعال زنان در این دوران به قله خود رسیده و رکورد ۵.۳ میلیون نفری را در سال ۹۷ ثبت کرده است. جمعیت فعال مردان نیز به بیش از ۲۱.۵ میلیون نفر رسیده است.
بازار کار در کرونا و پساکرونا
با شروع همه‌گیری کرونا، ریزش جمعیت فعال در زنان شدیدتر از مردان بوده طوری‌که، جمعیت فعال زنان از ۵.۲ میلیون نفر در سال ۹۸ به ۴.۳ میلیون نفر در سال ۹۹ رسیده یعنی در طی یک سال تقریبا یک میلیون زن از جمعیت فعال خارج شده‌اند.
شواهد تاریخی نشان می‌دهد زنان در مقابل بحران‌ها و شوک‌های اقتصادی آسیب‌پذیرتر هستند. با همه‌گیری کرونا، بخش‌های هتل‌داری، گردشگری و خرده‌فروشی تعطیل شدند که عمدتا توسط زنان اداره می‌شوند. همچنین در دوران همه‌گیری مراکز مراقبتی کودکان و سالمندان تعطیل شدند که باعث شد وظیفه مراقبت از اعضای آسیب‌پذیر خانواده بدون دریافت دستمزد بر دوش زنان بیافتد. این موضوع باعث شد تا بسیاری از زنان در این دوران مشاغل خود را رها کنند و حتی آنهایی که به دنبال کار بوده‌اند، جست‌وجوی خود را متوقف کنند.
از طرفی، جمعیت فعال مردان تغییر آنچنانی نکرده است. دلیل اصلی آن می‌تواند تفکرات سنتی حاکم بر جامعه باشد که مردان تحت هر شرایطی باید کار کنند و نان‌آور خانوار باشند. حتی مردان نسبت به زنان تمایل بیشتری به اشتغال ناقص دارند. به عبارت دیگر، ممکن است مردان باشند تا به مشاغلی نامتناسب با مهارت‌ها و توانایی‌هایشان تن بدهند.
با گذر از دوران کرونا، روند جمعیت فعال زنان سیری صعودی داشته است. این بدین معناست که با تمام شدن همه‌گیری کرونا، زنان بار دیگر به بازار کار بازگشته‌اند. همچنین در سال گذشته، جمعیت فعال مردان به بیشترین حد خود در ۲۲ میلیون نفر رسیده است.