به گزارش خبرگزاری ایمنا گروه استان‌ها؛ رشته‌کوه‌های زاگرس وسیع‌ترین و اصلی‌ترین رویشگاه گونه‌های مختلف بلوط در ایران هستند و اهمیت بسیار ویژه‌ای دارند؛ جنگل‌های بلوط منطقه زاگرس از منتهی‌الیه شمال غربی ایران از استان آذربایجان غربی آغاز شده است و در غرب استان‌های کرمانشاه، کردستان، ایلام، چهارمحال بختیاری، خوزستان و لرستان و در جنوب غرب ایران استان‌های کهگیلویه و بویراحمد و فارس را طی می‌کند.
این رویشگاه ارزشمند که خانه گونه‌های مختلف پرندگان، حیوانات و درختان با ارزش کشور است، هر سال در معرض تهدیدات مختلفی قرار دارد؛ تغییرات آب و هوایی و خشکسالی‌های متعدد، آفات و بیماری‌ها، پروژه‌های ساختمانی، چَرای دام و تغییر کاربری اراضی از جمله دلایلی است که این منابع زیبا و ارزشمند را تهدید می‌کند و به تمام این تهدیدات آتش‌سوزی‌ها نیز اضافه می‌شود، بلایی که هر ساله به جان زاگرس زیبا می‌افتد و صدها هکتار از این منابع با ارزش را در استان‌های زاگرس‌نشین از بین می‌برد.
ایلام از جمله استان‌های کشور به شمار می‌رود که به علت طبیعت چهار فصل و آب و هوای معتدل از پوشش گیاهی غنی برخوردار و از گستره دو میلیون هکتاری آن بیش از یک میلیون و ۷۰۰ هزار هکتار را اراضی طبیعی تشکیل داده است.
جنگل‌های بلوط استان ایلام جزو قدیمی‌ترین و کهن‌ترین گونه‌های کشور محسوب می‌شود که به دلایل متعددی از جمله ریزگردها، عوامل انسانی، فرسایش و آلودگی در حال تخریب هستند، یکی از مهمترین تهدیدات این جنگل‌های غنی و سرسبز آتش‌سوزی‌های متعدد است، به نحوی که طی پنج ماه نخست سال جاری ۸۰ فقره آتش‌سوزی در استان ایلام اتفاق افتاده که یکی از مهمترین دلایل آن افزایش بارندگی‌ها و پوشش مرتعی در استان بوده است.
کوهستانی و سخت گذر بودن مناطق مختلف استان ایلام باعث شده است خاموش کردن آتش دشوارتر شود و با هر وزش باد مراتع خاموش شده دوباره شعله‌ور شود و گستره بیشتری را درگیر حریق کند.
۶۶۷۴ هکتار از عرصه‌های منابع طبیعی ایلام درگیر آتش‌سوزی شده است
یاسم خان محمدیان، مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان ایلام با بیان اینکه تعداد آتش‌سوزی‌های رخ داده تا تاریخ سی‌ویکم مرداد سال جاری ۸۰ فقره بوده است، تاکید می‌کند: از ۸۰ فقره آتش‌سوزی در عرصه‌های منابع طبیعی استان ایلام، ۴ فقره عمدی بوده که پرونده‌های آنها در مراجع قضائی در حال رسیدگی است.
وی اضافه می‌کند: تا پایان مرداد سال جاری، ۶۶۷۴ هکتار از عرصه‌های منابع طبیعی استان ایلام درگیر آتش‌سوزی شده که از این میزان ۵۱۱۳ هکتار جنگل و ۱۵۶۱ هکتار مرتع بوده است.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان ایلام با تاکید بر اینکه شهرستان ایلام با شش هکتار کمترین میزان آتش‌سوزی و شهرستان ایوان با ۱۹۸۸ هکتار بیشترین میزان آتش‌سوزی را داشته‌اند، اظهار می‌کند: در تمام آتش‌سوزی‌ها امکانات شهرستان‌ها دمنده و بیل بوده و برای پنج آتش‌سوزی نیز از بالگرد استفاده شده است.
خان‌محمدیان در مورد عوامل ایجاد آتش‌سوزی‌ها، عنوان می‌کند: از ۸۰ فقره آتش‌سوزی اتفاق افتاده، هفت آتش‌سوزی به علت رعد و برق رخ داده و چهار مورد آتش‌سوزی نیز عمدی بوده است، عامل ۶۹ مورد آتش‌سوزی نیز مشخص نیست.
وی ادامه می‌دهد: در تمام آتش‌سوزی‌های رخ داده منابع طبیعی استان ایلام با تمام توان برای خاموش کردن آتش پای کار بوده است و پنج نفر از نیروهای منابع طبیعی و آبخیزداری استان ایلام در جریان خاموش کردن آتش‌سوزی‌های رخ داده آسیب جدی دیدند، اما در هیچکدام از این موارد فوتی نداشتیم.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان ایلام در مورد تعداد آتش‌سوزی‌های رخ داده در سال گذشته، تصریح می‌کند: سال گذشته پنج فقره آتش‌سوزی در عرصه‌های منابع طبیعی داشتیم و ۷۱ هکتار از این عرصه‌ها درگیر حریق شد.
خان‌محمدیان یکی از دلایل افزایش آتش‌سوزی‌ها در سال جاری نسبت به سال گذشته را افزایش میزان بارندگی و افزایش نباتات مرتعی عنوان می‌کند و می‌گوید: اختلافات قبیله‌ای بر سر مراتع و اراضی عرفی و افزایش دما نسبت به سال گذشته در همین بازه زمانی از دیگر دلایل افزایش آتش‌سوزی‌ها در سال جاری است.
وی خاطرنشان می‌کند: در سال‌های گذشته شاهد خشکسالی‌های مکرر بودیم که باعث کم شدن پوشش مرتعی شد، از طرفی بسیاری از دامداران دام‌های خود را به استان‌های همجوار فروختند اما در سال جاری به خاطر بارندگی‌های فراوان، مرتع‌ها دارای پوشش حداکثری بودند و تعداد دام‌ها نیز بیش از سال گذشته بود.
مدیرکل منابع طبیعی استان ایلام تاکید می‌کند: از هم‌استانی‌ها تقاضا داریم در عرصه‌های منابع طبیعی تا حد امکان از روشن کردن آتش پرهیز کنند، زیرا برخی افراد با حضور در دامان طبیعت آتش روشن می‌کنند با این وجود قبل از ترک طبیعت، آتش را خاموش نمی‌کنند و این سهل انگاری‌ها باعث بروز آتش‌سوزی در عرصه‌های منابع طبیعی می‌شود.
خان محمدیان از کشاورزان ایلامی خواست از آتش زدن پس‌چرای مزارع خودداری کنند، چراکه کنترل نشدن آتش مزارع موجب سرایت و گسترش آن به مراتع و عرصه‌های طبیعی می‌شود.
وقوع ۱۴۲ آتش‌سوزی در مراتع استان خوزستان از ابتدای سال جاری
در همین پیوند عزیز قلاوند، فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی خوزستان با اشاره به وقوع ۱۴۲ فقره آتش‌سوزی در جنگل‌ها و مراتع این استان از ابتدای سال جاری تاکنون، اظهار می‌کند: آتش‌سوزی‌های امسال نسبت به سال گذشته به نسبت قابل توجهی افزایش یافته است.
وی ادامه می‌دهد: تا نیمه مرداد سال جاری، حدود ۱۴۲ فقره آتش‌سوزی در استان خوزستان رخ داده که حدود ۸۴ درصد این آتش سوزی‌ها در مراتع، پنج درصد در جنگل‌ها و ۱۱ درصد در اراضی جنگی بوده است.
فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی خوزستان تصریح می‌کند: عامل اصلی و بیشترین علت این آتش‌سوزی‌ها در خوزستان آتش زدن کاه کلش و سرایت آتش از این مزارع به جنگل‌ها است، به دلیل اینکه امسال محدودیت برنج کاری نداشتیم، کشاورزان برای آماده‌سازی اراضی برای کشت بلافاصله کاه و کلش باقیمانده را آتش زدند که این مسئله در روزهایی که وزش باد بود منجر به سرایت آتش به جنگل‌ها شد.
وقوع یکی از گسترده‌ترین و طولانی‌ترین آتش‌سوزی‌ها در کهگیلویه و بویراحمد
در یکی از گسترده‌ترین و طولانی‌ترین آتش‌سوزی‌های سال جاری که از هجدهم تیر آغاز و تا بیست‌وسوم تیر به طول انجامید، نزدیک به ۵۵۰ هکتار از اراضی حفاظت شده در کوه خائیز کهگیلویه و بویراحمد طعمه حریق شد، آتش‌سوزی که در تحقیقات اولیه درباره علت وقوع آن مشخص شد که آتش زدن کِلش زمین کشاورزی یک کشاورز و نبود توانایی در کنترل آن باعث شد تا علاوه بر خسارت سنگین به ۵۵۰ هکتار از اراضی منطقه ۸۰ درصد از پوشش گیاهی منطقه نیز خاکستر شود.
سعید جاویدبخت، مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد در این خصوص از وقوع ۱۰ فقره آتش‌سوزی در فاصله کمتر از سه روز در ماه مرداد در مناطق مختلف کهگیلویه و بویراحمد خبر می‌دهد و تاکید می‌کند: برای کنترل و مهار این آتش‌سوزی‌ها بخشداران، محیط‌بانان محیط زیست، نیروهای مردمی، کوهنوردان و ستاد بحران بحران شهرستان‌ها همکاری کرده‌اند.
سیدعلی ملک حسینی، دادستان عمومی و انقلاب مرکز کهگیلویه و بویراحمد نیز با اشاره به اینکه استان کهگیلویه و بویراحمد از نظر دارا بودن جنگل‌ها و مراتع در شرایط مناسبی قرار دارد، اظهار می‌کند: در سال جاری به علت بارش‌های فراوان و از طرفی گرمای بی‌سابقه در ۵۰ سال اخیر، شاهد آتش‌سوزی‌های زیادی در سطح استان بودیم.
وی می‌افزاید: قانون‌گذار برای عاملان آتش‌سوزی‌ها مجازات سنگینی را پیش‌بینی کرده است و در صورت محرز شدن عامل یا عاملان آتش‌سوزی به واسطه سهل‌انگاری، فرد به یک سال حبس محکوم می‌شود، همچنین در صورتی که این آتش‌سوزی‌ها به‌صورت عمدی باشد، جرم آن تا ۱۰ سال حبس است.
محسن پاکباز، معاون سازمان محیط‌زیست کهگیلویه و بویراحمد نیز معتقد است: تداوم و مستمر بودن آتش‌سوزی‌ها در مناطق همجوار و آغاز آتش‌سوزی پس از خاموش کردن آنها نشان از عمدی بودن این آتش‌سوزی‌ها دارد.
وی اظهار می‌کند: در شهرستان باشت پس از خاموش کردن آتش‌سوزی منطقه شکار ممنوع «لار»، منطقه «شاه بهرام» آتش گرفت، پس از خاموش کردن آتش «شاه بهرام» منطقه «شادگان» دچار آتش‌سوزی شد و بلافاصله پس از این منطقه، به ترتیب منطقه‌های فتح، شِلالدون، بُرمامیون و سایر مناطق به صورت متوالی پس از آتش‌سوزی آنها، منطقه بعدی دچار آتش‌سوزی می‌شد.
معاون سازمان محیط‌زیست کهگیلویه و بویراحمد تصریح کرد: این مناطق که در شهرستان باشت به صورت متوالی دچار آتش‌سوزی شدند در یک محدوده زمانی ۱۰ روزه اتفاق افتاد که نشان از عمدی بودن این نوع آتش‌سوزی‌ها دارد.
وقوع ۹۱ مورد آتش‌سوزی در مراتع و جنگل‌های چهارمحال‌وبختیاری
صادق محمدی، فرمانده یگان حفاظت اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال‌وبختیاری نیز در این مورد به ایمنا اظهار می‌کند: مجموع آتش‌سوزی‌های ثبت شده از ابتدا سال جاری تا هفته اول تیر به تعداد ۹۱ مورد و به مساحت ۱۳۶.۶۶ هکتار در سطح مراتع و جنگل بوده است.
وی ادامه می‌دهد: سال گذشته نیز ۲۵ مورد آتش‌سوزی با مساحت ۶۲.۶۹ هکتار در سطح مراتع و جنگل استان رقم خورد.
فرمانده یگان حفاظت اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری با اشاره به علل افزایش آتش‌سوزی در مراتع و جنگل‌های استان، اضافه می‌کند: علت ۹۸ درصد آتش‌سوزی‌های مراتع و جنگل‌ها استان به مربوط به عوامل انسانی است که وجود اختلافات محلی، روشن کردن آتش برای تفریح، آتش زدن زباله‌ها و انگیزه‌های روانی و سهل انگاری از جمله این علت‌ها است.
اداره منابع طبیعی کردستان با کمبود جدی نیرو و تجهیزات مواجه است
بهزاد شریفی‌پور، مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری کردستان نیز به خبرنگار ایمنا می‌گوید: تا بیستم مرداد سال جاری، شاهد ۹۷ فقره حریق در استان کردستان بوده‌ایم که بیش از ۱۱۶۵ هکتار از مراتع و جنگل‌های استان را طعمه خود کرده است.
وی می‌افزاید: در مدت مشابه سال گذشته، ۱۰۱ فقره حریق به مساحت ۱۴۴۱ هکتار داشته‌ایم و بنا بر آمار در سال جاری نسبت به سال گذشته در تعداد فقرات ۱۲ درصد و در مساحت ۴۴ درصد کاهش داشته‌ایم.
مدیرکل منابع طبیعی کردستان با بیان اینکه بیش از ۸۰ درصد حریق‌ها منشأ انسانی دارد، تصریح می‌کند: آتش زدن بقایای گیاهی توسط بهره‌برداران بخش کشاورزی در زمین‌های زراعی، افزایش اکوتوریسم و سهل‌انگاری گردشگران در ایجاد حریق، کاهش تمایل دامداران به نگهداری دام سبک، کم شدن تعداد دام، چَرا، انباشت و تراکم پوشش علفی خشک در مراتع، زیراشکوب جنگل‌ها، بروز و رواج پدیده قاچاق چوب و احداث کوره‌های ذغال در جنگل‌ها از جمله عواملی است که می‌توانند منجر به افزایش پدیده حریق در طبیعت شود.
شریفی‌پور تاکید می‌کند: انجام عملیات اطفای حریق مناسب مستلزم نیرو و امکانات به‌روز است که در حال حاضر انجام عملیات‌های اطفا در سطح استان کردستان با ۶۲ نفر نیروی حفاظتی صورت می‌گیرد و با توجه به گستردگی سطح جنگل‌ها و مراتع، اداره منابع طبیعی استان با کمبود جدی نیرو و تجهیزات مواجه است.
وی ادامه می‌دهد: این اداره به تجهیزات پیشرفته‌تر و ماشین‌آلات ویژه مناطق صعب‌العبور احتیاج دارد و امکانات و تجهیزات کنونی پاسخگوی نیاز استان نیست.
شریفی‌پور در مورد نقش جوامع محلی و سازمان‌های مردمی دوستدار محیط زیست در اطفای حریق‌ها خاطرنشان می‌کند: NGOها و جوامع محلی همواره نقش بسزا و تأثیرگذاری در بیشتر عملیات‌های اطفای حریق دارند و ما را در این راه بسیار یاری کرده‌اند.
وی خاطرنشان می‌کند: اختصاص خودروی مناسب و مجهز برای انجام عملیات اطفای حریق در مناطق صعب‌العبور، تأمین نیروی انسانی متناسب با عرصه و آموزش و ترویج و فرهنگ‌سازی مردمی به منظور پیشگیری از وقوع حریق در رسانه‌ها، فضای مجازی و تریبون مساجد از جمله اقداماتی است که باید صورت گیرد.
به گزارش ایمنا، جنگل‌های زاگرس جزو ارزشمندترین میراث‌هایی بر جای مانده از گذشتگان است و باید با تمام توان در راستای حفظ آن ثروت بی نظیر و ارزشمند کوشید؛ آگاه‌سازی مردم ساکن در حاشیه زاگرس و خرید ادوات مورد نیاز برای اطفای حریق نقش بسزایی در مهار سریع آتش و جلوگیری از وارد آمدن خسارات دارد.