بهرغم هشدارهای روسیه برای توقف کمکهای تسلیحاتی غرب به اوکراین، اعضای ناتو پا را فراتر گذاشته و بنابهروایت بلومبرگ، مجوز حمله به کورسک از سوی امریکا و متحدانش صادر شده است. از اظهارات مقامات واشینگتن هم اینگونه برمیآید که در طرحریزی این سناریو نقش مهمی داشتهاند؛ اقدامی که با توجه به واکنش حتمی روسیه میتواند تنشها را در اروپا تشدید کند.
درحالی که در دو سال و نیم گذشته مناطق شرقی و جنوبی اوکراین، صحنه رویارویی بین نیروهای روسی و اوکراینی بود، در روزهای اخیر نبردها به جبهه روسیه کشیده شده است. ارتش اوکراین که از سهشنبه هفته گذشته حمله به استان کورسک در غرب روسیه را آغاز کرد، میگوید که توانسته حدود ۷۴ شهرک را در این منطقه به تصرف خود درآورد. به نوشته «کییف ایندیپندنت» الکساندر سیرسکی، فرمانده کل ارتش اوکراین روز چهارشنبه اعلام کرد، نیروهای مسلح این کشور سه کیلومتر دیگر در استان کورسک پیشروی کردهاند و ۴۰ کیلومتر مربع دیگر از خاک روسیه را تحت کنترل گرفتند. «ولودیمیر زلنسکی» رئیسجمهور اوکراین هم گفت: «با وجود نبردهای سخت و شدید، پیشروی نیروهای ما در استان کورسک ادامه دارد. راهحلهای بشردوستانه برای این مناطق در حال ایجاد است.»
البته ارتش روسیه که تمرکز خود را بر بیرون راندن نیروهای اوکراین از کورسک گذاشته است، توانسته موفقیتهایی را کسب کند. سیانان، دیروز به نقل از مقامات اوکراینی گزارش داد که روسها توانستند در برخی مناطق اوکراینیها را عقب برانند. وزارت دفاع روسیه گفته که اوکراینیها تلفات سنگینی را در کورسک متحمل شدهاند و ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه هم روز سهشنبه گفت که ارتش بهزودی این استان را از دست دشمن نجات خواهد داد و کییف پاسخ تندی را دریافت خواهد کرد.
با اینکه مقامات امریکا و اروپا سعی دارند درباره تحولات کورسک جانب احتیاط را رعایت کرده و آن را پروژه اوکراینی نشان دهند، در پشت پرده سناریوی این ماجراجویی را چیدهاند. شبکه بلومبرگ دیروز در گزارشی با استناد به اظهارات یک مقام رسمی غربی که نامش را فاش نکرده، نوشت: «اوکراین پیش از حملهای که روسیه را غافلگیر کرده، احتمالاتی را سبک و سنگین کرده است.» در ادامه این گزارش آمده است: «اوکراین سناریوهای متعددی را برای حمله ناگهانی به روسیه بررسی کرده و پیش از اولین حمله به خاک این کشور پس از جنگجهانی دوم، تأییدیه ایالات متحده و اتحادیه اروپا را دریافت کرده است. با این حال، متحدان ناتو معتقدند که نیروهای مسلح اوکراین بعید است بتوانند قلمرو مورد نظر را در روسیه حفظ کنند.»
با توجه به مواضع مقامات واشینگتن در حمایت از حمله اوکراین به کورسک به نظر میرسد، دولت جو بایدن، رئیسجمهور امریکا در این اقدام خطرناک در کنار کییف بوده است. بایدن دیروز هم گفت که مدام درباره تحولات کورسک با مقامات امریکایی در تماس است و از نزدیک این موضوع را رصد میکند.
بلومبرگ در ادامه با اشاره به احتمال اقدامات تلافیجویانه روسیه نوشت: «انتقام از سوی مسکو احتمالاً در راه باشد. نبود رگبارهای موشکی در بیش از یک ماه احتمالاً حاکی از آن است که روسیه با جمعآوری تسلیحات آماده یک حمله جدید و بزرگ میشود.» بلومبرگ همچنین نوشت: «در حالی که حمله به کورسک، مسکو و شرکای غربی را به یک اندازه غافلگیر کرد، برنامهریزی برای چنین تهاجمی نشان میدهد که این اقدام بخشی از یک برنامه استراتژیک گستردهتر است.» غربیها سعی دارند با حمله به خاک روسیه، پوتین را تحت فشار قرار دهند تا از اوکراین خارج شود، همان چیزی که جان کربی، دبیر شورای امنیت ملی امریکا آن را به صراحت اعلام کرده که اگر پوتین از حمله به کورسک ناراحت است، از اوکراین خارج شود تا جنگ تمام شود. کییف و متحدانش تصور میکنند که اگر بتوانند بخشهایی از خاک روسیه را تصرف کنند، تعدادی از نیروهای روسی مجبور خواهند شد از مناطق شرقی و جنوبی اوکراین خارج شوند و این فرصت مناسبی است تا با یک ضد حمله مناطق از دست رفته خود را دوباره پس بگیرند. اما از آنجا که واکنش روسیه نسبت به حمله به کورسک جدی است، تحلیلگران نسبت به ماجراجویی جدید اوکراین نگران هستند.
کشورهای ناتو در دو سال و نیم گذشته دهها میلیارد دلار کمکهای تسلیحاتی و مالی به اوکراین تحویل دادهاند، اما تاکنون در عرصه میدانی موفقیتی کسب نکردهاند و به همین خاطر گزینه نفوذ به عمق روسیه را در دستورکار قرار دادهاند تا شاید بتوانند از پوتین در میز مذاکره امتیاز بگیرند، اما پوتین روز سهشنبه در واکنش به تحولات کورسک پایان مذاکرات صلح با کییف را اعلام کرد. پوتین و دیگر رهبران کرملین بارها هشدار داده بودند که اگر تمامیت ارضی روسیه تهدید شود، از همه توان خود استفاده خواهند کرد. حتی دیمیتری مدودف، معاون دبیر شورای امنیت ملی روسیه هفته گذشته در واکنش به حضور تانکهای آلمانی در کورسک، آلمان را تهدید کرد که تانکهای روسیه را به برلین خواهند آورد.
«وضعیت فوقالعاده» در شهر مرزی روسیه
با توجه به کنترل بخشهایی از خاک روسیه توسط اوکراینیها، فرماندار «بلگورود»، در این منطقه اعلام وضعیت فوقالعاده کرد. به گزارش اسپوتنیک، «ویاچسلاو گلادکوف» فرماندار بلگورود روز چهارشنبه با انتشار پیامی در تلگرام نوشت: «وضعیت در منطقه بلگورود همچنان بسیار دشوار و متشنج است. گلولهباران روزانه توسط نیروهای مسلح اوکراین منجر به تخریب خانهها، زخمی و کشته شدن غیرنظامیان شده است.» گلادکوف در ادامه افزود: «بنابراین، ما از امروز تصمیم مناسبی را در سراسر منطقه بلگورود اتخاذ میکنیم تا با اعلام وضعیت اضطراری در سطح منطقه، از اهالی منطقه محافظت کنیم.» فرماندار بلگورود روز دوشنبه اعلام کرد که مردم ساکن در منطقه کراسنویارژسکی به مکانهای امنتری منتقل میشوند. پیش از این نیز هزاران نفر از ساکنان منطقه کورسک محل سکونت خود را ترک کردند. این مقام روس تأکید کرد: اطمینان دارم که ارتش ما هر کاری برای مقابله با تهدید دشمن انجام خواهد داد. اما برای محافظت از جان و سلامت مردم خود، ما شروع به جابهجایی افراد ساکن در منطقه کراسنویارژسکی به مکانهای امنتر میکنیم. یک مقام منطقهای روسیه هم اعلام کرد که حدود ۱۱هزار نفر از ساکنان منطقه کراسنویارژسکی تخلیه شدند.