به گزارش ستاد خبری نخستین جشنواره ملی و بین‌المللی کتاب کودک و نوجوان، دومین نشست از سلسله‌نشست‌های پژوهشی این جشنواره با عنوان «آسیب‌شناسی تصویرگری کتاب و مطبوعات کودک و نوجوان» شنبه (۱۳ مرداد ۱۴۰۳) با حضور کاظم طلایی، محمدمهدی نوری و زهرا محمدنژاد در قم برگزار شد.
کاظم طلایی در این نشست گفت: جشنواره کتاب ملی و بین‌المللی کودک و نوجوان که برای اولین بار برگزار می‌شود، بستری فراهم کرد که ما درباره آسیب‌های این حوزه صحبت کنیم. به نظرم عمده آسیب‌هایی که در روند شکل‌گیری کتاب و مجله کودک وجود دارد، عدم گفت‌وگو بین تصویرگر و نویسنده است. وقتی داستان در ذهن نویسنده شکل می‌گیرد باید بتواند آن را به ذهن تصویرگر منتقل کند، اما متاسفانه این اتفاق نمی‌افتد. بنابراین حاصل کار آن نیست که مخاطب از آن لذت ببرد.
وی افزود: تصویرگرها این مشکل را دارند که با دو خط خواندن از متن داستان، تصویر می‌سازند در حالی که باید متن تا آخر خوانده شود تا تصویر خوبی انجام گیرد. بنابراین به گفت‌وگویی نیاز است که در آن نویسنده فضا را به تصویرگر انتقال دهد بدون اینکه دخالتی در تصویرسازی داشته باشد. انتقال فضا یعنی دخالت مثبت کیفی نویسنده در تولید تصویر. هرچقدر این فضا را به تصویرگر منتقل حاصل کار جذاب‌تر و بهتر خواهد شد.
طلایی ادامه داد: ما در تولید داستان مشکل داریم. داوران در کل، داستان‌های شایسته‌ای در جشنواره ندیدند یا کم دیدند که این یکی از مشکلات ماست.
خودمان تصویرگر تربیت کردیم
محمدمهدی نوری، تصویرگر و نقاش نیز در این نشست گفت: وقتی مجله «سلام بچه‌ها» متولد شد فکر می‌کردیم هر کسی نقاش یا گرافیست است می‌تواند تصویرگری بکند؛ بعداً فهمیدیم اینگونه نیست و رو آوردیم به تصویرگرهای تهران و هر روز با آقای موسی‌زاده می‌رفتیم کتابفروشی‌ها و کتاب‌هایی را که فکر می‌کردیم تصاویر حرفه‌ای دارند انتخاب و به همان شیوه با داستان‌های مجله منطبق می‌کردیم، بعد دیدیم این کار هم منطقی و معقول نیست.
وی افزود: بعد به این فکر افتادیم که خودمان تصویرگر تربیت کنیم و در طول چند سالی که گذشت تصویرگرهای خوبی را توانستیم به بازار کار معرفی کنیم. قم از سال‌های قبل انقلاب و بعد از آن هنرمندان خوبی داشته و همیشه در بین شهرها از نظر هنری ممتاز بوده است و هنرمندان قم در مسابقات رتبه اول کسب می‌کردند.
نوری ادامه داد: ما اینگونه فکر می‌کنیم که هر کسی تصویرگر باشد می‌تواند تصویرگری کتاب‌های طنز، مستند یا شعر را بکند اما اینگونه نیست. یک تصویرگر فقط تصویر کتاب‌های شعر یا داستان مذهبی خوب کار کند.
تصویر و متن ارتباط تنگاتنگ با هم دارند
در بخش دیگری از این نشست زهرا محمدنژاد (نویسنده حوزه کودک و نوجوان) گفت: تصویر و متن یک ارتباط تنگاتنگ دارند و حیات هر کدام به دیگری وابسته است. ارتباط بین این دو به چند شیوه برقرار می‌شود.
وی ادامه داد: گاهی تصویر ترجمه بصری متن است و می‌تواند تصویرها حالت تفاهمی داشته باشند و کاستی‌های متن را بر عهده بگیرد و یا اینکه تصویر حالت افزایشی داشته باشد، البته گاهی اوقات این ارتباط ترکیبی است. اگر تصویرگر به هیچکدام از این روابط عمل نکند و مثل نقاش عمل کند اینجا آسیب خودش را نشان می‌دهد.
محمدنژاد افزود: خیلی از تصویرگرها جهان خیالی خودشان را در داستان به تصویر می‌کشند در صورتی که تصویرگر باید تابع متن باشد. از طرفی تصویرگر باید به گروه سنی داستان توجه کند. داستان خردسال با نوجوان متفاوت است. تصویرسازی آنها این موارد باید تصویرگر به آنها توجه کند.
وی یادآور شد: ما انواع گونه‌های ادبی داریم: داستان حماسی، طنز، خیالی، مذهبی یا تاریخی. یک تصویرگر متاسفانه وقتی به یک شیوه تصویرسازی واحد می‌رسد همه را با همان تکنیک اجرا می‌کند در صورتی که وقتی یک داستان حماسی می‌آید یک نوع برخورد با آن می‌شود و در مواجهه با داستان شاعرانه یک برخورد دیگر باید وجود داشته باشد.