به گزارش سرویس ترجمه خبرگزاری ایمنا، درحالی‌که کتابخانه به‌عنوان گنجینه کتاب یا مکانی آرام برای مطالعه معرفی شده بود، امروزه نقش آن به‌طور قابل‌توجهی تکامل یافته است و با حفظ آن اهداف، اکنون عملکرد گسترده‌تری را ایفا می‌کند. کتابخانه‌های عمومی امروزی نقش مهمی در تقویت رفاه شهروندان، تسهیل ارتباط با دیگران و ارتقای رفاه در جوامع ایفا می‌کنند.
کتابخانه‌های آینده‌نگر نشان می‌دهند که یک رنسانس کتاب‌شناسی در جریان است. در نسخه‌های مدرن کتابخانه، ابزارها و فضاهای پویا، از استودیوهای ضبط پادکست گرفته تا آزمایشگاه‌های توسعه بازی یافت می‌شود و فضاهای مشترک با هنر، کتابخانه را به یک حوزه اجتماعی تبدیل کرده است. طراحان در روند طراحی خود تجدیدنظر کرده‌اند و کتابخانه را به‌عنوان یک منبع فراگیر چندبعدی طراحی می‌کنند که قرار است مرکز سرزندگی شهری باشد و از نیازها و رفتارهای جمعیت حاضر پشتیبانی کند.
غرفه‌هایی فراگیر برای جامعه
کتابخانه‌های عمومی امروزی به‌عنوان غرفه‌هایی برای جامعه عمل می‌کنند، جایی که افراد احساس حمایت، مشارکت و ارتباط با منابع، دانش و یکدیگر می‌کنند. طراحی کتابخانه‌ها باید عادلانه و فراگیر باشد و گروه‌های مختلف بازدیدکنندگان از سن، فرهنگ و توانایی را در بر بگیرد. کتابخانه‌ها باید برای همه افراد در دسترس، ایمن و پرمحتوا باشند تا مردم بتوانند به‌راحتی از طریق حمل‌ونقل عمومی به آنجا بروند و بدون هیچ‌گونه نگرانی با سایر کاربران ارتباط برقرار کنند.
ایجاد گذرهای راحت بین فضای داخلی و خارجی، محیط آرامش‌بخشی را ایجاد می‌کند و استرس ورود به یک فضای بزرگ ناآشنا را کاهش می‌دهد. کاربران به جای مراجعه به یک میز خدمت سنتی، می‌توانند سفری کوتاه در راهروهای پر از کتاب داشته باشند و در این فضا از مسئولان راهنمایی و پشتیبانی دریافت کنند.
نقش فضاهای تجمع چه در داخل و چه در خارج از ساختمان کتابخانه، برای تقویت حس اجتماع بسیار مهم است. کتابخانه‌ها در حال تبدیل شدن به فضاهای فراگیر اجتماعی برای اعضای جامعه به منظور جمع‌آوری اطلاعات و بحث در مورد مسائل جامعه، یادگیری در مورد ابتکارات محلی و به‌طور کلی اجتماعی شدن هستند.
کاتالیزورهای نشاط جامعه
یک رویکرد جدید که به کتابخانه‌های امروزی اضافه شده است، ایجاد محیطی در اطراف ساختمان برای تقویت روابط بین نسلی و ترویج هنر و فرهنگ در جامعه است. زمین‌های بازی و ورزش و استخرها در پیوند با کتابخانه‌ها، یک مرکز فعال و پر جنب‌وجوش ایجاد می‌کنند که یک منبع انرژی بخش برای محله‌ها به شمار می‌آید. رستوران‌ها و غرفه‌های خرده‌فروشی چشم‌انداز متفاوتی به این فضاها می‌دهد و فعالیت‌های جدید در اطراف کتابخانه را گسترش می‌دهد.
طراحی و بازطراحی محیط کتابخانه‌ها و در نظر گرفتن مناطق اختصاصی برای کودکان، نوجوانان و بزرگسالان و همچنین معرفی اتاق‌های چندمنظوره برای برنامه‌ها و کلاس‌های مختلف، انرژی تازه‌ای در محیط ایجاد می‌کند که جوامع واقعاً به آن نیاز دارند. بر اساس تحقیقات انجام‌شده، نسل Z بیش از هر نسل دیگری از کتابخانه‌ها استفاده می‌کنند، بنابراین خدمات و فضاها باید به‌گونه‌ای تکامل‌یافته برای برآوردن نیازهای این نسل دیجیتال باشد و از جذابیت کافی برای آنان برخوردار باشد. در ادامه چند نمونه برجسته از کتابخانه‌های آینده‌نگر در سطح جهان معرفی می‌شود.
کتابخانه مرکزی Oodi، هلسینکی | فنلاند
کتابخانه مرکزی جدید هلسینکی، با مساحت ۱۸۵ هزار و ۷۷۴ فوت مربع، با پوششی از چوب صنوبر فنلاندی به نام Oodi در مجاورت تالار فنلاندیا، سالن کنسرت باشکوه آلوار آلتو و پارلمان فنلاند راه‌اندازی شده است. قرارگیری این کتابخانه در مقابل ساختمان پارلمان بیانگر رابطه بین دولت و مردم و یادآور قانون کتابخانه فنلاند است که آن‌ها را فضایی برای ترویج یادگیری همیشگی، شهروندی فعال، دموکراسی و آزادی بیان معرفی می‌کند.
این کتابخانه یک سالن مطالعه با پلان باز در طبقه بالا دارد که به آن بهشت کتاب لقب داده‌اند، فناوری‌های نوظهور ازجمله ربات‌های مرتب‌کننده کتاب در این قسمت، فرصت‌های جدیدی برای دسترسی به کتاب ایجاد می‌کنند. کتاب‌ها تنها یک‌سوم از فضای کتابخانه را پر می‌کنند و مابقی فضا به امکاناتی از جمله کافه، رستوران، بالکن عمومی، سینما و استودیوهای ضبط صوتی و تصویری اختصاص یافته است که نشانگر طرح آزمایشی فنلاند برای ارائه خدمات جدید علاوه بر امانت دادن کتاب است.
دو طبقه دیگر کتابخانه از طریق یک مجموعه فضای منحنی‌شکل که از میدان بیرونی شروع می‌شوند، با یکدیگر ترکیب می‌شوند و صرفاً به‌عنوان یک محل گردهمایی شهری برای اوقات فراغت مردم طراحی شده‌اند. این فضا شامل یک سالن تئاتر، یک فضای تولیدی مجهز به چاپگرهای سه‌بعدی و یک منطقه بازی کودکان است.
کتابخانه مرکزی کلگری، کلگری | آلبرتا
کتابخانه مرکزی جدید کلگری در نوامبر ۲۰۱۸ به‌عنوان پاسخی به رشد سریع سیستم کتابخانه‌ای شهر افتتاح شد. این پروژه ۲۴۵ میلیون دلاری از شکل ابرهای طاق شینوک آلبرتا الهام گرفته است؛ نوعی موج ابر کوهستانی که به دلیل جغرافیا و مسیرهای طوفانی در این منطقه ظاهر می‌شود. لگوی شش‌ضلعی در هم تنیده نما نشانگر تمرکز کتابخانه بر جامعه است. فضای داخلی با منبع پایدار، آزمایشگاه یادگیری دیجیتالی مجهزی را همراه با برنامه‌های بازی و پادکست در کنار هم قرار داده است.
فضای بازی که در تراس‌ها قرار گرفته‌اند، مکان‌هایی را برای نشستن افراد و پخش برنامه‌های کتابخانه فراهم می‌کند. گیاهانی که به چشم‌انداز بومی شهر اشاره می‌کنند، کوه‌ها و دشت‌های کلگری را به داخل منظره شهر آورده‌اند.
کتابخانه ملی قطر، دوحه | قطر
طراحی شگفت‌انگیز کتابخانه ملی قطر از ورودی آن شروع می‌شود که بازدیدکنندگان را به محض ورود، به فضایی به مساحت ۴۸۵ هزار فوت مربع می‌آورد. این کتابخانه با بیش از یک میلیون کتاب از کتابخانه ملی، کتابخانه عمومی و کتابخانه دانشگاه دوحه، بهترین مجموعه‌های موردنیاز را فراهم کرده است.
محوریت برنامه‌های این کتابخانه بر ایجاد ارتباط بین گذشته و حال قطر است که از طریق برگزاری کنسرت‌ها و نمایش آرشیوهای تاریخی در فضاهای شیشه‌ای به ارتفاع ۶ متر اجرا می‌شود. تمام کتاب‌های تاریخی در بخش اصلی کتابخانه قرار گرفته است که نه‌تنها مخزنی از کتاب بلکه یک نمایشگاه است.
کتابخانه مرکزی آستین، آستین | تگزاس
کتابخانه ۱۲۰ میلیون دلاری آستین که به‌عنوان پرنورترین کتابخانه در ایالات متحده آمریکا شناخته می‌شود، به‌دلیل طراحی بسیار انعطاف‌پذیر و استفاده پایدار از منابع، توجه بسیاری را به خود جلب کرده است. در طراحی این ساختمان یک سیستم جمع‌آوری آب باران با ظرفیت ۳۷۳ هزار گالن، روی پشت‌بام در نظر گرفته شده است که راهکاری برای مقابله با خشکسالی تگزاس است. علاوه بر فضای پرنور، این کتابخانه دو ایوان مطالعه و یک بالکن روی پشت‌بام دارد که زیر سایه پنل‌های خورشیدی قرار گرفته است.
کتابخانه عربی، اسکاتزدیل | آریزونا
نمای فلزی متمایز کتابخانه عربی با الهام از دره‌های آریزونا، آن را به یکی از پرمعناترین ساختمان‌های اسکاتزدیل تبدیل کرده است. دو باغ روی پشت‌بام شامل درختان و پوشش‌های بیابانی است که پوشش گیاهی منطقه را به یاد می‌آورد و بازدیدکننده را با دره‌ای روبه‌رو می‌کند.
فضای داخلی به‌گونه‌ای طراحی شده است که بیشتر از یک کتابخانه سنتی، شبیه به یک فروشگاه خرده‌فروشی و یک سالن نشیمن باشد تا از این طریق نسل جوان را به بازدید از این کتابخانه ترغیب کند تا کتابی را با استفاده از کیوسک‌های خودکار بررسی کنند یا روی یکی از صندلی‌های کتابخانه مطالعه کنند.
اساس طراحی این کتابخانه بر مبنای ارائه فضایی آرام و همچنین ادای احترام به محیط‌زیست است و به‌لطف استفاده از مواد پایدار ازجمله پنبه بازیافتی، برای عایق‌کاری و چوب‌های بازیافتی برای سقف، جایزه محیط‌های هوشمند IIDA/Metropolis را در سال ۲۰۰۸ دریافت کرده است.
کتابخانه فیلولوژیکی، برلین | آلمان
کتابخانه فیلولوژیکی در پردیس دانشگاه آزاد برلین به‌دلیل شکل جمجمه‌ای که دارد، «مغز برلین» نامیده می‌شود و از زمان افتتاح در سال ۲۰۰۵ به‌سبب ساختار هوشمند زیست‌محیطی خود مورد تحسین قرار گرفته است. در ساختار این کتابخانه از فناوری‌های فعال و غیرفعال برای افزایش بهره‌وری انرژی و کاهش تأثیر بر محیط‌زیست استفاده شده است.
محفظه حباب‌مانند ساختمان با تهویه طبیعی از سه قسمت تشکیل شده است؛ پوسته خارجی از پنل‌های براق آلومینیومی تشکیل شده است که دمای داخلی را تنظیم می‌کند، یک قاب فولادی پشتیبان که از هندسه‌های شعاعی تشکیل شده است، لایه‌های داخلی و خارجی را جدا می‌کند و در نهایت، یک پوسته داخلی شفاف، نور روز را فیلتر می‌کند و به میزان مناسبی به محیط وارد می‌کند تا یک محیط عالی برای مطالعه ایجاد کند.
این کتابخانه مجموعه ۱۱ کتابخانه جداگانه را در خود جای داده است و دانشجویان می‌توانند از فضای مطالعه در هر طبقه استفاده کنند و به مجموعه‌های کتابشناختی که در هسته مرکزی چهار طبقه قرار دارد، دسترسی داشته باشند.
کتابخانه الماس سیاه، کپنهاگ | دانمارک
الماس سیاه که به‌عنوان یک توسعه مدرن در اسکله کپنهاگ برای کتابخانه سلطنتی دانمارک طراحی شده است، علاوه بر کتاب‌ها و اتاق‌های مطالعه در فضای مدرن، نمایشگاه‌های هنری، سالن کنسرت، کافه و رستوران برای کاربران ارائه می‌دهد. این سازه یکپارچه شامل ۴۵۰ اتاق در ۸ طبقه است و نمای جلوی آن از ۲۶ هزار و ۹۰۹ فوت مربع گرانیت سیاه زیمبابوه تشکیل شده است که انعکاس آب دریا روی آن تصویر چشم‌نوازی ایجاد می‌کند.
از بالکن‌های موج‌مانند سرسرای مرکزی، که به‌عنوان دهلیز ۲۴ متری به داخل ساختمان می‌رود، منظره‌ای پانوراما روی بندر ایجاد شده است و تنوع فعالیت‌های فرهنگی ساختمان جدید را به‌عنوان بخشی از تفرجگاه بندر به مرکز فرهنگی کپنهاگ تبدیل کرده است.
