جوان آنلاین: در روز‌هایی که غوغای رقابت، فضای رسانه‌ای کشور را فرا گرفته است، همان بهتر که از خوان اندیشه و عمل «شهید جمهور» الهام بگیریم. او که با کردار کریمانه خویش عرصه انتخابات را لونی دیگر بخشید و برای آیندگان، سرمشقی جاودان بر جای نهاد. در مقالی که پیش‌روی شماست، سیره شهید آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی در جایگاه بالاترین مقام اجرایی از زبان علما و فضلای حوزه علمیه قم بازنمایی شده است. روحش شاد و یادش گرامی باد.
او طرح کهنه دولت‌های گذشته را برانداخت
شخصیت‌های تاریخی از آنجا برجسته و ماندگار می‌شوند که طرحی نو درمی‌اندازند و نقشی تازه می‌زنند. ملت ایران از آن روی بین شهید آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی با برخی رؤسای جمهور پیشین تفاوت نهاد که او را در سلوک و عمل متفاوت و به طور جدی در پی رفع مشکلات خود دید. این امر به وی جلوه‌ای بخشید که همچنان در دل‌ها و دیده‌ها خواهد ماند. آیت‌الله سید محمدمهدی میرباقری از عالمان و مدرسان حوزه علمیه قم در این موضوع آورده است:
«شهید آیت‌الله رئیسی مرد بزرگی بود که با رفتنش اتفاق عظیمی در کشور رخ داد و شاهد بودیم که میلیون‌ها نفر برای بدرقه ایشان حاضر شدند و همچنان هم این ابراز ارادت‌ها ادامه خواهد داشت. خداوند در قرآن کریم می‌فرماید که مؤمنان همه در قله‌های خوبی هستند، اما برخی از آنان برگزیده محسوب می‌شوند و دارای جایگاه عظیم در جهان دیگرند. آنان عمدتاً در نگاه اهل زمین شناخته شده نیستند، ولی قراری با خداوند بسته‌اند و پای آن هستند. شهید رئیسی و مردانی که همراه او به شهادت رسیدند، چنین ویژگی‌هایی داشتند و همه از افراد فوق‌العاده محسوب می‌شدند. این‌ها با خدا قراری داشتند و تا آخرین لحظه هم پای آن قرار ایستادند تا در مسیر خدمت و بندگی خودشان به لقاءالله رسیدند. به تعبیر رهبر معظم انقلاب اسلامی، طعنه بدخواهانه و ناسپاسی خودی‌ها سبب نشد که آیت‌الله رئیسی از مسیر خود پا پس بکشد. او مسیر خدمت به مردم و تحصیل رضایت حضرت حق و مردم را ادامه داد و تا شهادتش همپای این امر ایستاد. روز اولی که شهید رئیسی وارد صحنه شد، خیلی‌ها می‌گفتند که آخر کار ایشان شهادت است و این طور ایستادن در راه خدا، مزدی جز شهادت ندارد و مزد آن خدمات را هم با آرمیدن در آستان قدس رضوی (ع) و دیدار خداوند گرفت. نکته دیگر شیوه سیاست‌ورزی و مدیریت شهید رئیسی و همکارانشان است که باید مورد توجه قرار گیرد. امام خمینی (ره) بیانی دارند که می‌فرمایند، سیاست مدار تراز جمهوری اسلامی باید ویژگی‌هایی داشته باشد و در روز‌های عمر مبارک‌شان خطاب به مهاجران جنگ تحمیلی تأکید دارند که مسئولان ما باید بدانند انقلاب ما محدود به ایران نیست و نقطه شروع انقلاب بزرگ جهان اسلام به پرچم‌داری حضرت مهدی (عج) است که خداوند بر تمام مسلمانان و جهانیان منت نهد و ظهورش را در عصر حاضر قرار دهد. من معتقدم که سیاست‌ورزی شهید رئیسی اینچنین بود، یعنی هم به رهبر معظم انقلاب اسلامی در مهندسی جدید جبهه مقاومت در منطقه و دستیابی به فتوحات بزرگی که در این سه سال رخ داده است، کمک کردند و هم اقدامات خوبی در راستای رفع مشکلات مردم انجام شده است. ما شاهد بودیم دولت‌های قبل، چطور رفتار می‌کردند. آن‌ها هیچ‌کدام به این آرمان بزرگ نمی‌اندیشیدند یا آنچنان که باید در این مسیر حرکت نمی‌کردند، اما شهید رئیسی در سیاست‌ورزی خودش هم آرمان‌های ملت عزیز را در نظر می‌گرفت و هم آرمان‌های انقلاب و جبهه مقاومت را پیش می‌برد. من معتقد هستم که تنها شخصیتی که کلام امام خمینی را هم می‌فهمید و هم برای تحقق آن ۳۵ سال ایستاد، رهبر معظم انقلاب اسلامی است. ایشان هم آرمان‌های انقلاب را در نظر دارند و هم برای رفع مشکلات مردم دغدغه دارند و آن را بار‌ها به دولت‌ها تذکر می‌دهند. سال‌هاست که ایشان می‌فرمایند مشکل اصلی ما معیشت مردم است و سال‌ها را با رویکرد اقتصادی نامگذاری می‌کنند. کسی سیاستمدار تراز است و می‌تواند سکاندار مناسب در ایران اسلامی شود که این خصوصیات را داشته باشد و شهید رئیسی شخصیتی بودند که این خصوصیات را داشتند. معتقدم تنها دولتی که در این مسائل به صورت جدی همراه رهبر معظم انقلاب اسلامی بود و ایستاد، دولت شهید رئیسی بود، مابقی یا نیامدند یا پا پس کشیدند!...»
نمی‌توانست غم ملت را ببیند و آرامش یابد
به اذعان اغلب تحلیلگران، تلاش پردامنه و خستگی‌ناپذیری در نیل به هدف از خصال برجسته «شهید جمهور» به شمار می‌رفت. او جریان خدمت‌رسانی به مردم را به نصابی جدید رساند و طبعاً توقع جامعه از رئیس‌جمهور بعد را بسیار بالا برد. از این پس عافیت طلبی، گوشه نشینی و بی‌تحرکی در میان مسئولان با استناد به سیره رئیس‌جمهور شهید، طرد و تخطئه خواهد شد. آیت‌الله محسن اراکی از عالمان و مدرسان حوزه علمیه قم در این باره می‌گوید:
«شهید آیت‌الله رئیسی، یک رویش جدید به جهان ارائه داد. در کجای دنیا برای از دست دادن یک رهبر سیاسی اینچنین موجی در داخل و خارج از کشور به‌وجود می‌آید؟ نکته اصلی روح ایمانی و الهی است که در این شهید و همراهانش جلوه کرده بود. انسان‌هایی که روح آن‌ها از ایمان بهره گرفته است، آسایش دیگران را بر آسایش خود مقدم می‌دارند و رنج و سختی‌ها را تحمل می‌کنند و درد را برای خود می‌خرند تا دیگران درد و سختی را متحمل نشوند. این همان روحی است که در رئیس‌جمهور ما وجود داشت. آیت‌الله رئیسی نمی‌توانست غم ملت را ببیند و شب با آرامش و آسایش سر به بالین بگذارد. به همین دلیل شبانه‌روز تلاش می‌کرد و خستگی به خود راه نمی‌داد. این برگرفته از روح ایمانی اوست. رئیسی عزیز ما از این مسلک پیروی می‌کرد و شایسته است مدیران و رئیس‌جمهور آینده از این مسلک پیروی کنند. مردم خدمتگزاران و رئیس‌جمهور ولایی خود را به عنوان یک نماد می‌شناسند و او را الگوی انتخاب خویش قرار می‌دهند. شهید رئیسی، پلی بین دولت و مردم زد. پشتکار، صبر و ایستادگی از خصوصیات بارز شهید رئیسی بود که برگرفته از روح ایمان و فراگیری درس در مکتب امیرالمؤمنین (ع) بود. قدرت ایمان، هزاران برابر از قدرت‌های استکباری قدرتمند‌تر است. جامعه ایرانی در مراسم تشییع شهدای خدمت، به‌رغم همه شیطنت‌های رسانه‌ای دشمن نشان داد که به اسلام و نظام اسلامی وفادار است و آب پاکی روی دست دشمنان نظام و انقلاب ریخت. این عزیزان در راه خدمت و تلاش بی‌وقفه به شهادت رسیدند. رئیس‌جمهور آینده باید رئیس‌جمهوری در تراز انقلاب اسلامی و آیت‌الله رئیسی باشد....»
او ناملایمات، اهانت‌ها و شایعه‌پراکنی‌ها را به هیچ گرفت
تحمل سیاسی و اخلاقی در منش رئیس‌جمهور شهید و دولتی که زیر نظرش به فعالیت مشغول بود، از دیگر ممیزات او با اقران و همگنان است. شاید در دوره معاصر به دشواری بتوان مسئولی یافت که تا این حد در برابر توهین‌ها، تهمت‌ها و شایعه‌پردازی‌ها از خود شکیبایی نشان داده و به کار خویش بوده باشد. این صفت به ترتیب پی آمده، در بیانات آیت‌الله محمود رجبی ریاست مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی قم بازتاب یافته است:
«شهید آیت‌الله رئیسی برای خودش، خانواده‌اش و حتی دولتش شأنی قائل نبود، بلکه فکر او این بود که وظیفه‌اش چیست؟ ایشان هوای نفس را کنار زده و همه ناملایمات، اهانت‌ها، شایعه‌پراکنی‌ها و دروغ‌ها را به جان خریده بود، چون با خدا معامله کرده بود، بنابراین به خاطر این اخلاص او شهادتش باعث شد اتفاقات مهمی در عالم به وجود آید و این شهادت، حقیقتاً بنیان‌های رژیم صهیونیستی را متزلزل‌تر از همیشه کرد. ارتباط با ولایت در ایشان بسیار برجسته بود. با ولایت بود، اما از ولایت خرج نمی‌کرد و با ولی صداقت داشت. نمی‌شود در نظام اسلامی کسی بگوید من با خدا صادقانه عهد بستم، اما با ولایت رابطه نداشته باشد، دروغ می‌گویند کسانی که فکر می‌کنند در عهد با خدا هستند، اما با ولی فقیه و نایب امام زمان (عج) ارتباطی ندارند. صداقت با مردم، از مصادیق صَدَقوا ما عاهَدُوا اللَّهَ عَلَیهِ است. مردمی که در این کشور زندگی می‌کنند، با رأی خود با رئیس‌جمهور عهدی می‌بندند و رئیس‌جمهور هم در مقابل همه ملت عهدی دارد. دغدغه مردم برای شهید رئیسی امر اساسی بود. مردمی بودن و با مردم زیستن، برای او یک امر اساسی بود. در راه خدمت به مردم واقعاً سر از پا نمی‌شناخت و خستگی برای او معنا نداشت. پس از شهادت این بزرگوار، ملت فهمیدند که چه کسانی را از دست داده‌اند. دل‌ها دست خداست و خدا در همه دنیا به کسانی که صادقانه برای مردم خدمت کنند، پاداش می‌دهد....»
برای او زندگی در میان محرومان جامعه می‌گذشت
در دولت شهید رئیسی، هماره تصمیمات با نظر به محرومان اتخاذ می‌شد. این امر علاوه بر تمامی پایش‌های علمی و الکترونیک، مستلزم حضور در مناطق محروم و کم برخوردار بود. او و وزرایش از تعطیلی و استراحت جمعه‌ها صرف نظر کردند و آن را به دیدار از استان‌های مختلف به ویژه مناطق مستضعف‌نشین آن‌ها اختصاص دادند. حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالحسین خسروپناه دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در این باره روایتی به شرح ذیل دارد:
«شهید حجت‌الاسلام والمسلمین رئیسی، خالصانه در خدمت مردم بود و سرانجام جان خود را در راه خدمت به ملت نثار کرد و به آرزوی خود رسید. نبود شهید رئیسی، ضایعه جبران ناپذیری برای ملت ما محسوب می‌شود و حضور میلیونی مردم در مراسم تشییع، بیانگر قدردانی ملت از یک خدمتگزار واقعی بود. ساده‌زیستی، اخلاص، عقلانیت و خستگی‌ناپذیری آیت‌الله رئیسی، زبانزد بود و ایشان یک الگوی حکمرانی را ارائه کرد که باید از آن الگوبرداری شود. شهید رئیسی یک ولایتمدار واقعی بود و نظر رهبری را در تصمیم‌گیری‌ها ملاک کار می‌دانست. رئیس‌جمهور شهید در سفر‌های استانی از محروم‌ترین مناطق دیدن می‌کرد و با حضور در میان محرومان برای حل مشکلات دستور اکید می‌داد و پیگیر جدی مطالبات مردمی بود. ۲۴ مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی در زمان آن بزرگوار عملیاتی شد و ایشان بر استفاده از نخبگان علمی کشور در تصمیم‌گیری‌ها تأکید داشت و در طول سه سال ریاست دولت، مشکل ۲۰۰ نخبه علمی را حل کرد و این افراد جذب هیئت‌های علمی شدند. شهید رئیسی در حالی که بالاترین مقام اجرایی کشور بود، اما با تواضع رفتار می‌کرد و هرگز به حاشیه نرفت و اخلاق را فراموش نکرد و با عزت، جان به جان آفرین تقدیم کرد. اقدامات دولت سیزدهم در توسعه و پیشرفت زندگی مردم ماندگار خواهند ماند، چراکه کاهش تورم از ۶۰ به ۴۰ درصد، صدور ۵ میلیون بیمه سلامت طی سه سال، حل مشکل آب بسیاری از استان‌های کشور، افزایش ۲۲ درصدی صادرات غیرنفتی و رشد اقتصادی و فروش نفت، از اقدامات اثرگذار دولت و آقای رئیسی بود....»
توجه به انتقادات از اصول او به شمار می‌رفت
صاحبان تریبون‌های گوناگون، از سماحت و سعه صدر رئیس فقید دولت، خاطراتی شنیدنی به دست داده‌اند. آنان گاه نسبت به برخی شرایط اجتماعی و اقتصادی انتقاداتی را مطرح کرده‌اند، اما در پی آن توقع چنین استقبالی از سوی رئیس‌جمهور را نداشته‌اند! حجت الاسلام والمسلمین دکتر ناصر رفیعی از خطبای شهیر معاصر به بیان یادمان‌هایی در این باره پرداخته است:
«شهید رئیسی چه در زمانی که در قوه قضائیه حضور داشت، چه در زمانی که تولیت آستان قدس رضوی (ع) شد و چه در زمانی که به ریاست جمهوری رسید، روحیه مردمی داشت و برای مردم تلاش کرد. یک بار بنده به ایشان عرض کردم، شما خیلی بی‌باکی می‌کنید که به دل جمعیت می‌روید، ایشان به بنده گفت من به دوره دوم ریاست جمهوری فکر نمی‌کنم. یک‌بار به ایشان گفتم من نمی‌گویم شما صددرصد در کار خود موفق هستید، اما صددرصد تلاش می‌کنید، مردم هم همین را می‌گویند که اگر رئیس‌جمهور در بعضی مسائل نتوانسته کاری کند، به این معنا نیست که تلاش نکرده باشد. بنده در یکی از منابر در حرم حضرت معصومه (س) نسبت به گرانی‌ها و کاهش ارزش پول ملی انتقاد کردم، چراکه وظیفه خودم می‌دانم تا دغدغه‌های مردم را بیان کنم. یکی دو روز بعد وزیر اقتصاد تماس گرفت و گفت رئیس‌جمهور تأکید کردند من تلفنی و حضوری درباره مشکلات اقتصادی به شما توضیح بدهم، حالا بنده نمی‌خواهم بگویم که از توضیحات وزیر قانع شدم، اما می‌خواهم بگویم رئیس‌جمهور برای انتقاد یک منبری نیز ارزش قائل بود. رئیس‌جمهور شهید، حتی به جزئیات اهمیت می‌داد. شب قبل از سفر اخیر رئیس‌جمهوری به قم نیز وزیر ارتباطات بدون هیچ‌گونه اطلاع قبلی، از ساعت ۹ تا ۱۱ شب به منزل ما آمد و درباره تلاش‌ها و دستاورد‌های دولت در عرصه ارتباطات و پرتاب ماهواره‌ها گزارش داد، در حالی که بنده به عنوان یک طلبه ساده، چنین توقع و انتظاری نداشتم. مردمداری شهید هم در خور توجه است. دوستان ایشان نقل می‌کردند شهید رئیسی زمانی که تولیت آستان قدس رضوی (ع) بود، پیگیری کار مردم را بالاتر از زیارتنامه‌خوانی می‌دانست و بار‌ها به خاطر اینکه پاسخگوی نیاز‌ها و نامه‌ها و خواسته‌های زائران باشد، نمی‌توانست زیارتنامه حضرت رضا (ع) را به پایان برساند. در نهایت هم اگرچه بیشتر پیکر‌های شهدای خدمت سوخته بود و قابل شناسایی نبود و با تیمم غسل داده شدند، اما آنان به خواست خداوند، عزیز از این دنیا رفتند و پاداش‌شان، شهادت در راه خدا و خدمت به مردم بود. انقلاب وابسته به مردم است، نه به اشخاص. فقدان شهدای خدمت برای ما سخت است، اما راضی به رضای خدا هستیم و ان‌شاءالله در ادامه مسیر نیز رئیس‌جمهوری مخلص، انقلابی و پر تلاش نصیب ما شود که ادامه‌دهنده راه شهدای خدمت باشد....»
او بحران‌های برجای مانده از دولت قبل را مدیریت کرد
و سرانجام «خادم جمهور» اگر چه خدمت را سرلوحه عمل خویش قرار داده بود، اما کلنگ نمایشی بر زمین نزد و وعده بیهوده نداد. او ترجیح داد محقَق کننده وعده‌هایی باشد که دیگران داده بودند و جز پروژه‌هایی نیمه تعطیل یا تمام تعطیل از آن‌ها باقی نمانده بود. به همت او هزاران کارخانه تعطیل شده به کار افتاد و به چرخه تولید پیوست و اقتصاد کشور را تقویت کرد. حجت‌الاسلام والمسلمین محمد حاج ابوالقاسم در این فقره گزارش کرده است:
«روحیه مردمی شهید آیت الله رئیسی چنان والا بود که او را عاشق دیدار با مردم و حضور در سفر‌های استانی نموده بود. ایشان در تمام سفر‌ها تأکید می‌کرد که مردم با هزار امید نامه نوشته‌اند، نامه‌های مردمی را با اهتمام بیشتر مورد دقت و توجه قرار دهید. رئیس‌جمهور شهید، همواره ایران اسلامی را کشور امام زمان (عج) می‌دانست و با ایثارگری وارد میدان شد و کشور را در دورانی سخت در دست گرفت و از بحران‌های مختلفی عبور داد. او کاری کرد که امروز نرخ بیکاری در کشور به زیر ۸ درصد رسیده است. کشور ضمن عبور از تعطیلی ۲هزار کارخانه به رونق تولید و فعال شدن بیش از ۱۰ هزار کارخانه رسید. آن بزرگوار اهتمام جدی بر اتمام پروژه‌های بر زمین مانده و نیمه تمام داشت. آیت‌الله رئیسی در طول دو سال به اندازه ۱۰ درصد تخت‌های بیمارستانی کل ۴۴ سال گذشته را احداث نمود و با مدیریت بحران برق توانست کشور را از قطعی‌های گسترده عبور دهد. ایشان هیچ روزی تعطیلی نداشت و همواره در مسیر پیشرفت کشور و خدمت به مردم قدم برمی‌داشت. رهبر معظم انقلاب از ایشان به عنوان رئیس‌جمهور با کفایت و شایسته یاد نمودند، چراکه این دولت متفاوت با دولت‌های دیگر کار کرده است. شهید آیت‌الله رئیسی، خستگی را خسته کرده بود. رعایت نسبت به بیت‌المال، پرهیز از ریخت و پاش و اسراف، برگرفته از روحیه پرتلاش ایشان در خدمت به مردم بود. هیچ‌گاه آزردگی و طعنه‌های بدخواهان، مانع تلاش شبانه‌روزی آن بزرگوار نشد. وی همچون استادش شهید بهشتی مظلوم بود. برخی با وارونه سخن گفتن و تحلیل کردن، نقاط قوت ایشان را نقاط ضعف جلوه دادند. حتی برخی از کسانی که خود از بانیان وضع موجودند، در وادی مطالبه‌گری افتاده‌اند و با اینکه در وادی ساخت مسکن خشت بر خشت نگذاشته بودند، از رویکرد میلیونی ساخت مسکن در این دولت انتقاد می‌کردند. برخی از خواص و حتی بعضی از دوستان، تهمت‌های ناروایی را نصیب ایشان ساختند، ولی آزردگی از ناسپاسی‌ها، هیچ‌گاه مانع تلاش شبانه‌روزی شهید رئیسی نشد....»