همشهری‌آنلاین - پروانه بندپی: تا حالا شده فکر کنید چقدر تنهایید و این موقعیت، شما را آزار دهد و کاری هم از دست‌تان بر نیاید؟ خوشبختانه در این احساس تنها نیستید. در تمامی جوامع، افراد زیادی شب و روزِ خود را با تنهایی سپری می‌کنند و موضوع این است که خیلی‌ها نمی‌دانند چطور باید از آن خلاص شوند و آن را تحمل می‌کنند.

البته تنهایی برای افراد مختلف، معانی متفاوتی دارد. بعضی از افراد، خودشان تنهایی را انتخاب می‌کنند و از آن لذت می‌برند. این افراد معمولا به دلیل خودآگاهی و رشد شخصی، جنبه‌های مختلف تنهایی و لایه‌های روح خود را می‌شناسند و می‌دانند که تنهایی برایشان رشد به همراه دارد نه ترس و تخریب. اما همین افراد هم اگر بیش از حد تنها بمانند، آسیب‌های روانی و جسمی متعددی خواهند دید.

تنهایی فقط به این معنا نیست که شما دوستان و معاشرانی نداشته باشید و به قول معروف بی‌کس باشید. خیلی از افراد در جمع نیز احساس تنهایی می‌کنند. منظور از تنهایی، نوعی احساس و حالت روحی است و گاهی به معنای احساس درک نشدن نیز است. اما منظور ما در این گزارش بیشتر، افرادی هستند که یا تنها زندگی می‌کنند یا تنها زندگی نمی‌کنند اما توانایی برقراری معاشرت ندارند و دایره زندگی‌شان روز به روز کوچک‌تر و آسیب‌های احتمالی روان‌شان بیشتر می‌شود.

بیشتر بخوانید

• چرا از تنهایی می‌ترسیم؟

• کاهش سن ابتلا به آلزایمر در ایران | تنهایی آلزایمر می‌آورد؟

• آمار عجیب از خانوارهای تک‌نفره در ایران | این افراد مجرد دچار اختلالات روانی می‌شوند | طول عمر مجردها بیشتر است یا متأهل‌ها؟

۱۰ آسیب بزرگ تنهایی

تنهایی، یک حالت ذهنی و روحی است که در هر فردی متفاوت است و اثرات مختلفی هم بر هر فرد دارد. تحقیقاتی که در این رابطه انجام گرفته، حاکی از این است افرادی که کمتر احساس تنهایی می‌کنند، به احتمال زیاد متأهل هستند، درآمد بالاتری دارند و یا تحصیلات بالایی دارند.

خیلی‌ها تصور می‌کنند تنهایی، موقعیتی بسیار عالی است و چون خودشان از آن برخوردار نیستند، آن را برای دیگران تجویز می‌کنند. درحالی‌که تنهایی می‌تواند تأثیرات مختلفی بر سلامت جسمی و روانی افراد داشته باشد. در این گزارش ۱۰ مورد از مهم‌ترین آسیب‌ها و عوارض تنهایی را عنوان می‌کنیم.

افسردگی: تنهایی یکی از عوامل اصلی افزایش خطر افسردگی است. افراد تنها معمولاً احساس بی‌ارزشی، ناامیدی و بی‌انگیزه بودن می‌کنند.

اضطراب: افراد تنها ممکن است سطوح بالاتری از اضطراب را تجربه کنند. نگرانی‌های ناشی از انزوای اجتماعی می‌تواند منجر به اختلالات اضطرابی شود.

افزایش استرس: تنهایی می‌تواند منجر به افزایش سطح هورمون استرس که کورتیزول نام دارد، شود که می‌تواند تأثیرات منفی بر سلامت جسم و روان داشته باشد.

ابتلا به بیماری‌های قلبی: تنهایی مزمن می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی را افزایش دهد. تحقیقات نشان داده که انزوای اجتماعی با فشار خون بالا و بیماری‌های قلبی مرتبط است.

اختلالات خواب: افرادی که تنها و مجردی زندگی می‌کنند یا با خانواده زندگی می‌کنند اما دایره روابط صفر یا محدودی دارند، احتمال بالایی دارد که مشکلات خواب را تجربه کنند. این مشکل مثل بی‌خوابی یا خواب ناآرام و بریده‌بریده می‌تواند به خستگی مزمن و کاهش کیفیت زندگی منجر شود. مکن است فرد نداند که این علائم به تنهاییِ او مربوط است و فقط آنها را تجربه کند.

تضعیف سیستم ایمنی: تنهایی می‌تواند سیستم ایمنی بدن را ضعیف کند و فرد را بیشتر در معرض بیماری‌ها و عفونت‌ها قرار دهد.

ابتلا به زوال عقل: تنهایی می‌تواند بر عملکرد شناختی تأثیر منفی بگذارد و خطر ابتلا به بیماری‌های شناختی مانند زوال عقل و آلزایمر را افزایش دهد.

افزایش رفتارهای ناسالم: افراد تنها ممکن است به رفتارهای ناسالم مانند مصرف زیاد الکل، سیگار کشیدن، تغذیه ناسالم و حتی پرخاشگری، بدخلقی و نوسانات خلقی گرایش پیدا کنند.

کاهش طول عمر: تحقیقات نشان داده‌اند که تنهایی مزمن می‌تواند به کاهش طول عمر منجر شود. خوب است بدانیم انزوای اجتماعی، یکی از عوامل خطر مرگ زودرس محسوب می‌شود.

مشکلات روانی - عاطفی: تنهایی می‌تواند به مشکلات روانی و عاطفی متعدد منجر شود، از جمله احساس پوچی و کاهش رضایت از زندگی.

چرا احساس تنهایی می‌کنیم؟

احساس تنهایی دلایل متعددی دارد که می‌تواند بر اساس شرایط فردی و اجتماعی متفاوت باشد. خیلی از افراد تنها و مجرد زندگی می‌کنند و روابط و معاشرت خاصی هم در زندگی ندارند. آنها تمام ساعت‌های روز و شب را فقط با خود می‌گذرانند. موضوعی که روانشناسان، آن را زنگ خطری می‌دانند که می‌تواند آسیب‌های روانی متعددی برای فرد داشته باشد. در اینجا به برخی از مهم‌ترین دلایل احساس تنهایی اشاره می‌کنیم.

نداشتن روابط اجتماعی مناسب و معنادار: داشتن روابط اجتماعی سطحی، نداشتنِ دوستان نزدیک، خانواده‌ی حمایت‌کننده و شریک عاطفی مناسب می‌تواند منجر به احساس تنهایی در افراد شود.

بعضی تغییرات در زندگی: تغییرات مهم در زندگی مثل مهاجرت به شهر یا کشور جدید، شروع یک شغل جدید، ازدواج، طلاق و خیلی از تغییرات دیگر می‌تواند احساس تنهایی را افزایش دهد.

فقدان یا مرگ عزیز: از دست دادن یک دوست نزدیک یا عضو خانواده می‌تواند باعث شود فرد احساس کند که بخشی از خود را از دست داده و تنهایی را تجربه کند.

اختلالات روانی: افرادی که با مشکلاتی مانند افسردگی یا اضطراب دست و پنجه نرم می‌کنند، اغلب احساس تنهایی بیشتری می‌کنند. چون ممکن است به دلیل ابتلا به افسردگی و اضطراب، در برقراری ارتباطات اجتماعی دچار مشکل باشند. البته این دو مقوله رابطه مستقیمی با هم دارند. یعنی احساس تنهایی نیز می‌تواند منجر به برخی اختلالات روان مانند افسردگی، اضطراب و سایر اختلالات مهم‌تر شود.

کاهش فرصت‌های اجتماعی: شرایطی مثل بازنشستگی، بیماری‌های مزمن یا معلولیت می‌تواند منجر به کاهش فرصت‌های اجتماعی و افزایش تنهایی و انزوای فرد شود.

استفاده بیش از حد از تکنولوژی: اگرچه شبکه های اجتماعی می‌تواند افراد را به هم نزدیک کند، اما استفاده بیش از حد از آن می‌تواند باعث کاهش تعاملات رودررو و افزایش احساس تنهایی شود.

احساس عدم پذیرش خود: احساس عدم پذیرش یا عدم تعلق به گروه‌های اجتماعی می‌تواند باعث شود فرد احساس تنهایی کند. این مسئله می‌تواند به دلایل فرهنگی، نژادی، جنسیتی یا دلایل دیگر رخ دهد.

تجربه شکست‌های شخصی و حرفه‌ای: شکست در روابط عاطفی، مشکلات شغلی، یا عدم دستیابی به اهداف شخصی می‌تواند منجر به احساس بی‌ارزشی و درنتیجه حس تنهایی شود.

ویژگی‌های فردی: خیلی از افراد به دلیل ویژگی‌های شخصیتی خود مثل خجالتی بودن، کم‌رویی، آموزش ندیدن ارتباط با دیگران در کودکی و ...، ممکن است کمتر در فعالیت‌های اجتماعی شرکت کنند یا سخت‌تر بتوانند با کسی بجوشند و با او دوست شوند. به همین دلیل احساس تنهایی بیشتری دارند.

یادمان باشد تنهایی برای همه افراد جواب نمی‌دهد و اثرات منفی آن ممکن است برای خیلی‌ها بیشتر باشد تا آثار مثبتش. پس علاوه بر این که در قدم اول باید تلاش کنیم تا به خودآگاهی و شناخت از خود برسیم، بهتر است دایره روابط‌مان را گسترده‌تر کنیم، چند هنر و مهارت بلد باشیم و این را هم بدانیم که انسان، اجتماعی آفریده شده و نمی‌تواند هم تنهایی را انتخاب کند و هم این تضمین را به خود بدهد که از نظر روانی و جسمی سلامت بماند.