جوان آنلاین: با انتشار نتایج آرای ۱۸۵میلیون رأی دهنده در ۲۷کشور عضو اتحادیه اروپا، احزاب میانه همچنان اکثریت پارلمان ۷۲۰ نمایندهای اروپا را در اختیار دارند، ولی احزاب راستگرای افراطی با یک جهش، توانستند نبض پارلمان را به دست بگیرند؛ تحولی که باعث شد رئیسجمهور فرانسه پارلمان کشورش را منحل و فرمان انتخابات پیش از موعد صادر کند، نخستوزیر بلژیک از سمت خود استعفا کرد و رئیس مجمع ملی فرانسه هم هشدار داد که دموکراسی در خطر است. بدبینترها از تعبیر «لحظه ترامپ» در اروپا صحبت میکنند.
نتایج اولیه شمارش آرای انتخابات پارلمان اروپا که روز دوشنبه منتشر شد، نشان میدهد که ائتلاف بزرگ بین حزب راست میانه مردم اروپا (EPP)، سوسیالیستها و دموکراتهای چپ میانه (S&D) و گروه لیبرالِ تجدید اروپا (Renew Europe) با کسب ۴۰۳ کرسی حدود ۵۶ درصد پارلمان اروپا را در اختیار خود خواهند داشت. به نوشته یورونیوز، این احزاب سالهاست که در سطح اتحادیه اروپا با یکدیگر همکاری کرده و دیواری مستحکم مقابل راست افراطی بنا کردهاند ولی احزاب راست افراطی با یک جهش قابلتوجه، اروپا را یک گام دیگر به سمت گرایشهای ملیگرایی افراطی سوق دادند که منجر به تضعیف قابلتوجه اروپاگرایی (حمایت از اتحادیه اروپا) خواهد شد. یکی از بدترین عملکردهای احزاب میانه، در فرانسه رقم خورد، جایی که حزب «اجتماع ملی» فرانسه به رهبری مارین لوپن، در انتخابات پیروز شد و حدود ۵/۳۱ درصد آرا را به دست آورد، در حالی که کرسیهای حزب «نوسازی اروپا» به رهبری امانوئل ماکرون از ۱۰۲ به ۸۰ کرسی سقوط کرد. نیویورکتایمز نتایج انتخابات فرانسه را «منجر به یک زلزله سیاسی» تعبیر کرده و ظاهراً همین زلزله نیز باعث شد امانوئل ماکرون، رئیسجمهور، پارلمان را منحل و انتخابات زودهنگام اعلام کند و در مقابل، حامیان حزب راستگرای افراطی مارین لوپن جشن گرفتند. تصمیم ماکرون برای انحلال مجلس، با ناباوری طرفداران او مواجه شد و او در حالی که در حال سخنرانی درباره انحلال پارلمان بود، چندین نفر فریاد میزدند: «اوه نه!» یائل برون-پیوه، رئیس مجمع ملی فرانسه در واکنش به پیروزی راستگرایان افراطی، هشدار داد: «دموکراسی در خطر است، زیرا پوپولیستها در سراسر اروپا پیشرفت کردهاند. وقتی پوپولیستها در قدرت هستند، این حاکمیت قانون است که تهدید میشود.» در آلمان، حزب راستگرای «آلترناتیو برای آلمان» به رغم همه رسواییهای مختلف ماههای گذشته، توانست ۹/۱۵ درصد آرا را کسب کند و رتبه دوم را به خود اختصاص دهد. این در حالی است که احزاب تشکیلدهنده دولت ائتلافی در آلمان متحمل شکستی سنگین شدند. بر اساس گزارش دویچهوله، حزب سوسیالدموکرات آلمان ۹/۱۳ درصد (۹/۱ درصد کمتر از دوره پیش)، حزب سبزها ۹/۱۱ درصد (۶/۸ درصد کمتر از دوره پیش) و حزب دموکرات آزاد ۵/۲ درصد آرا را به دست آورد که ۲/۰ درصد کمتر از دوره قبل است.
شب سخت نخست وزیر در بلژیک
در اتریش، حزب راست افراطی «آزادی اتریش» با کسب ۷/۲۵ درصد آرا، در صدر انتخابات قرار گرفت و تعداد نمایندگانش را در پارلمان اروپا دو برابرکرد و به شش نفر رساند. در بلژیک هم، حزب لیبرالدموکرات با یک افت قابلتوجه حدود ۸ درصدی، در منطقه هلندی زبان بلژیک موسوم به فلاندر شرقی، توانست حدود ۱۰ درصد آرا را به دست آورد، در حالی که همین حزب در انتخابات سال ۲۰۱۹ به ۸۵/۱۷ درصد آرا دست یافته بود. این شکست باعث شد «الکساندر دو کرو» نخستوزیر بلژیک که حزب متبوع او متحمل یک شکست قابلتوجه شده بود، از سمت نخستوزیری بلژیک استعفا دهد. نخستوزیر بلژیک یکشنبه شب در سخنرانی در جمع هوادارانش گفت: «رأی ما، شبی بسیار سخت بود. ما شکست خوردیم. از فردا من از نخستوزیری استعفا خواهم داد.» در اسپانیا نیز نتایج به همین منوال بود. حزب راست افراطی «وکس» تعداد نمایندگان پارلمان خود را دو برابر کرده و انتظار میرود پس از دریافت ۴/۱۰ درصد آرا، یعنی ۴درصد افزایش نسبت به سال ۲۰۱۹، بین شش تا هفت کرسی در پارلمان کسب کند، در حالی که یک حزب راست افراطی اسپانیایی دیگر با نام «حزب پایان یافته است» شگفتیساز شد و انتظار میرود با کسب ۹/۳ درصد آرا دو، سه نماینده خود را وارد پارلمان اروپا کند. خوزه آنتونیو فوستر، سخنگوی حزب «وکس» گفته که نتایج یک «واقعیت غیرقابل انکار» و «پیشروی میهنپرستان و معتقدان به حاکمیت ملی» در پارلمان اروپا را ثابت کرده است. در اسپانیا، البته طیف راست میانه با کسب اکثریتی جزئی توانست حزب سوسیالیست حاکم به رهبری پدرو سانچز، نخستوزیر را شکست دهد.
ترامپ در افق
هرچند اورزولا فون در لاین، رئیس کمیسیون اروپا (به عنوان قوه مجریه) به خبرنگاران گفت «امروز روز خوبی برای حزب مردم اروپا است» و تأکید کرد که «ما در انتخابات اروپا پیروز شدیم» ولی نتیجه انتخابات، محدودیتهایی جدی برای او به وجود خواهد آورد. او اذعان کرده که حقیقت امر این است که افراطگرایان چپ و راست مورد حمایت قرار گرفتهاند و به همین دلیل است که نتیجه با مسئولیت بزرگی برای احزاب در مرکز همراه است: «ممکن است در موارد فردی متفاوت باشیم، اما همه ما به ثبات علاقهمندیم و همه ما خواهان یک اروپای قوی و مؤثر هستیم.» کارن گیلچریست با اشاره به تقویت راستگرایان افراطی در پارلمان اروپا طی گزارشی در سیانبیسی نوشت: «یک پارلمان قطبیتر میتواند تصویب قوانین اتحادیه اروپا را در مورد موضوعات مختلف از آب و هوا و مهاجرت گرفته تا استراتژی صنعتی و دفاع دشوار کند.» او نوشته که اختلافات درون و بین احزاب راست میتواند توانایی آنها را برای اعمال نفوذ محدود کند. به نوشته گیلچریست با توجه به اینکه انتظار میرود احزاب راستگرا از افزایش امنیت مرزی و موضع سختتر در قبال ورودیهای خارج از اتحادیه اروپا حمایت کنند، مهاجرت در پارلمان بعدی همچنان محور برنامه سیاستگذاری خواهد بود. ون ریچ، کارشناس اروپا معتقد است که تصویب «معامله سبز» - برنامه بیطرفی کربن شاخص اتحادیه اروپا- اکنون از طرف راستهای افراطی، در معرض «خطر واقعی» است. همچنین اروپاگرایی میتواند باچالش روبهرو شود.
بیکارسکی و بالت، کارشناس اروپا معتقدند: «سیاست اتحادیه اروپا در قبال گسترش روی کاغذ همچنان حامی خواهد بود، اما اراده سیاسی ضعیف و سیاست داخلی ملیگرایانه در بسیاری از کشورهای عضو احتمالاً مانع از پذیرش اعضای جدید در دوره کمیسیون بعدی خواهد شد.» برخی ناظران، چالش راست را با توجه به قوت گرفتن موقعیت ترامپ در آستانه انتخابات نوامبر امریکا از این هم بیشتر میدانند. مجتبی رحمان، کارشناس مشاور گروه اوراسیا میگوید: «با توجه به اینکه ترامپ احتمالاً در افق (امریکا) است و یک جنگ بزرگ در اروپا وجود دارد، این سؤال جدی پیش میآید که چگونه اروپا قادر خواهد بود به این تهدیدها با توجه به ضعف آلمان و تضعف فرانسه در داخل پاسخ دهد.» برخی از تعبیر «لحظه ترامپ» اروپا صحبت میکنند. آردم بولتون یادداشتنویس اسکاینیوز نوشت: «در سراسر اروپا، راست رادیکال در حال افزایش است. صحبت از «لحظه دونالد ترامپ» اروپا در میان نگرانیهای هزینه زندگی است.»